Accessibility links

Кайнар хәбәр

İldä nilär bulıp yata? - 4.III.2008


►Röstäm Batır "tatar" islamın "eksportqa" äzerli ►Ukraina Tatarstanğa da burıçlı ►Latinça “Dönya” ğäzetın çığargan Saimä İbrahimovaga - 80 yäş







►Ukraina Tatarstanğa da burıçlı

Räsmi mäğlümatlarğa qarağanda soñğı öç ayda Tatarstan belän Ukraina arasında mal äyläneşe 230 million dollarğa kimegän. Bu kübesençä “Tatneftneñ” Ukrainağa neft quunı tuqtatu belän bäyle. Burıçlarğa kilgändä isä BDB illärennän Tatarstanğa barlığı 10milliard sum burıç bar.

2007 yılnıñ dekaberennän gazğa tülämägän öçen “Gazprom” şirkäte könnän-kön Ukrainağa baruçı gaz yulların qısa. Ägär berniçä kön elek Ukrainağa ber täwlektä bu yullar aşa 150 million kubekmetr gaz cibärelsä, xäzer anıñ yartısı ğına. Ämma Ukraina citäkçelege bu mäsäläne köyläw maqsatınnan söyläşülär alıp barırğa teläk beldermi. Ukraina vitse-premerı Aleksandr Turçinov isä üz çiratında matbuğatta, “2007 yıldan Yewropağa gaz qudırtu öçen aqça tülämi dip “Gazprom”nıñ üzen ğäyepli. Premer-ministr Ulia Timoşenko da üz burıçların tanımıy, kilep tuğan mäsälädä gaz torbasına küp kenä aradaşçılarnı kertkän Rusiäne ğäyepli.

Rusiä belän Ukraina arasında üzençä “gaz suğışı” bara. Bu waqıyğalar sürätendä Tatarstan iqtisadçıları isä Ukrainanıñ neft öçen Tatarstanğa bulğan burıçın da iskä ala. Räsmi mäğlümatlarğa qarağanda soñğı öç ayda Tatarstan belän Ukraina arasında towar äyläneşe 230 million dollarğa kimegän. Bu kübesençä “Tatneftneñ” Ukrainağa neft quunı tuqtatu belän bäyle. Burıçlarğa kilgändä isä BDB illärennän Tatarstanğa barlığı 10milliard sum burıç bar. “Tatneft” şirkäte beldergänçä alarnıñ kübese “Ukrtatnafta” burıçı. Tatarstan yağı mäxkämä aşa 420 million dollarnı kire qaytarırğa uylıy.

--------------------------------------------------------------------------------------------
►Röstäm Batır "tatar" islamın "eksportqa" äzerli

Tatarstan möftiäte binasında sişämbe könne “Rusiä islamın eksportlaw” isemle tügäräk östäl uzdı. Tik süz urısqa tügel, ä tatarğa xas bulğan islam dine turında bardı. Tügäräk östäldä qatnaşuçılar, Yaroslav şähärennän Qazanğa küçenep kilgän Röstäm xäzrät Batırni ayıruça üz itte.

Yaroslav şähäre Üzäk mäçete imamı Röstäm xäzrät Tatarstan Ğölämälär şurasınıñ fänni särqätibe. Ul elek dini belem import – çittän kilä ide, xäzer isä bez üz belemebezne dä çitkä çığarırğa telibez di.

“Elek bezgä islam dine çittän kilä ide. "İmport" bula inde. Annan kitaplar, uqıtuçılar kilde. Alarnı täcemä itä idek. Xäzer isä kiresençä yasarğa kiräk. Bezdä bar närsäne dä añlatqan kitaplar, aworlar bar. Alarnı bez qabattan dönyağa çığarırğa tieş”

Röstäm xäzrät Batır Qazanda möselman uqu ädäbiätın bastıru, häm şulay uq borınğı dini kitaplarnı tärcemä itü östendä eşli. Ul üze dä bilgele autor. Dürt kitabı çıqqan.

Tügäräk östäldä dä anıñ inglizçä çıqqan kitabı tiräsendä süz alıp bardılar. Röstäm Batır tatarğa xas bulğan dini mäzhäpkä nigez salğan Äbü Xänifä xäzrätläre turında urısça kitap yazğına bulğan. Tik şunıñ inglizçä tärcemäse belän genä Rusiä üzendä bulğan Islam dinen çitkä çığara alamı? Tügäräk östäldä qatnaşuçılar, yuq dip cawap birde. Tatarğa bilgele bulğan dini belemne Märcani, Riza Fäxretdin, Musa Bigi kebek autorlarnıñ inglizçä tärcemäläre belän dönyağa tanılırğa kiräk di alar. Alarğa almaş barmı soñ?

“Bigi kebeklärne uzıp kitü bik awır. Şulay da bez andıy ostazlarıbız kebek belemle bulırğa tırışırğa tieş”, - di Röstäm Batrov.

Röstäm xäzrätne elek Batır dip tügel, ä Batrov dip belä idelär. Anıñ ätise Serğaç yağındağı Qızıl Yar awılınnan, änise Çuvaşiädäge Urmaydan. Ul üze Tübän Novgorodta tuıp üskän.

“Babay Batır atlı bulğan. Ätineñ abıysı Batırov. Minem ätine yazğannar awıldan kitkändä Batrov dip. Miña oşıy Batır digän familia. Şuña kürä alay äytäm”, - di Röstäm xäzrät.

Tatarğa xas islam bik sabır dilär. Ul daimän köçläwlärgä, qıyırsıtularğa oçrap torğan. Röstäm xäzrät, Vladimir, Voloğda kebek yaqlarda möselmannar islamofobiä, tatarofobiä belän bügen dä oçraşa. Mäçetlärenä yış ut törtälär. Ä Yaroslavda niçek ide?

“Yaroslav kürşeläre Voloğdada, Vladimirda bar. Bezdä alay tügel ide. Gubernator möselmannarnı bik yarata anda. Ber waqıtnı uraza başlanğanda mäçetkä skinheadlar utlı şeşä ırğıttı. Gubernator üze kilep äytte: totam häm cäza biräm dip. Şulay eşläde dä”, - di Röstäm Batır.

--------------------------------------------------------------------------------------------

►Latinça “Dönya” ğäzetın çığargan Saimä İbrahimova xanımga - 80 yäş


Tanılğan jurnalist, cämäğät eşleklese, tärcemäçe Saimä İbrahimovağa şuşı könnärdä 80 yäş tuldı. İnde 80yın tutıruğa qaramastan, ul äle dä xezmättä.

Saimä xanım İbrahimovaga 80 yäşe tuluğa qaramastan, ul äle dä mäqälälär yaza, tärcemälär yasıy, çirattağı kitabın bastırırğa äzerlänep yöri. Üzeneñ haman da yäş bulıp qaluınıñ seren ul ğömer buyı yäşlär matbuğatında eşläwendä kürä.

Saimä apa däwlät imtixannarına äzerlänäse urında, xikäyälär tärcemä itä başlıy. Annarı inde ul “Yäş leninçı” gazetasına eşkä urnaşıp, şunda balalar, yäşüsmerlär öçen maxsus rubrikalar alıp bara. Monıñ belän genä çiklänep qalmıyça, Saimä İbrahimova klassik ädäbiätne tatarçağa tärcemä itä başlıy.

“Yäş leninçı”da eşlägändä balalarnı ürnäk misalda tärbiäläwne maqsat itep quya idem. Min balalarğa dönyaküläm ähämiätle klassik matur ädäbiät üzebezneñ tuğan teldä barıp ireşergä tieş dip uyladım da, şul eşkä alındım. Haman şul balalar öçen inde.”

Bügenge köndä isä ul “Söyembikä” jurnalına aktiv yaza. Törle yıllarda jurnalda basılğan äñgämälären cıyıp, “Ägär min yanmasam” dip atalğan kitapnı çığarırğa äzerlänep yöri. Alay ğına da tügel, zamanında çit töbäklärdä yäşäwçe millättäşlärebez öçen çığa başlağan “Dönya” gazetası qabat üz eşen däwam ittersä, şunda yögerep barır idem di:

“Minem änkäy “Eşlämägän eştän şaytan kölgän”, dip äytä torğan ide. Şuña kürä eşlänmägän eşlärne äytep bulmıy, plannar bar äle eşlärgä digän. Şulay da bez 1992nçe yılda çit illärdä yäşäwçe millättäşlärebez öçen “Dönya” digän ğäzet çığara başlağan idek. Xökümätebez ul ğäzetnı finanslamadı. Şulay da, latin şriftı belän, şundıy uq gazeta çığarabız, dip mine çaqırsalar, bügen ük çığıp kitäm şul ğäzetnı çığarırğa."

Äñgämäbez axırında Saimä İbrahimova üzeneñ yäştäşlären dä iskä aldı.

“Min bit üzem genä siksän yäşne tutırmıym, minem siksänne tutıruçı başqa iptäşlärem dä bar. Yegetlär, qızlar bulıp, böten ädäbi işeklärne tibep kenä açırday yäştäşlärem bar. Menä Şäwkät Ğälievkä siksän tula bıyıl. Şulay uq Gölçäçäk Ğäliewağa, Loqman Zaqirğa, Ğabdulla Ğälievkä. Minem alarnı da yübileyları belän qotlıysım kilä.”

Ni xikmätter, Saimä apanıñ yäştäşläre dä, üze kebek ük, basqan cirlärennän ut çığarıp yörilär. 80 tuldı dip miç başında yatmıylar, ä 18däge kebek yäşlärçä aktiv eşlilär.



XS
SM
MD
LG