Accessibility links

Кайнар хәбәр

İldä nilär bulıp yata? - 11.III.2008


►Qazan Rusiäneñ Soğud Ğäräbstanı belän araların nığıtmaqçı ►Qazan Kirmänenä "qurqınıç yanıy" ►Açıq mikrofon: Kirmän, Käcä bistäse - tağın nilär işetäse? ►Qazan 2013 yılğı cäyge universiadanı ütkärergä däğwalawçı şähär buldı



►Qazan Rusiäneñ Soğud Ğäräbstanı belän araların nığıtmaqçı

Miñtimer Şäymiev 3 könlek säfär belän Soğud Ğäräbstanında buldı. Häm anda ul, möselman häm xristian mädäniätläre arasındağı bügenge nizaq yasalma, dip belderde.

Räsmi Qazan Tatarstannı tatar häm urıslar, möselman häm xristiannarnıñ duslığı çäçäk atqan dönyaküläm ürnäk bularaq kürsätergä teli.

Miñtimer Şäymiev bu yulı Soğud Ğäräbstanında Fäysal patşa bülägen aluçılarnıñ cıyılışına bardı. Bu büläk Şäymievkä uzğan yılnı Rusiädä häm ayırım alğanda Tatarstanda milli häm dini tatulıqqa üz öleşen kertkän öçen birelgän ide. Älege büläkneñ aqçasın Şäymiev xäyriägä tottı. Ber öleşen Mäskäw cämiğ mäçete tözeleşenä, ä ikençesen Rusiä Islam universitetına birde.

Şäymiev bıyılğı çarada qatnaşu belän genä çiklänmäde. Ul Riäd gubernatorı Salman ibn Ğabdelğäziz Äl Soğud belän oçraştı. Şulay uq Islam tikşerenü üzägendä çığış yasadı. Anda ul 2009nçı yılnı Qazanda xalıqara islam konferensiasen uzdırunı täqdim itte.

Çığışında Miñtimer Şäymiev Könçığış häm Könbatış arasındağı nizağnı dinnär tügel, ä säyäsätçelär tudıra dide. Tatarstan prezidentı härwaqıttağıça dinnär arasındağı tatulıq turında söyläde. Rusiäneñ Şäymievne islam illäre belän küper tözü öçen wäkil itüe dä şundıy härkem öçen «caylı» süzlär söyläwe belän bäyle di, qayber belgeçlär. Xätta Rusiä Tatarstan prezidentın möselman dönyası belän elemtälären nığıtu öçen qullanmıy mikän dip şiklänüçelär dä bar.

Tatarstan prezidentınıñ säyäsät kinäşçese Rafail Xäkimov bu alay tügel, di.

«Şäymievne qullanu digän süz turı kilmi. Rusiäneñ başlanğıç sovet çorında bu il belän üz tarixı bar ide. Soñraq ul yuğala başladı. Bez isä anı Tatarstan aşa nığıtıp bula dip uylıybız. Fäysal bülägenä iä buluçılar küp tügel, äle Yewropadan berkem dä yuq häm Şäymievneñ anda baruı bik kiräk ide. Çönki ul Rusiäne kürsätte, ä Tatarstan öçen bu däräcä”, - dide Xäkimov.

Äytergä kiräk, Sovetlar berlegeneñ Soğud Ğäräbstanındağı berençe ilçese dä tatar keşese bulğan – ul Kärim Xäkimov. 71 yıl elek ul Stalin tarafınnan atıp üterelde. Häm şunnan soñ ozaq yıllar Mäskäw belän Soğud Ğäräbstanı arasında elemtälär özelgän xäldä ide.

--------------------------------------------------------------------------------------------

►Qazan 2013 yılğı cäyge universiadanı ütkärergä däğwalawçı şähär buldı

Tatarstan premyer-ministrı Röstäm Miñnexanov bu könnärdä Brüssel şähärenä säfär yasadı. Anda 10 mart könne FISU -Xalıqara universitet sportı federasiase başqarma komitetına Qazannı tanıtu kitabı täqdim itelde.

Bu çaradan soñ Qazan räsmi räweştä 2013 yılğı cäyge universiadanı ütkärergä däğwalawçı nämzät şähär buldı.

Tatarstan başqalası belän bergä bu universiadanı Polşanıñ Poznan, Könyaq Koreanıñ Guang Joo, İspanianeñ Mursia häm Vigo, Kanadanıñ Edmonton häm Quebec şähärläre däğwalıy. FISU - Xalıqara universitet sportı federasiase başqarma komitetı reglamentı buyınça ğärizalar 15 martqa qädär qabul itelä.

2013 yılda Universiada ütkäreläçäk şähär isä 31 may könne bilgelänäçäk.

--------------------------------------------------------------------------------------------

►Qazan Kirmänenä "qurqınıç yanıy"

“Vsemirnıy sledopıt” jurnalı iğlan itkän “Rusiäneñ 7 moğcizası” bäygesendä Qol Şärif mäçete häm Blagöveşçenie çirkäwe belän Qazan kirmäne älegä 12 urında.

Köndäşlär citdi! Bu bäygedä Rusiädäge kirmännär genä dä Qazannıqınnan qala 5 - anda Ästerxan, Mäskäw, Tübän Novğorod, Tubıl häm Arxangelski ölkäsendäge Soloveski kirmännäre qatnaşa. Änä Tubıl kirmäne öçen böten Tömän ölkäse ayaqqa basqan dip äytergä bula.

Däwlät telekanalında maxsus tapşıru açqannar, xökümät gazetası “Tumenskaya oblast segodnya”nıñ internet säxifäsendä bu bäygedä tawış birergä çaqırğan banner iñ östä tora. Bäyge turında maxsus säxifä dä eşli. Näticäse - ul Piterburdağı Qışqı saray häm Saray mäydanı ansamblen genä alğa ütkärep bügenge köndä ikençe urında.

“Qazan kirmäne” däwlät tarixi-arxitektura häm sänğät muzey-tıyulığı mödire urınbasarı Ayrat Sitdiqov äytüençä, alar bu ğämälgä quşılunı sorap Tatarstannıñ mädäniät, fän wä mäğärif; yäşlär eşläre, sport häm turizm ministrlıqlarına möräcäğät itkän bulğan inde. Ämma yığılıp kitüçelär kürenmi ikän.

“Älegä bügenge köndä Kirmän üze başqara torğan eşlär genä bara. Televideniälärgä möräcäğät ittek. İrtänge programmalarda mäğlümatnı citkeräbez. Rayon xakimiatlärenä möräcäğät itkän idek. Menä xäzer alar şaltırata başladı”, - di Sitdiqov.

Älegä Tatarstannıñ berniçä rayonında ğına şuşı aksiagä Qazan Kirmänen “Rusiäneñ 7 moğcizası” itep tanıtu çarası ütkärergä teläk beldergännär.

www.vsled.ru säxifäsendä iñ küp tawış cıyğan 7 tarixi urın “Rusiäneñ 7 moğcizası” isemlegenä keräçäk. Häm alar kiläçäktä “Rusiäneñ altın marşrutı”n täşkil itäçäk. Qazan Kirmäne şuşı "cidelek"kä eläkkän oçraqta, bu üz çiratında Qazanğa kilüçe turistlarnıñ berniçä tapqır artuı häm respublika kesäsenä dä xäyran ğına aqça kerü digän süz. Bilgele bulğança, keşe yalda aqçasın qızğanmıy.

--------------------------------------------------------------------------------------------

►Açıq mikrofon: Kirmän, Käcä bistäse - tağın nilär işetäse?

İnde küp kenä mäğlümat çaraları yazğança, şuşı könnärdä Kirmännän "İdel-Press" näşriätına taba Qazansu astınnan metro yulı salınıp bette. Tizdän yaña tuqtalış açılaçaq – anı älegä “Käcä bistäse” dip atıylar.

Ämma küplär mondıy isemgä qarata qarşılıq belderä. Qayber belgeçlär mondıy isem birüne Qazannıñ elekke başlığı Qämil İsxaqov belän bäyli. İmeş, ul waqıtta anıñ belän bergä eşläwçelär başlıqqa yararğa dip bu tuqtalışnı anıñ tuğan bistäseneñ iseme belän atarğa telägän.

Ämma niçek kenä bulmasın, bügen küplärgä metroda barğanda “Qazan Kirmäne, kiläse tuqtalış “Käcä bistäse” digänne işetü aldan uq säyer toyıla.


- Bezdä “Yaña bistä” bar, anı beläm min. “Käcä bistäse” qaya ul? Belmim min Qazanda andıy tuqtalışnı. “Aq bars” bank, yäki “Näşriät” digän isem qulayraq bulır ide.

- “Yäşlär üzäge”, yäki “Şüräle” dip atar idem, çönki anda “Şüräle” parqı bar.

- Bez anıñ qayçandır “Käcä bistäse” bulğan çağın belmibez dä.

- “(Biş)Balta bistäse”n işetkänem bar, “Tatar bistäse”n işetkänem bar Qazanda, ä “Käcä bistäse”n işetkänem yuq.

- Käcä belän çağıştırmas idem, älbättä, nindider yäşräk, yañaraq isem birülären telär idem. “Yañalıq”, “Nurlıq”, “Yaqtılıq” kebek isem birergä bulır ide. Qolşärif iñ borınğı yazuçı bezneñ, Qayum Nasıyri, Ğäliäsğar Kamal bezneñ yazuçı ostazlarıbız. Berär bäyge oyıştırsalar, uylap tabırğa bulır ide matur isem.

- “Aq bars”, çönki anda bezneñ şundıy isemle bank bar.

- “Aq bars”, ul bezneñ şähärneñ xokkey komandası, äybät uynıylar. Ataqlı cir, böten keşe anı belä. Şundıy tuqtalış yuq, “Aq bars” tuqtalışı bulsın.

- “Yäşlär üzäge” bik äybät isem, matur isem.

- “İdel-Press” yağı bulğaç, berär gazeta, jurnal iseme belän atarğa mömkin, mäsälän, “Tatarstan yäşläre”, “Söyembikä”. Min üzem şulay eşlär idem.

- “Käcä bistäse” dip atamas idem, başqaça atar idem. “Yäşlär üzäge” digän isem qolaqqa bik matur işetelä .

- “Şüräle” dip äytergä bula. Anda şundıy isemle park bar.

- “İdel” dip isem quşar idem. Anda bit İdel yılğası ağa.

- 50nçe yıllarda anda käcä totqan keşelär bik küp ide. İdel suı kütärelä başlağanda, “Käcä bistäse” dip atalğan tuqtalış barlıqqa kilde.

- Käcä bik yaxşı cänlek bit.

- Anda elek qızıl kirpeçtän tözelgän monastır' bulğan, watırğa kilgän tanklar da wata almağan anı.

- Nindider yañalıq bulırğa tieş. Anda elek nindi sazlıq ide. Ä xäzer anda nindi zur tözeleş bara, zur yortlar tözilär.

- Stansa “Şäymiev №2” - minem täqdim şul.

- Başqa isem quşar idem. “İdel-Press” äybäträk bula, monda bik küp gäzit-jurnallar bastıralar, häm böten dönyağa taratalar.
XS
SM
MD
LG