Accessibility links

Кайнар хәбәр

AQŞ İslam konferansiäsenä berençe ilçesen cibärde


Bügen Senegaldä başlanğan İslam konferansiäsenä qatnaşu öçen AQŞ, tarixta berençe tapqır üz wäkilen cibärde. Rice, ilçeneñ İslam däwlätlärenä AQŞnı yaxşıraq añlatu maqsatında cibärelüen belderde.

Condoleezza Rice Pakistan asıllı Amerikalı säwdägär Sada Cumbernıñ cibärelüe İslam dönyasındağı Amerikağa qarşı qaraşnı uñay yaqqa taba üzgärtüdä otışlı bulaçağına ışana. Läkin tiskäre qaraşnı üzgärtü öçen diplomatik tırışlıq qına citäme?

Rice, Cumberneñ İslam Konferansiäse oyışmasına AQŞnıñ İslam däwlätlärendä yaqşıraq añlaşıluı öçen cibärelüen belderde.

“Amerika dönya buylap taralğan 1 milliardtan da küberäk möselman xalqınnan äle öyränerlek küp äyber buluın raslıy. Bezneñ bu konferansiägä mäxsus wäkillär cibärüebezdäge maqsat İslam dönyasın tağın da yaqınraq öyränep, ike arada xörmät häm ixtiram aşa uñay mönäsäbätlär buldıru”

11. Islam konferansiäseneñ 2 kön däwam itäçäk cıyını bügen Senegalneñ Dakar şähärendä başlandı. 7 martta konferansiä aldınnañ çığış yasağan Rice, bigräk tä konferansiägä tanılğan säwdägär Cumbernıñ cibärelüe, dönyadağı islam illärenä AQŞ säyäsäte turında añlatma birü öçen yaxşı ber forsat tudıraçaq dide. Cumbernıñ wazifası, doşmannar tarafınnañ dönyağa taratılğan Amerikağa qarata tuğan naçar qaraşnı üzgärtü dide Rice.

Cumber Amerikanıñ bay säwdägärlärennäñ häm İnvestorlarınnañ berse dip sanala. Bushnıñ tuğan yağı Texastan bulğan Cumbernıñ texnologiä nigezlängän 11dän artıq zur kompaniäse bar. 1951 yılda Pakıstannıñ Qaraçi şähärendä tuğan Cumber, 1986 yılda Amerikan watandaşlığına küçä.

Cumber konferansiägä qatnaşır aldınnañ yasağan çığışında, islam oyışması häm Amerika arasında bulğan urtaq mäsälälärdä üzeneñ beleme häm täcribäresen qullanıp üz öleşen kertergä tırışaçağın äytte. Urtaq maqsatlar digännän ul: mädäniät, yäşlär problemaları, texnologiä, keşe xoquqları, insani yärdämnär, xörmät häm ber-bereñne añlaw mäsälälären küz aldında tota.

“Min Amerikalı ber möselman bularaq, ike arada diolog buldıru mäsäläsendä yäğni kiñ külämdä ber berenne añlaw häm xörmät itüne häm ike ışanıçmnı arttıru eşendä bik möhim ber wazifa başqaruıma ışanam. Min ike arada añlaşu bulsın öçen yaña bäyläneşlär tabarğa omtılğanda şulay uq minem kebek uñışqa ireşkän millionlağan möselmannıñ täcribälären dä üsterergä cıyınam.”

İslam konferansiäsenä mäxsus ilçe cibärü, AQŞnıñ soñgı arada üzenä bulğan qaraşnı uñay yaqqa üzgärtü häm İslam illäre belän tağın da yaqınraq mönäsäbätkä kerü tırışlığınıñ iñ soñgı adımnarınnañ berse bularaq sanala.

Soñgı Äfğanstan häm Ğiraq suığışınnañ soñ AQŞqa bulğan qaraş küpkä üzgärde. Fiker alışularğa qarağanda, möselmmarnıñ kübese AQŞnıñ tışqı säyäsäten islamğa qarşı bularaq kürä.

2006 yılda AQŞ däwlät departemantı “yaxşı niätle ilçelär ” iseme belän, yaña program başlap cibärgän ide. Program nigezendä, Amerikalı ber törkem möselman İndonäziädän Almaniägä qadär dönya buylap möselmannar belän söyläşte. Bu tırışlıqta şulay uq, möselman dönyasında AQŞqa qarata bulğan qaraşnı yaxşırtu maqsatında eşlänelgän ide.

Tönyaq Karolina universitetında din belgeçe Ömet Safi isä xalıqlar arasındağı diplamatiä säyäsäte Amerikanıñ şöxräten qaytarırğa bulışmıy digän qaraşta tora.
Safi AQŞnıñ tışqı säyäsäten üzgärtmiçä, möselman cämäğatçelegendä, qaraşnı üzgärtü öçen bolay ğına qorı tırışlıq kürsätüneñ ber faydası bulmayaçaq di:

İslam dönyasında, Amerikan doşmanlığınıñ şundıy yuğarı däräcädä arta barğan çağında, bu eşne nigezennän üzgärtmi torıp, östennän makyaj yasağan kebek kozmetika aşa ziyannı kontrol itärgä yäisä tözätergä tırışu mömkin tügel.

Safi, Amerika belän İslam dönyası arasında mädäni mönäsäbätlärne artturu qaraşnı üzgärtüdä uñay täser yasıyaçağına ömetlänä. Mäsälän ul diolog işeklären yañadañ açarğa taqdim itä. Yäğni ğalimnärgä häm uquçılarğa viza mömkinçelegen arttıru.

Çönki ul, tınıçlıq häm diolog ilçeläreneñ açıq fikerle bulğan uquçılar häm yäşlär buluına ışana.
XS
SM
MD
LG