Soñgı ike atnada Qıtay xaqimiätenä qarşı köçle protest çaralarınıñ artuınnañ soñ, Qıtay xaqimiäte Tibettäge xärbilären nığıtu eşenä kereşte. Meñlägän xärbineñ Tibet häm aña kürşe wilayätlärgä kerüe xäbär itelä.
Xärbi nığıtu eşe, Qıtaynıñ Sichuan wiläyäte yaqınnarında polisiäneñ protest çarasında xalıqqa ut açıluın 16 martta räsmi bularaq tanığannañ soñ başlandı. Aktivistlär çualışlar waqıtında 100läp keşeneñ üterelüen däğwä itä.
AQŞ wäkillär pulatı süzçese Nancy Pelosi bügen yasağan çığışında dönya cämäğatçelegen Tibettäge Qıtay xamiätenä qarşı kisken tänqit belderergä çaqırdı.
“Minem fikeremçä, ireklekne yaratqan häm yaqlağan dönya ägär bügenge köndä Qıtay qullığı astında Tibet turında ber ni süz äytä almıy ikän, ul çağında bezneñ keşe xoquqları turında awız tutırıp söylärgä xaqıbız yuq”
Pelosinen bu çığışı Tönyaq Hindstannıñ Dharamsala şähärendä buldı. Pelosi anda Tibet ruxi citäkçese Dalai Lama häm sörgendäge Tibet xaqimiäte wäkilläre belän söyläşte.
Pelosi Qıtay xäqimiäte astındağı Tibettä protest çaraları qabınğannañ birle sörgendäge Tibet wäkilläre belän oçraşqan berençe çit il wäkile buldı.
Tibetlelär aldında yasağan çığışında Pelosi, Tibette barğan waqıyğalarnı – dönya wöcdanıñ sınaw bularaq bäyäläde.
Pelosi Dalai Lama süzlärenä quşılıp Qıtaydağı Olimpia uyınnarın boykot itelmäyäçägen belderde.
Läkin Pelosi 10 martta başlağan protest çaralarında küpläp keşe hälaq bulğan waqıyğalarnı öyränü öçen xalıqara tikşerenü uzdırıluın taläp itä. Sörgendäge tibetlelär älege çualışlarda 100läp keşeneñ üterelüen däğwä itä.
Pelosineñ Dalai Lama belän söyläşüe Qıtaynıñ açuın kiterde. Qıtay, Dalai Lamanı Tibettäge protest çaraların qotırtuda ğayepli, Dalai Lama isä bu ğayeläwne kire qağa.
Sörgendäge Tibet xökümäte, Qıtay xaqimiätenä qarşı barğan protest çaralarınıñ nindi tärteptä uzaçağın añlatqan belderü basıtırıp çıqtı.
Bu belderü turıda sörgendäge Tibet parlamentı süzçese Karma Choephel Dharamsalada xäbärçelärgä birgän äñgämäsendä bolay dide:
“Barlıq çaralarda köç qullanılmayaçaq. Bez çaralarnı tınıç şartlarda däwam itteräçäkbez. Protest çaraları başqarılğan da bezneñ komitet şiğarläre genä qullanılaçaq. Protest çaraları nigezendä, uram cıyını, açlıq totu, şäm yandıru barsına da röxsät itelä. Bezneñ xäräkät barı tik telgä alınğan bu şartlarda ğına däwam itäçäk.”