Accessibility links

Кайнар хәбәр

Ğiraq: Basradağı xärbi çara kierenkelekne arttıra


Ğiraqnıñ könyaq Basra şähärendä Ğiraq köçläre belän şiğiy ruxani Moqtada äs Sadrnıñ tarafdarı - şiğiy suğışçılar arasındağı bäreleşlärdä 40 keşeneñ ülüe, 200 dän artıq keşenen isä yaralanuı xäbär itelä.

Ğiraq häm AQŞ xärbeläre şulay uq Basra tiräsendä äs Sadr tarafdarları belän bulğan bäreleştä dä yuğaltular buluın belderde.

Ğiraq xarbiläre, ilnen könyağındağı neft satu öçen qulannılğan möhim portın şiğiy suğışçılardan arındıru öçen basrada Mähdi armiäsenä qarşı bulğan xärbi çaranı bügen arttırdı.

Ğiraq premyer ministrı Nuri äl Maliki bu operasiäne üze citäkle. Operasiä maqsatı premyer süzlärençä: “şähärdäne cinäyäyätçe häm terrorçılardan arındıru. Şul isäptän premyer bügen suğışçılarğa qoralların taşlar öçen 72 säğat möddät birde.

Läkin Malikineñ bu qararı zarar kiterergä dä mömkin. Azatlıqnıñ Ğiraq belgeçe Sumedha Senanayake, “Ğiraq xärbiyenen, Basra şähärendä yaxşı oyışqan Mähdi armiäsen çığarırğa köçe citär citüen läkin xata belän bu eş kilep çıqmasa ul çağında bu xäräkät Maliki häm Bäğdäd xökümätenä ziyan kiteräçäk” di.

Şul uq waqıtta Moqtada äsSadırnıñ 7 ay däwam itkän tınıçlıq kileşüen dä bozuı ixtimal. Ägär dä kileşü bozıla ikän, bu tınıçlıqqa ziyan kitärçäk. Çönki äsSadr tarafdarları Amerikan xärbiyeneñ Ğiraqta mäzhäp-ara bäreleşlärne tuqtatuda häm ğisyançılarnı bastıru eşendä küpmeder öleş kirtä ide.

Basrada waqıyğalar qıza barğanda, äsSadır watandaşlarnı, uram cıyınnarı uzdırırğa çaqıruı xäbär itelä. ÄsSadırçılar xäräkäteneñ säyäsi şura başlığı Liwa Smaism kiçä soñgı xäbärlär turında radiobızğa bolay äytte:

“Bu ğamäl kontitusiä häm demokratiägä qarşı kilmi, protset çarası ütkärü konstitusiädä urnı bar. Bu tärtipkä buysınıp başqarılaçaq bu çara. Älegä anıñ teläkdäşlek beldergän keşelär tarafınnañ başqarıluı yaxşı ber yünäleş. Cirle şäyexlär, Sadr binası aldında cıyıldı. Bu ğisyançı ber suğışu tügel ä tınıç uram cıyını gına ide.”

Amerika qoşma ştatları, Malikineñ Basra çarasın arttıruına tänqit belderä.
Bu yulı Aq yort süzçese Dana Perino, Bäğdäd belän AQŞ säyäseten ayırırğa tırışuı küzätelde. Ul, “ bu çara Ğiraq tarafınnan citäklänä häm alar qararı belän başqarıla tik bu ciñel eş bulmayaçaq” dide.

Premyer Maliki bik awır eşkä kereşte, yäğni ul terrorçılar häm ğisyançılar oyasına äylängän Basrağa kerü öçen üzendä batırlıq taptı. Häm üz köçlären alıp anda çaralar ütkärergä kereşte”

Läkin Bäğdäd xaqimiäte üz kiläçägen qurqınıç astına alıp nigä üz başına mondıy eşkä kereşergä buldı? Basra, Ğiraq iqtisadı öçen bik möhim. Basra Ğiraq neftın dönya bazarına satu öçen qullanğan iñ zur portlarınnañ berse. Bu şähärdä iminlekneñ bulmawı säbäble, Ğiraqnıñ çit ilgä satıp aqça qazanğan berdänber neft säwdäsenä ziyan kilü qurqınıçı yanıy ide. Bu şähärne kontroldä totu öçen bik az saylaw xaqı bulğan Bäğdäd xaqimiäte xärbi çarağa möräcäğat itte di Azalıq analistı Sanayake äfände.

Äs-Sadır tarafdarları, şiğiy möselmannar häm bu säyäsi törkem şul uq waqıtta mäcletäge iñ zur şiğiy törkemnärdän bersen täşkil itä. Ğiraq İslam yuğarı şurasında küpçelek urınğa iä Şiğiy partiäse, xaqimiättäge koalisädä iñ köçle parti. Azatlıqnıñ Ğiraq belgeçe, Senanayake şulay uq Ğiraqta kiläse üktäbr ayında bulaçaq wilayät saylawlarında şiğiylär köçen kimetü maqsatı Malikine Basra opersasiäsenä başlarğa etärüe dä ixtimal digän faraz belderä.

XS
SM
MD
LG