Accessibility links

Кайнар хәбәр

İldä nilär bulıp yata? - 28.III.2008


►Qazan kibetläre tatarça söyläşärme? ►Çallı tatarça bäyge oyıştırdı ►Qazannıñ Mäskäw bazarı ►Qazanda dönya çempionatları uzaçaq

--------------------------------------------------------------------------------------------

►Qazan kibetläre tatarça söyläşärme?


Qazanda “Min tatarça söyläşäm” aksiase qısalarında "Üzebez" yäşlär xäräkäte äğzaları Qazannıñ ere säwdä üzäkläre wäkilläre belän oçraştı.

Qazannıñ "Bäxetle" säwdä üzäge
Qazannıñ zur-zur säwdä üzäkläreneñ, anıñ eçendä urnaşqan wağıraq kibetlärneñ isemnäre dä xäzer tel belän äytep çığarlıq, aqıl belän añlap betererlek tügel. Ä biredäge satuçılarnıñ sezgä tatarça endäşüläre monısı inde moğcizağa tiñ närsä disäñ dä yalğış bulmas. Anıñ qarawı “Üzebez” yaña buın xäräkäte yäşläre bu kimçelekne beterep buluına ışana, häm älege yünäleştä eş alıp bara. Qazanda “Min tatarça söyläşäm” aksiase qısalarında bu yäşlär Qazannıñ ere säwdä üzäkläre wäkilläre belän oçraştı.


“Üzebez” yaña buın xäräkäte yäşläre Qazannıñ zur-zur säwdä üzäklären dä tatarça söyläşterä başlamaqçı. Älegä bu kibetlär, 26 Aprel, Tuqay tuğan könne genä bulsa da üz kibetlärendä mömkin qädär tatar telendä söyläşergä, kön ozın tatar köylären yañğıratırğa, ber poçmaqta “Min tatarça söyläşäm” aksiasen ütkärergä äzer. Ämma bu könnän soñ biredä tatar telenä qarata nindi mönäsäbät bulır monısın citäkçelek älegä äytä almıy.


--------------------------------------------------------------------------------------------

►Çallı tatarça bäyge oyıştırdı


Çallıda ütkän “Moñ çişmäse” bäygeseneñ maqsatı – tatar milli sänğäten üsterü häm xalıqqa citkerü.

Töbäkara festivaldä Tatarstan şähärläre häm rayonnarınnan başqa Rusiä töbäge sanalğan Çiläbedän dä wäkillär bulıp, çit cirdän kilüçelärdän alar berdänber ide. Çiläbedäge 7-nçe sänğät mäktäbe direktorı Mäxmüt Şäräfetdinov pianinoda uynawçı 2 qıznı – Alinä Ğälimova häm Sveta Safiullinanı alıp kilgän. Mäxmüt äfände äytüençä, alar inde törle töbäklärdä uzğan 19 bäygedä qatnaşqan. Çallıda festival buluın işetep biregä kilgännär. Çiläbedä 100 meñ tatar bulıp, mädäniätebezene sündermibez, di ul.
M.Şäräfetdinov süzlärençä, elek alarnıñ bayançıları Änwär Baqirov köylären genä uynağan. Xäzer Tatarstanğa çığa başlağaç, repertuarğa N.Cihanov, R.Yäxin, xalıq köylären kertkän. Beraz alğaraq kitep bulsa da şunı äytik, Çiläbe qızları yarışta ikençe buldılar.


--------------------------------------------------------------------------------------------

►Açıq mikrofon:Teatrğa soñğı tapqır qayçan bardığız?


-Student waqıtında yörgän idek. “Zäñgär şäl”ne qarağan idek.

-Kaçalov isemendäge rus drama teatrında (“Skripaç na krışe”) “Öy tübäsendäge skripqaçı”nı qarağan idek.

-Uzğan yılnıñ sentäbrendä M. Cälil isemendäge opera häm balet teatrında “Aida”spektaklenä barğan idek, qarap beterä almadıq, qaytıp kittek. Bik barası kilä tatar rus spektakllärenä.

-Tinçurin teatrında “Süngän yoldızlar” spektaklen qarağan idek. Atnağa ike tapqır barabız teatrğa. Bik yış yöribez.

- G.Kamal teatrınıñ böten repertuarın qarap barabız. Ayaz Ğıyläcevnıñ “Yara” spektaklen qaradıq.“Mäxäbbät turında söyläşik ”, “Qazan sölgese”n 3märtäbä qaradıq inde. “Zäñgär şäl” teatrı belän här sezonnı açalar. Anı da qarap barabaz. “Divana”spektakle genä qaldı inde bez qaramağan. Aprel ayında K.Tinçurin teatrınıñ “Qaraq Şäkür”isemle premerasına baraçaqbız.

-Küptän barğanıbız yuq inde. Kamal teatrına xäyran yöri idek inde. “Qazan yegetläre”n qarağan idek. “Qazan sölgese”n dä qaradıq. Bez, awıl teması, ğöref-ğädätlär turındağı spektakllärne bik qızıqsınap qarıybız.

-Barğanıbız yuq.

-Bez Älmät tatar däwlät drama teatrın qarağan idek, şifaxanädä yal itkändä, alar ike tatar spektaklen kürsättelär. Bik äybät bulğan ide.

-Xatınım belän barğan idek küptän inde. “Kişer basuı” Zölfät Xäkimneñ spektaklen qarağan idek. Ul zamança eşlängän spektakl'.Bik yörer idem dä, pensiägä çıqqaç yörep bulmıy şul.

-Min üzem teatrda eşlim, muzıkant, isemem İlşat , familiamnı äytmim, oyalam. Bügen bäyräm. “Şüräle” spektaklenä muzıka yazdım.

-Opera teatrında P.Çaykovskiy, Raxmaninov, Glinka äsärläre uynala.

-20 yıl elek Kaçalov teatrında bulğan idem.

-Qarağanım yuq teatrnı.

-Teatrnı yaratam.Soñğı märtäbä uzğan köz köne barğan idem.

-Bıltır “Pikovaya dama” spektaklen qarağan idem, Kaçalov isemendäge drama teatrında. Kamal teatrı yaña binağa küçkäç, tatarça spektakl qararğa barğan idek. Anda bez “Äldermeştän Älmändär” spektaklen qarağan idek.

-Bez teatr kölliätendä uq quyuçı bulıp eşlibez. Balalar belän diplomğa, çığarılış spektakllären quyarğa ezerlibez, tatarça da, rusça da.

-Mäktäptä uqığanda 1995yılda “Äldermeştän Älmändär” spektaklen qarağan idek. Şunnan birle barğan yuq. Xäzer bik barası kilä, ämma waqıt yuq.


--------------------------------------------------------------------------------------------

►Qazanda dönya çempionatları uzaçaq


13 Apreldän 23 Aprelgä qädär Qazanda yäş xokkey qomandaları arasında dönya çempionatı uzaçaq.

Bu yarışlar Xalıqara xoqkey federasiase täqdime belän oyıştırılğan häm ul unınçı tapqır ütkärelä. Şulay uq Aprel ayında Qazanda Pekinda uzaçaq Olimpiä uyınnarı aldınnan ülän östendäge xoqkey xatın- qız törkemnäreneñ dönyaküläm berençelegenä dä yarışlar uzaçaq. Häm ul yarışlarda ciñep çıqqan komanda Pekindağı olimpiä uyınnarında qatnaşaçaq. Şuşı waqıyğalar uñayınnan Mäskäwdä, Tatarstannıñ wäkälätle wäkillegendä Rusiäneñ sport citäkçelege curnalistlar belän oçraşu uzdırdı. Bu oçraşuda Vyäçeslaw Fetisov, Rusiäneñ xokkey federasiase prezidentı Vladislav Tretäk, Ülän öste xokkey federasiase prezidentı Sergey Çeçenkov häm Tatarstannıñ yäşlär eşe, sport häm turizm ministrı Marat Bariev qatnaşatı.


20 Apreldän 27 Aprelgä qädär Qazanda xatın-qızlarnıñ ülän östendä xoqkey uyınnarı dönyaqüläm yarışı da uzarğa tieş. Anda AQŞ, Hindstan, Fransia, Niderland, Rusiä, Belgia qomandaları yarışaçaq.

Aprel ayında Qazanda yäş xoqkeyçılar häm ülän östendä xatın-qız xoqkey uyınnarınıñ dönyaqüläm çempionatı uzarğa tieş.

Aqçam bulmağanda “buş botı” aşıym



--------------------------------------------------------------------------------------------

►Qazannıñ Mäskäw bazarı

Qazan -- Mäskäw bazarı.
Yuriy Levada tikşerenü üzäge bügenge köndä rusiälelärne iñ qurqıtqan äyber- bäyälärneñ alğa taba üsüe, xalıqnıñ fäqıyrlänüe ikänne açıqlağan. Tikşerüdä qatnaşqannarnıñ 51 prosentı änä şundıy qurqınıç yanawın äytkän.

Bu üzäk 12 yıl däwamında daimi räweştä “Rusiägä xäzerge waqıtta kübräk nindi qurqınıç yanıy?” digän sorawğa cawap tuplıy. Wäğdä itelgän “putin totrıqlığı” buluğa qaramastan, tikşerenülärgä küz salsañ, xällärneñ ike märtäbä naçarlana baruın küräseñ. Misal öçen, 1996 yılda bäyälär üsü, xalıqnıñ yarlılanuı soraşuda qatnaşqannarnıñ barı tik 28 prosentın ğına xäwefländergän bulğan.

İt bäyäläre 220-gä qädär

Bezneñ tanışıbız Älfiä apa Zinnätova bazarğa kergäç bal rätlären äylänep uzarğa tırışa. Balğa qarağanda, äz bulsa da kerem kiterä torğan öçpoçmaq peşerü öçen, it kirägeräk aña. “Bez suyılğan xäywannıñ böten ciren mögezennän alıp qoyrığına qädär satabız”,- dip qarşı aldı it rätlärendä üz yaqlarında suyılğannı täqdim itüçe Gölsinä Kamalieva. “Söyäksez äybät it 200-220 sum tora. Ä şulpa peşerä torğanı qabırğalar 120-130. Yäş yarımlıq ite kübräk bulğan tanalarnıñ kisäkläre 130 sum”,- di Gölsinä Kamalieva. Uzğan yıl Qazandağı it bäyäläre 90-110 sum bulğan. Şulay itep bügenge köngä ul yaqınça 30 prosentqa artqan bulıp çığa.

.
Tawıq satuçı Skvotsova.Älfiä apa Zinnätova aldan äytep äzerlätüçelär bulğanda öçpoçmaqların tawıq itennän dä peşerä. Anıñ öçen tawıqnıñ yaxşırağın alırğa tırışa. Soñğı waqıtta azıq-tölek bäyäläreneñ kisken kütärelüe tawıq ite satıp aluçılarnı da kimetkän. “Xäzer keşe kimi, bezneñ satu äzäyä inde”,- di Piträç qoşçılıq fabrikasınnan kiterelgän it belän säwdä itüçe Skvorsova. Uz waqıtında Rusiä xalqı yığılıp aşağan “Buş botları”na tağın soraw tua başlağan. “Menä “buşnıqı” kilosı 66 sum. Keşe ala, beznekenä qarağanda arzan bit”,- di Skvorsova.

"Danlıqlı" "buş botları"Xalıqnıñ aqçası bulsa, qayçan suyılıp tuñdırılğanlığı häm suıtqıçlarda küpme yatqanlığı bilgele bulmağan, oqean aryağınnan kiterelgän “buş täpiläre”nä qarağanda irtän Piträçtä suyılıp suıtılğan “qazan artı” täpilären alır ide qana. Satuçı üze dä “yurğanına qarap ayağın suza” ikän. “Aqçam bulmağanda “buş botın” aşıym”,- di Skvorsova.




XS
SM
MD
LG