Accessibility links

Кайнар хәбәр

Päräwezne Qıtaylılar yawladı


Qıtay Amerikanı uzdırıp dönyadağı iñ küp internet qullanuçı sanına ireşte. Qıtayda internet qullanuçılar sanı könnän kön däwamlı bularaq arta.

Dönyada iñ küp kesä tilifun qullanuçısı Qıtayda. İnternet qullanuçıları arasında isä xäzergäçä berençelek AQŞnıqı ide. Ä xäzer Qıtay, dönyadağı iñ küp internet qullanuçı sanına ireşte. Häm Qıtayda internet qullanuçılar sanı könnän kön arta. Älege xäbär isä, Olimpia utınıñ Yewropadağı säfäre waqıtında tibetlelärneñ Qıtayğa qarşı protest belderünä açuı çıqqan Qıtaylılarnıñ, üzlären yaqlawnı internet kiñlegendä tarata başlawı waqıtına turı kilä.

Qıtay Xinhua xabär agentlığı belderüençä, Qıtayda internet qullanıçılarnıñ sanı arta. Läkin bu san ğomum xalıq sanınıñ ni barı 16 % qına täşkil itä. Dönyadağı ğomum internet qullanuçılar sanı isä 19 %. AQŞnı İnternette ütep kitüe Qıtay öçen, zur ber waqıyğa. Qıtayda internet qullanuçılar sanı äkrenläp genä läkin däwamlı bularaq arta. Qıtayda internetkä senzura bar, mäğlümätlär başta filterlar aşa “süzelä”. Meñlägän internet saxifäläre belän alarnıñ küzgelärenä isä kerep bulmıy.

İnternetneñ uñay yağı, anda teläsä kem teläsä nindi isem belän irekle mäğlümät tarata ala. Läkin älege mömkinçelek soñgı arada Qıtayda, olimpia utınıñ London, Parij häm San Fransisco säfärendä bulğan Tibet protestlärenä cäwap qaytaru öçen qullanıla başladı.

Protestlar waqıtında Tibetlelär, Qıtay xaqimiätenä qarşı protest belderep, dönyağa Tibettäge keşe xoquqları turında söylärgä forsat tapqan ide.

Parijdäge protest çaraları waqıtında töşerelgän ber foto, küp kenä blog häm saxifädä tarala başladı. Häm bu foto keşelärneñ protest çaralarına qarşı açuın nığıta. Fotoda isä, invalid ber qıtaylı sportçı xanımnıñ, protestçı ber tibätleneñ üzenä taba yaqınayuı belän, olimpia utı sünmäsen öçen batırlarça utnı niçek saqlawın kürsätä.

Qıtaylı internet qullanuçıları diqqatennäñ şulay uq, çit il mäğlümat çaraları da çittä qalmıy. Alar mäğlümät çaraların, tibet protestläre waqıtında taraf totuda ğayepli.

İnternettäge qarşılıq iñ küp, “peşerelgän” xäbärlär taqdim itüdä ğayeplängän xäbär qanalı CNNgä qarşı yünälderelgän. İnternettäge küp kenä internet saxifäsendä xäzer, “CNN bulıp qılanma äle” digän cır yañgırıy.

Şulay uq, internet qullanuçıları arasında Carrefour kibetlären boykot itärgä çaqırğan täqdimnär dä yöriy. Fransuz kibetlär çeltäre isä, tibetneñ bäyselegen yaqlamawın belderä.

Läkin internettäge protest çaralarnın üsep kitüendä Qıtay xaqimiäteneñ ni däräcädä qatnaşı bar anısı bilgele tügel. Bilgele bulğan ber genä närsä, İnternetneñ Qıtaylılar tormışına nığraq kirep kitä başlawı yäisä ikençe törle äytkändä, Qıtaylılarnıñ internetkä küpläp kere başlawı çıñbarlığı. Ä artqan qullanuçılar sanıñ yäisä alar taratqan mäğlümätne idarä itü isä könnän kön qıyınlaşaçaq.
XS
SM
MD
LG