Accessibility links

Кайнар хәбәр

1 May - İstanbulda suğış mäydanı


Xakimiättäge AK Partiä yabılu sindromına kergän bulu säbäple eşçelär belän dä talaşa.

Premyer Erdogan ğädättän tış ber şäxes, Putin belän duslaşqannan soñmı äytüe qıyın, säyäsi oppozitsiägä genä xökem belän çiklänmi, üze yaratmağan xäbärlär çıqsa jurnalistlarnı bitärli, üze turında karikatura yasağannarnı mäxkämägä birä, Yuğarı Uqu Oyışması belän ğauğalaşa, universitetlarnı byudjetın qısa, yustitsiä apparatın tänqitläp tora, taläp kütärgän watandaşlarnı tupas süzlär belän sükkäli. Soñğı tupas çığışı isä hönär berleklärenä qarata buldı. Ul eşçelär turında “qayçaq ayaqlar baş buldı?” digän ide.

Mäğlüm berençe May xezmät iälärneñ, eşçelärneñ bäyräme, dönyanıñ här öleşendä bu kön iskä alına. Bu yulı Törkiädä bu eş kiresençä buldı. İstanbulda 1-nçe May qotlana almadı. Törkiädä öç zur eşçe konfederatsiäse bar. Alar häm vaqlar bıyıl İstanbulnıñ Avropa öleşendä Taksim mäydanında 1-nçe Maynı qotlarğa telädelär. 1980-nçe yıldan birle bu mäydanda qotlaw yasarğa irek birelmi. Säbäbe isä 1977-nçe yılda snayperlar açqan ut säbäple panika çığıp 30-dan artıq keşe izelep ülgän, 130-dan artıq keşe cäräxätlängän ide. Ul çorda Törkiädä uñlar häm sular arasında citdi bäreleşlär bara ide. Bu waqıyğaga 31 yıl uzğan buluğa qaramastan xökümätlär bu waqıyğaneñ iskä alınuın telämilär. Bu yulı da şulay buldı hönär berlekläre konfederatsiäläre “bez Taksim mäydanındağı Atatörek häykälenä çäçäk bäyläme quyıp, 1977-nçe yılda hälaq bulğannarnı iskä alırğa telibez” didelär. Xökümät rizalıq birmäde. 30-nçı Aprel’dä ük mäydannı politsiä belän çornap aldı, biregä trafikanı tuqtattı. Demonstratsiä uzdırılaçaq Taksim häm tirä yağındağı mäktäplärne ber köngä yaptı.

Taksimğa kem dä kerä almaslıq xäldä bulsa da, politsiä mäydannan 4-5 km. yıraqlıqtağı DİSK, yäğni revolyutsioner eşçe hönär berlekläre konfederatsiäse binasın qamap alıp, irtänge 6-dan başlap binağa cıyılğan eşçelärne uramğa çığarmas öçen öslärenä qızıl tösle qatı su sipte, küz yäşärtüçe bombalar taşladı. Şulay uq tirä yaqta cıyılğan eşçe, student, törle säyäsi partiä äğzaları belän radikal sul törkem äğzalarına qullarındağı ozın tayaqlar belän xökem itep bik qatı qıynap tarattı, su sipte, bombalar taşladı, xätta plastik uq ta attı. Qısqası Taksim häm tiräse suğış mäydanına äwerelde. Politsiäneñ bu ifrat köç qullanuınnan ütep barğan ğadi watandaşlar, turistlar xätta ber xastaxanädäge xastalar da qotıla almadı. Bu waqiyğalarnı kameraları belän töşergän jurnalistlar da üzlärenä töşkän paynı aldılar. Ber jurnalistnıñ qulı sındı, qayberläreneñ kameraları watıldı. Räsmi mäğlümatlarğa kürä 38, räsmi bulmağannarğa kürä 100-dän artıq keşe cäräxätlände. 530 keşe qulğa alındı. Politsiä bu suğışnı 30 meñ xezmätkäre, bronitankalar, 1500-dän artıq küz yäşe ağızuçı bombaları belän qazandı.

Bu ğädättän tış politsiä wäxşilege, qırğıylığı çağıştırmaça barlıq televidenie tarafınnan säğätlär buyı kürsätelde. 2-nçe Mayda çıqqan gazetalarnıñ töp xäbäre dä bu buldı. Comhüriyät “Berençe Mayda AK partiä terrorı”; Hörriyät “Berençe Mayda politsiä däwläte”; Radikal “AK partiäneñ demokratlığı biregä xätle ikän”, xätta dinçe Yeni Mesaj “Tayaq bäyräme” digän rubrikalar belän çıqtılar.

Näticä bularaq xökümät İstanbulda berençe Maynı qotlarğa irek birmiçä, üzenä kürä köçen kürsätkän buldı. Tabiği anıñ ämere astında politsiä häm gendermeriä bar. Läkin eşçelärgä bu irekneñ birelmäwe, döresräge AK partiäneñ eşçelärne dä üzenä qarşı quyuınıñ töp säbäbe tupas köç belän min hämmä närsäne başqaram digän psixologiäse bulırğa tieş. Çönki AK Partiä Konstitutsiä Mäxkämäse tarafınnan yabılu qurqınıçı astında, ildä ekonomik kürsätkeçlär naçaraya bara, PKK belän köräştä uñış bik yaqında tormıy, xalıqta, xätta partiäneñ üz eçendä rizasızlıq üsä bara.
XS
SM
MD
LG