Accessibility links

Kördlär tuğan teldä uqıtunı taläp itä


Törkiädä kördlärneñ mädäni taläpläre belän säyäsi taläpläre arta bara. Xökümät öçen isä bu problemalarnı çişü qatlawlı.

Statistik mäğlümatlar bulmasa da, Törkiädä 10-15 million körd yäşi dip isäplänä. Bu 72 millionlıq Törkiädä 20 protsent çaması xalıq digän süz. Döres alar ğomumän ike ayırım dialektta zazaça häm qırmança söylilär. Ayıruça dini yaqtan da berniçägä bülengännär. Şulay da soñğı 20-30 yılda alarda urtaq körd etnik añı üste. Kördlärneñ 550 urınlı parlamentta 100 gä yaqın deputatları bar. Kördlär küpçelek bularaq Törkiäneñ kön'yak-könçığış häm könçığış rayonnarında yäşäsälär dä, bälki 50 protsenttan artığrağı Törkiäneñ törle şähärlärenä taralğan. İstanbul kördlärneñ iñ zur şähäre dä dip äytelä. Qısqası, Törkiädä körd bulmağan cir yuq kebek, bu yağı belän beraz da tatarlarğa oxşıylar.

Menä şuşı kördlärneñ idän astı PKK isemle oyışması Törkiädä 30 yıldan artıq qorallı köräş alıp bara häm terror oyıştıra. Törek politsiäse, armiäse häm kördlärdän tözelgän saqçıları belän PKK arasındağı bäreleşlär tuqtalğanı yuq. Här kön sayın diärlek ber iminlek xezmätkäreneñ bigräktä PKK tarafınnan yullarğa salınğan minalar arqılı şähit buluı turındağı xäbär kilep tora.

Açıq säyäsi platformada isä körd deputatlarınıñ küpçelege xakimiättäge AQ partiä saflarında. Alar körd mäs’äläsendä bik ük tawış kütärmilär. Ä parlamentta 20 äğzası bulğan Demokratik cämğiät partiäse (DTP) isä kördlärneñ problemaların häm taläplären kön tärtibenä kiterep tora. Bu taläplärneñ baytağı küpçelekneñ açuın kiterä. Çönki DTP terror oyışması dip bäyälängän PKK-nı häm anıñ berniçä yıllardan birle törmädä totılğan liderı Abdullah Öcalannı tänqitlämi, bitärlämi. Kiresençä DTP oyıştırğan cıyılışlarda, mitinglarda, piketlarda gel PKK bayrağı, Öcalannıñ fotoları kütärelä häm anı yaqlağan şiğar'lar äytelä. Yäğni ber terror oyışmasın yaqlaw, törek qanunnarına kürä cinayät. Şul säbäple dä konstitutsiä mäxkämäsendä DTP-ne yabu taläbe belän xökem protsessı bara. Ozaqlamıy şuşı mäxkämäneñ näticäse bilgele bulaçaq.

DTP dä şuşı xökem qararı çıqmas borın körd balalarına körtçä uqu mömkinlegen birü taläben kütärep çıqtı. Berençe demonstratsiä 15 sentyaberdä İzmirda ütkärelde. Yaqınça ike meñ keşe qatnaşqan demonstratsiädä TZP Qurdi oyışması äğzası Serdar Balcı, kördçäneñ Törkiädä räsmi tel bularaq tanıluın taläp itte. Bu protest cıyılışına räsmi ber reaksiä bulmawın kürgäç bulsa kiräk, bu yulı DTP Diärbaqır, Van, Batman kebek kördlär küpçelektä yäşägän şähärlärdä meñlägän keşe qatnaşqan demonstratsiälär ütkärep, şuşı taläpne qabatladılar.

Demonstratsiägä balalarnıñ mäktäp kiemennän qatnaşuı iğtibarnı cälep itte. Xätta mäydanda ber säğät çaması körd tele däresläre uqıtıldı. Demonstratsiä waqıtında PKK belän Öcalannı yaqlağan şiğar'lär da kütärelde. DTP deputatı Özçälikneñ törekçä häm körtçä yasağan çığışında: “Tel keşeneñ milli añı. Bez körd teleneñ xörmät itelüen taläp itäbez”, dide. Niçä yıllar törmädä yatqan iske deputat Leyla Zana da kördçä: “Hämmägezgä äytäm, öyegezdä gel kördçä söylägez, kördçä uqığız, kördçä televizor qarağız. Tele bulmağannıñ ber närsäse dä bula almıy”, digän üget näsıyxät birde.
XS
SM
MD
LG