Accessibility links

Yılan belän uynaw yäki Rusiädä faşizmğa mönäsäbät


Tuqtalış, bağanalarda “Rus milli berdämlege” oyışmaları saflarına kerergä çaqırğan yazu-öndämälär torğan sayın yışraq oçrıy. Faşizmnı ciñgän ildä faşizm şıtımnarı baş qalqıtu ğäcäp inde anısı. Ämma şul uq faşizm belän köräşü öçen çaralar kürelmäw tağın da ayanıçlıraq.

Rusiädä kim digändä 50 meñ keşe faşistik oyışmalarda äğza bulıp tora, dip yaza “Watanım Tatarstan” gäzite jurnalistı Räşit Minhac. Çınlıqta bälkem alay uq küp tügelder. Ämma fäqirlekkä töşkännärneñ arta baruın küzallağanda, mondıy oyışmalarda äğza bulıp tormasalar da, faşizm ideologiäsen urtaqlaşuçılar kübräkter dä äle digän fikergä kiläseñ. Berençe çiratta yarlı-yabağaylar, mäxrüm itelgännär, marginal' qatlawlar ideologiäse ul - faşizm. Rusiäneñ Eçke eşlär ministrlığınıñ mäğlümatlarına qarağanda, ildä 150 ekstremistik oyışma bar. Alar arasında iñ kiñ taralğanı - skinxedlar.

Ämma faşizm ideologiäse yarlılıqqa, eşsezlekkä genä bäyle dip qaraw döres bulmas. İldä rasizm ideologiäsen formalaştıruçı, rasizmnı teoretik nigezläwçe maxsus ädäbiät tä bastırıla di Räşit Minhac. Belgeçlär äytüenä qarağanda, Mäskäwneñ ber näşriätendä inde sigez mondıy kitap dönya kürgän. Älege kitaplar Däwlät Dumasınıñ “Rodina” fraksiäse citäkçelegendä eşläwçe Andrey Savel'yev möxärrirlegendä çığa. Mäskäw Dumasına saylawlarda “Rodina” partiäsen “tägärätüläreneñ” dä ber säbäbe alarnıñ slavyan bulmağannarnı önämäwlären açıqtan-açıq belderüläre buldı.

Voronejda Afrika studentın, Piterda tacik qızın üterüläre - skinxedlar yäğni qırğan başlarğa qarata citdi kisätü çaraları kürelmäw näticäse. Rasizmğa mondıy mönäsäbät yılan belän uynaw dip bäyälänergä tieş di “Watanım Tatarstan” gäzite jurnalistı. Magnitogorskidağı Tatar mädäni üzäge stenasına, faşist bilgeläre töşerep, “Smert' tataram!” dip yazıp quyğannar. Bu Tatar mädäni üzäge äğzaların qurqıtırğa, taratırğa telägän aksiä. Läkin bezdä qurqa torğan keşelär yuq, dip yaza mäqälä avtorı. Barı tik qıyulığıbız, näfrätebez genä arta bara. Tatarstanda faşistik ruxlı yazmalar oçrıy. Aktivraq bulırğa, başqa millätlärne küralmawçılıq faktlarına berqayçan da bitaraf bulmasqa kiräk. Üz millätläre qısalarında uyanuğa çaqıru bulsa, millätçelekneñ hiçnindi zıyanı yuq anıñ. Ä inde üz milläteñneñ tübänlekkä töşüenä, tarqaluına başqalarnı ğayıpli başlasañ, ğayıpli genä tügel, ezärleklärgä çaqırsañ, bu inde şovinizm bula.

Al'bina Zäynulla

XS
SM
MD
LG