Accessibility links

Кайнар хәбәр

Qoş kizüennän niçek saqlanırğa? Amerikan belgeçe kiñäşläre


Dönyada qoş kizüe taralu qurqınıçı arta barğan mäldä, tıñlawçılarıbıznı "Bu çir keşelärgä niçek küçä ala? Alar, bigräk tä awıl cirendä yäşäwçelär, nindi saqlanu çaraları kürä ala?" digän sorawlar borçırğa mömkin. Şuşı sorawlar belän bez Amerika Yoğışlı Awırular Cämğiäteneñ sälmätlek saqlaw komitetı räise, Utah Universitetınıñ Yoğışlı awırular kafedrası mödire Dr.Andrew Pavia''ğa möräcäğät ittek.

Azatlıq: Qoş kizüe keşelärgä niçek küçä?

Pavia: Älegä bu çirne eläkterüçelärneñ barısı diärlek qoş-qort belän tığız bäyläneştä bulğan: misal öçen alardan aş peşergän. Ğädättän-tış xällär dä oçrıy, ätäç suğışları oyıştıruçı beräw awıru qoşnıñ tomşığınnan qan suırğan. Älegä, närsä eşlärgä yarıy, närsä yaramıy - äytüe qıyın. Läkin küp oçraqta süz yort qoşları, tawıq, ürdäklär turında bara.

Azatlıq: Kiek qoşlar belän niçek, alardan qurqınıç yanıymı?

Pavia: Belüemä kürä, älegä kiek qoşlardan zararlanu oçraqları yuq. Älbättä, andy xäl bula ala, äytik berär sunarçı çirle qoştan zararlana ala. Läkin iñ zur qurqınıç minemçä, yort qoşlarınnan.

Azatlıq: Çirle qoş qanın eçü qurqınıç närsä, añlaşıla, läkin andıy qoşnı qulda totu da qirqınıçmı?

Pavia: Awıru yä şikle qoşlar belän eş itkändä, älbättä saqlanu çaraları kürergä kiräk, biäläy, bitlek kiärgä, eş başında äm annarı soñ qullarnı yuarğa. Şulay uq öskä maxsus xalat kiyü dä faydalı.

Azatlıq: Awıru qoş-qort ferması tiräsendä yäşägän keşelär niçek saqlanırğa tieş?

Pavia: Älegä tögäl cawap yuq. Ferma tiräsendä yäşäw genä çir eläkterü öçen citärlek tügel sıman. Bu virusnı eläkterü şaqtıy qıyın, ul turıdan-turı awızğa, borıñğa, yä küzgä elägergä tieş. Oçraqlı kontaktlar ğına cirgä säbäp bula almıy.

Azatlıq: Zararlanğan qoş-qortnıñ iten aşawdan awırıp bulamı?

Pavia: Bu soraw küp borçular uyata. Belüemçä, yaxşı itep peşerelgän itne aşap awırğan keşelär yuq.

Azatlıq: Zararlanğan tawıqnıñ çi yomırqasın aşaw qurqınıçmı?

Pavia: Çi yomırqa, qoş kizüennän dä bigräk, salmonella kebek başqa küñelsez närsälärgä säbäp bula ala.

Azatlıq: Zararlanğan qoş-qort ferması tiräsendäge tufraq qurqınıçmı?

Pavia: Salmonella kebek bakteriälär, ozaq waqıt qoş tizägendä yäşi ala. Annan ayırmalı bularaq qoş kizüe zäğifräk. Bu virus qoş ülgännän soñ da tirä yaqnı zararalap yata dip sanalmıy.

Azatlıq: Dimäk, zararlı ferma tiräsendgäe kül, yılğalar imin digän süz?

Pavia: Virusnıñ qısqa waqıtqa suğa elägü ixtimalı bar, läkin ul anda ozaq yäşi almastır. Zararlanğan qoş-qort yuq itelgännän soñ tirä-yaqtağı tufraq, yılğalar qurqnıç tudırmıy diärlek. Töp qorqınıç qoşnıñ üzendä. Virsuqa yäşäp qalu öçen tiz arada ber qoştan ikençesenä küçergä kiräk. Axır çiktä ul keşegä dä sikerä ala. Menä bu bezne ayıruça borpıy.

Ali Gilmi
XS
SM
MD
LG