Accessibility links

Gaz ütkärgeçeneñ şartlawı Tiflis belän Mäskäw arasındağı mönäsäbätlärne kiskenläşterde


22-nçe Ğinvarda gazütkärgeçeneñ şartlauı näticäsendä gaz täminatı tuqtalğan Görcstanda xalıq yağulıq xästärläv belän mäşğul. Görçe räsmiläre şartlau öçen Mäskävne ğäyeplädelär. Alar Rusiä säyäsät häm energiädä bäysez bulırğa tırışqan Görcstannı cazalandırırğa tei dip belderdelär. Mäskäv monı kire qağıp, şartlau öçen Çeçen yaqlı fetnäçelär ğäyeple dip belderde.

Yäkşämbe irtän Tönyaq Osetiada gazütkäregeçendä bulıp alğan ike şartlau Görcstannı gazsız qaldırdı. Berniçä säğättän soñ Karaçay-Balqarda bulğan şartlau Görcstannıñ elektr energiäse täminatın da öleşçä özde. Respublika prezidentı Saakaşvili kisken räveştä bolay dide

"Bu Rusiäneñ cirle gazütkärgeçen üzenä birüe öçen Görcstannı mäcbür itü omtılışı."

Saakaşvili nindi dä bulsa dälil kitermäde. Läkin, ul soñğı şartlaular Rusiäneñ keçeräk elekke sovet respublikalarına üzeneñ politik telägen tağu öçen energiädän faydalanuın kürsätä dide. Rusiäneñ reaksiäse dä yomışaq bulmadı. Tışqı eşlär ministerlege Tiflisnıñ reaksiäsen histeriä dip atadı häm Görce räsmilären Könbatışnıñ yaqlauın alır öçen Rusiä belän mönäsäbätlären bozarğa tırışuda ğäyepläde. Rusiä prezidentı Putin Düşämbedä Eçke Eşlär ministerlegenä häm FSBgä Kafkazda ütkärgeçlärne kontrol eşen nığıtırğa quştı. Rusiäneñ Görcstandağı ilçese Vladimer Çikişvili Görcstannıñ ğäyelävlärenä borçılu häm çın ğäyeplelär tabılır digän ümet belderde

"Bezneñ mäğlümätläräg kürä, bu aldan planlanğan terror akt ide. Tikşerü eşläre bara. Bezneñ iminlek xezmätkärlärebez cinayätne eşlävçelärne genä tügel, monıñ öçen ämer birgännärne dä tabar dip ömetlänäm."

Üz nävbätendä Gazprom Azerbaycan aşa Görcstanğa tävlegenä 3 milion kubomter gaz birä başlauın da belderde. Räsmilärneñ farazlauınça, Görcstanda häm annan ütkän gazdan faydalanuçı Ärmnänstanda gaz citeşsezlege ike kön dävam itär. Gazütkärgeçen häm elektr energiäsen özü öçen kemneñ cavaplı buluın bilgeläv qıyın. Läkin, bu insident ta BDB illäreneñ energetika ölkäsendä Mäskävdän bäylelegen kürsätte. Görcstandağı krizis Gazprom bäyälär säbäple Ukrainağa gaz tapşırunı vaqıtlıça tuqtatqannan soñ ber ay ütkäç xasıyl buldı. Gazprom şulay uq Moldova häm Könyaq Kafkaz respublikalarına da gaz bäyälären kütärde . Rusiä ägär dä qayber illär üzlärendäge ütkärgeçlär östennän kontrolne Mäskävgä tapşırğan xäldä, bäyälärne töşeräçägen belderde. Ukraina, Görcstan häm xätta Belorus ta monı kire qaqtılar. Saakaşvili uzğan atnada , Görcstan 2009-nçe yılda başlap energetika ölkäsendä Rusiädän bäyle buludan tuqtalaçaq dip beldergän ide. Läkin, belderü ber närsä , çınbarlıq ikençe närsä. İnde Görcstannıñ Rusiädän energetika ölksendä nindi däräcädä bäysez buluı vaqıtı kilgäç kenä kürener. Mäskäv Carnegie Üzäge xezmätkäre Aleksey Malaşenkonıñ fikerençä, soñğı krizis Mäskävgä dä, Tifliskä dä zian kiterä häm Görce räsmiläreneñ agrresiv belderüläre ber yaqqa da faydalı tügel. Ul Radiobıznıñ rus redaksiäsenä birgän ängämäsendä bolay dide

"Görçe säyäsätçeläreneñ retorikası balalarça häm provinsial. Mondıy vazğiättä Rusiäne ğäyepläv cülärlek, çönki Rusiä dä küp närsä yuğalta. Rusiä zur energetika dävläte dip iğlan itelgännän soñ, anıñ üzeneñ ütkärgeçlären häm çıbıqların da saqlarlıq xäldä bulmauı kürende."

Anıñ süzlärençä, kisken belderülär belän almaşu Rusiä xökümätenä dä fayda kitermiäçäk.

Färit İdelle, Praga.
XS
SM
MD
LG