Pänceşämbe könne, Däwlät Şurası deputatları 2006 yılda berençe tapqır utırışlarına cıyıldı. Kön tärtibenä 50läp mäs’älä çığarılğan ide. Alar arasında, byudjet, Tatarstan däwlät büläkläre iälärenä sotsial yärdäm kürsätü turında qanunnar qaraldı. Munisipal reformanıñ tormışqa aşırılu säbäple, däwlät bilgeläre turındağı qanunğa da östämäläre kertelde.
Munispal reforma turındağı qanun inde berençe ğinwardan uk ğämälğä kerde, ä älegä däwlät xakimiäte başqarıp kilä torğan wäqälätlär, cirle munusipal xakimiätlärgä birelep betmägän ide äle. Mäsälän, 26nçe ğinwar utırışında munisipal berämleklärgä, belem birü wäqäläte birelde. Awıl mäktäpläre munisipal xakimiätlär qaramağına küçä, wäqälät belän bergä, açqa da, milek tä bireläçäk. Andıy belem birü wäqäläte 26 munisipal berämlekkä birelä. Munisipal xakimiät idärä oyışmalarına da Tatarstan respublikasınıñ däwlät bilgelären qullanu xoquqı birelä. Yäğni yaña oyışqan munispal berämleklärdä dä, tuğra, bayraq, gimn kebek däwlät bilgelären qullanu qaralğan. Bu däwlät bilgeläre turındağı qanunğa kertelgän östämälärneñ berse ide. Älege qanunda xäzer, däwlät gimnın parlamentınıñ här utırışı açılğanda häm yabılğanda başqarırğa digän matdä dä bulaçaq. Moña qädär anda, däwlät gimnı yazğı häm közge sessiä açılğanda ğına başqarılğan. Älege qanun proyektın deputatlar aldında täqdim itkändä, deputat Aleksandr Fedorov, däwlät bilgelär turındağı qanun, Rusiä qanunnarına turı kiterep tözätelde, dip bilgeläp ütte. Qanun soñğı uqılışta qabul itelde häm Prezident qaramağına tapşırılaçaq.
Däwlät bilgeläre mäs’äläsendä deputatlar, Rusiä qanunnarı röxsät itkän külämdä genä eş itä ala. Ä «sotsial yärdäm kürsätü çaraları» turındağı qanun proetktın eşlägändä, parlamentnıñ tulı xoquqları bar bulıp çıqtı. Bu ölkä öçen cawaplı ministr Klaüdiä Novikova, Tatarstan däwlät büläkläreneñ däräcäsen artıru cähätennän, «Ana danı», «Danlı xezmät öçen» medal’lär, Tatarstan respublikası ordenı belän büläklängän keşelärgä sotsial yärdäm kürsätergä täqdim itte. Bu xaqtağı qanun proyektı, parlament utırışında, berençe uqılışta qaraldı. Tatarstanıñ Däwlät büläklären alğannarğa, 200 sum östämä tüläwdän başlap, 100% telefon xaqları tüläp baru, ä iñ yuğarı büläk, Tatarstan ordenı alğan keşeneñ, komunal tüläwlären däwlär tarafınnan qaplap baru täqdim itelä. Tatarstan däwlät büläkläre iälärenä sotsial yärdäm çaraları digän qanun proetkı äle berençe uqılışta ğına qabul itelde. Bu qanun öç uqılışnı uzıp, Prezident tarafınnan imzalanğan oçraqta, barı 1150 keşegä genä qağılaçaq ikän. Soñınnan, deputatlar, munisipal berämleklärgä wäqälätlär tapşıru mäsäläsenä äylänep qayttı. Alarğa, milek häm cir belän öleşçä idärä itü, toraq-komunnal xucalıqnı qaraw wäqälätläre bireläçäk. Bu qanun proyektları barısı da berençe uqılışta ğına qabul itelde. Alar östendä eş äle aldağı utırışlarda da däwam iteläçäk. Ä yaña tözelgän munisipal xakimiätlärneñ, qanunnarğa tayanıp, tulı qanlı eşli başlaw köne kiçekterelep tora.
Bikä Timerova
