Accessibility links

Кайнар хәбәр

İran Xalıqara Atom Energiä İdaräse belän ixtiarıy xezmättäşlegen tuqtattı


Xalıqara Atom energiä idaräse İrannıñ atom programması mäsäläsen Berläşkän Millätlär İminlek Şurasına tapşırırğa qarar itkännän soñ, räsmi Tähran idarä belän ixtiarıy xezmättäşlegen tuqtatuın belderde. Bu turıda yäkşämbedä İrannıñ Tışqı eşlär ministrı Manuçir Mottaqi iğlan itte. "İran soñğı 2-3 yılda üz östenä alğan ixtiarıy çaralarnı tuqtata. Xäzer bez Östämä protokol aldında burıçlı tügel. İran tınıç atom eşçänlegen däwam itäçäk", di İrannıñ Tışqı eşlär ministrı.

Atom qoralın taratmaw turındağı kileşügä Östämä protokol dip atalğan dokumentnı İran Könbatış basımı astında 2003 yılda imzalağan ide. Bu protokol nigezendä, 18 yıl buyına yäşeren atom eşçänlege alıp baruın taınğan İran, uran bayıtuın tuqtatıp torırığa, xalıqara inspektorlarğa teläsä qaysı waqıtta tikşerü ütkärergä röxsät birgän ide. Menä şul tikşerülär xäzer röxsät itelmiäçäk digän süz.

Şul uq waqıtta İran Atom qoralın taratmaw kileşüe nigezendä eşçänlegen däwam itergä cıyına. "Amerika xökümäteneñ artıq zur taläplärenä bez açıqça cawap biräbez, bez atom texnologiäsenä iä bulu niätennän baş tartmıybız, bu bezneñ qanuni xoquqıbız", di İrannıñ Tışqı eşlär ministrı.

Berük waqıtta İran räsmiläre kilep tuğan wazğiätne diplomatik yullar belän xäl itergä, xalıqara cämäğätçelek belän söyläşülärne däwam itü telägen belderä. Bu turıda bügen Tışqı eşlär ministrlığı süzçese Xämit Riza Asefi qabat äytte.

İran mäsäläsen İminlek Şuirasına tapşırırğa qarar itelsä dä, aldağı ber ay eçendä älegä ber çara da kürelmiäçäk. Xalıqara Atom energiä idaräse başlığı Möxämmät Äl-Baradei''nıñ Mart ayında bulaçaq xisabına qädär.

Menä şuşı ay eçendä İran räsmiläre söyläşülärne däwam itergä cıyına. Ayırım alğanda, Rusiäneñ İranğa urannı bayıtıp birü täqdime turında. Ämmä Asefi süzlärençä, xäzer bu täqdim, yaña wazğiätkä kürä üzgärtelergä tieş. Fivralneñ 16sında Rusiä häm İran räsmiläre şuşı mäsälädä oçraşırğa cıyına.

Yäkşämbedä Münxenda barğan iminlek konferensiäsendä Rusiäneñ Saqlanu ministrı Sergei İvanov, İran belän söyläşülärne däwamitergä kiräk, xalıqara inspektorlarnıñ annan kitüe – bik naçar fal bulaçaq dide.

Şul uq konferensiädä qatnaşqan Quşma Ştalar däwlät sekretare urınbasarı Robert Zöllick, Washington, İranğa basım yasaw öçen xalıqara koalitsiä tözergä cıyına dide. Washington İrannı yäşeren räweştä atom qoralı buldıru niätendä ğäyepli. Tähran bu ğäyepläwlärne kire qağa, atom programmasın barı tik tınıç maqsatlar öçen dip belderä.

ali ğilmi
XS
SM
MD
LG