Accessibility links

Кайнар хәбәр

München İminlek Konferensiäsendä İrannıñ atom programması östenlek itte


Münchendä yäkşämbe könne tämamlanğan xalıqara iminlek konferensiäsendä NATOnıñ kiläçäge turında söyläşelergä tieş ide. Ämma İran turındağı xabärlär iqtibarnı tizlektä Tehrannnıñ atom programmasına cälep itte.München oşraşuında temanıñ üzgärüe möhim, çönki Amerikalı Yevropalı saqlanu räsmiläre , säyäsmennäreneñ bu cıyını , söyläşüläre yış qına alarnıñ kiläçäktäge aktivlıqlarına işarä bula ala.

Şimbädä konferensiäne açqan Germaniä kanslerı Angela Merkel

Bez İrannnıñ atom programmasın täräqi itüen tuqtatırğa telibez häm tieşbez.İrannıñ atom programması anıñ tik tınıç tügel ä xärbi mäqsatlar öçen dä qullanılaçağın kürsätä.İran qızıl sızıqnı tupas räweştä ütkän, İran prezidentınıñ kiräksez provakatsiäläre bezneñ reaksiä kürsätüebezgä säbäp bulıp tora

Angela Merkel AQŞ, yevropalı saqlanu räsmiläre, säyäsätçelär cıyılğan konferensiädä holocaustnı kire qaqqan İran prezidentın telgä alıp , ul Germaniädän çıdamlıq kötä alımy , bez'' tarixıbızdan öyrändek'' dip söyläde.

AQŞ saqlanu ministrı D.Rumsfeld terrorçılar atom qoralına iä İrannan faydalanu yulın qarıyaçaq, İran dönyada terrornı yaqlawçı başlıça il bulıp tora , dönya atom qorallı İran telämi, bez moñı bergäläp tuqtatırğa tieşbez dip belderde. Rumsfeld Xalıqara Atom Agentlığınıñ şimbädä İrannıñ atom aktivlıqların BMO İminlek Şurasına belderü turındağı qararına komentar birmiçä genä problemağa diplomatik xäl çarası kiräk, AQŞları tınıç ,demokratik kiläçäk telägän iranlılar yanında dip söyläde D.Rumsfeld. Başqa ber amerikan senatorı John McCain ägär dä İran atom qoralına iä bulsa ul töbäktäge başqa illärne yanıy ala dide McCain süzlärençä, xärbi aksiädän dä yamanraq närsä ,atom qoralına iä İran bulaçaq ,rejim dönyağa qarşı köräştä ciñä almayaçağın añlarğa tieş.Germaniä häm başqa il diplomatları Rusiä konfliktnı çişüdä möhim rol uynıy ala dip basım yasadı. Mäskäw İranğa urannı bayıtıp birüne täqdim itte, şulay itep ul anı elektr citeşterü häm başqa eçke mäqsatlar öçen qullana alır ide.Tehran Mäskäw belän söyläşülärne däwam itäçägen belderde.

Xalıqara Atom Agentlığı İrannı İminlek Şurasına tapşıru eşen mart ayına qädär kiçekterep , Tehranğa söyläşülär mömkinçelege birä.Ämma yäkşämbedä tämamlanğan München konferensiäsendä AQŞ häm yevropalı räsmilär İranğa küpme waqıt birelergä tieş digän sorawlar quydı. Cıyında küplär atom qorallı İran tudırğan qurqınıçlar turında söyläp, könbatış ütkängä qarağanda nığıraq häm berdämräk pozitsiä alıp Tehrannın atom qoralına iä buluın tuqtatırğa tieş dide.Ütkändä könbatış närsä eşlärgä digän mäsälädä ikegä ayrılğan ide AQŞ qatıraq pozitsiä alıp Tehrannı İminlek Şurasına tapşırıp, aña qarşı çaralar kürelüen teläsä, Yevropa Berlege Tehrannı häm tınıç mäqsatlarğa häm qoral eşläp çığarırğa yaraqlı , bayıtu eşennän wazkiçüe öçen etärgeçlär täğdim itte. Yevropalılar belän İran arasındağı söyläşülär özelgän.

Ämma älegä könbatışnıñ qırısraq pozitsiä aluı Tehrannı xezmättäşlekkä etäräçäk digän işarälär kürenmi.İran tışqı eşlär ministırınıñ urınbasarı Abbas Araghichi Munchen konferensiäsendä bolay dide:

Ägär dä mäsälä BMO İminlek Şurasına tapşırılsa , bez açıq itep äytergä tieşbez: parlament qabul itkän qanunğa kürä bez barlıq ixtiari aktivlıqlarbıznı tuqtatırğa tieşbez, bu inde nizaqınıñ kiskennäşäçägen añlata.

Xalıqara Atom Agentlığınıñ qararınnan soñ, İran prezidentı Axmädinejad uran bayıtu eşen başlatu öçen kürsätmä birep, BMO tikşerüçeläreneñ xabär birmi inspeksiälär ütkärüen tuqtattı. München konferensisendä İrannıñ atom krizisı diskussiälärdä östenlek itsä dä anda NATOnıñ yaña yünäleşläre dä qaraldı. färidä xämit
XS
SM
MD
LG