Accessibility links

Кайнар хәбәр

İran: Körd xoquq yaqlaw oyışmaları xatın-qızlar arasında üzen yandırıp intihar itüçelär sanı artuına borçılu belderä


Kördistan Xoquq Yaqlaw Oyışması İrannıñ könbatış Azärbaycan täbägendä xatın qızlarnıñ üz-üzen yandıruına borçulu belderä.Oyışma sonğı 9ayda kübese üzen yandırıp intihar itkän 150 körd xatın qızınıñ isemen basıp çığardı.Küzätüçelär häm aktivistlar xatın qıznıñ üzen yandıruı İrannıñ kördlär yäşägän İlam,Kermanşax häm Kurdistan kebek könbatış töbäklärendä dä cäyelgän dip äytä.Öydä köç qullanu, sotsial ğädelsezlek häm diskriminatsiä xatın qıznıñ üzen yandırıp intihar itüenä kitergän töp säbäplär

İrannıñ könbatış töbäge Kurdistanda Marivan şährendä mädäni üzäk äğzası nasrin Mohammadi şähärdä üz üzen yandırıp ütergän xatın qızlar sanı arta bara di .Küptän tügel genä ber xatın ireneñ başqa ber xatınğa öylänüenä protest belderep üzen yandırğan. Moxammadi süzlärençä,

Beläm bu xatın uqıy yaza da belmi . İre bik qısqa waqıt eçendä nıq bayı . Ul xatınına ber käğäzgä imza quyarğa quşa.Qul quyu belän xatın ireneñ yäş xatınğa öylänüenä rizalıq birgän bula. Ul älbättä närsägä imza quyğanın belmi. Şunnan soñ ul üzen yandırıp üterergä tırıştı. Anıñ ğäwdäseneñ 80% yanğan, minemçä ul tizdän üläçäk

Möxammädi radiobızğa töbäktäge konservativ traditsiälär , sotsial çikläwlär säbäple xatın qıznıñ ömede yuq, alar öçen kiläçäk qaranğı , bezdä xatın qız ikençe sıynıf keşe dip bäyälänä iqtisadi yaqtan qarağanda alar tämam ir attan bäyle , bezneñ qanunnar da xatın qıznı yaqlamıy dip söyläde

Kördistan Xoquq Yaqlaw Oyışması belderüen kürä, töbäktä xatın qıznıñ üz üzen yandıruı patriarxal sistemağa , xoquqlarnıñ bozıluına protest bulıp tora.Oyışmadan Moxammäd Sadegh Kabudvand fikerençä ,köç qullanu körd xatınıñ intihar itüenä etärgän töp säbäp.Kabudvand:

Basım, öydäge köç qullanu häm dini alfiker bu problemağa säbäp bulıp tora.Körd töbäklärendä öydä, cämğiättä ir atnıñ xoquqları kübräk, xatın qızğa ikençe, tübän sıynıf keşe dip qarala

Kabudvand radiobızğa birgän ängämädä İrannıñ könbatış Azärbaycan töbägendä terkälgän intihar waqıyğäläreneñ zur öleşe uqımağan yäşläre 14 belän 30 bulğan yäş xatın qızğa turı kilä di . Ul oyışma İrannıñ başqa töbäklärendäge yandırıp intihar itkän xatın qızlar mäsäläsen tikşerä, terki dip söyläde. İsfahan Meditsina fännäre universitetında epidologi profesorı Mohsen Janghorbani İlamda intihar waqıyğälären tikşergän. Ul yandıru öçen in küp qullanılğan maddä kerosin dip äytte. Janghorbani bolay di ,

Minemçä bu xatın qızlar çınbarlıqta intihar itergä telämi, alar şulay eşläp üzlärenä yasalğan xaqısızlıqqa iqtibar cälep itä.Alar intiharnıñ in yamanın saylıy.Alarnıñ zur öleşe yäş, köçläp kievgä birelgän , ğailä problemaları bulğan xatın qız.

Profesor xatın qız xoquqların arttıru, iqtisadi täräqiät , xatın qıznı yaxşıraq uqıtu töbäktä problemanı xäl qıluğa öleş kerter , xatın qız ömedsezlegen başqa yul belän kürsätä alır ide dip äytte.Marivandağı mädäni üzäk ağzası Nasrin Mohammadi dä qanunnarıbız xatın qıznı yaqlarğa tieş , cämğiät, ğailäneñ uylaw, mentalitetın üzgärtü ozaq waqıt kiräk , älegä bez xatın qıznıñ kiläçäkkä ömedleräk qarauı öçen tırışırğa tieş di. Belgeçlär mental-sälämätlek üzäkläre häm psixologik programmalar töbäktä üz üzenne yandıru-intiharnı kimeter ide dip äytä. Kördistan Xoquq yaqlaw oyışması, xökümättän bäysez oyışmalar, mätbuğatnı xatın qız xoquqları turında cämğiätne ağartırğa çaqıra. Oyışma şulayuq İran xökümäten xatın qız xoquqların garantiälägän xalıqara kileşü, konvensiälärgä quşılırğa öndi färidä xämit
XS
SM
MD
LG