Qazannıñ Çuykova uramındağı ber bülmäle fatirında tuğız kön buyı şikär çire belän awıruçılar aç tora. Bu protest aksiäsen iğlan itep, tormışların qurqınıç astına saluın yaxşı belä alar. Diabetiklarğa aşamıyça torırğa hiç kenä dä yaramıy, insulinnı qadağaç ta aşaw mäcbüri bulırğa tieş. Awırular açlıq aksiäsendä ber-bersen alıştırıp torsa da, alarnıñ xälläre naçaraya. Kemder ike-öç kön tüzä, ä 26 yäşlek Janna isemle qıznıñ xäle berniçä säğät aç torğannan soñ da qatlawlanğan. Şikär däräcäse häm qan basımı bik yuğarı kütärelep Jannanı aşığıç yärdäm belän xastaxanägä iltkännär. Xäzer bu qıznıñ xäle äybätlängän, aşağannan soñ anıñ qanında şikär däräcäse normağa kilgän. Ämma şikärne bik tiz itep töşerü awırunıñ xälen qatlawlandırırğa mömkin. Diabetik invalidlar cämğiäte citäkçese İl'şat Garipov da açlıq aksiäsendä qatnaşıp sırxawxanägä eläkkän.
Ni öçen soñ awırular şundıy qurqınıç adımğa barğan?
“Tatarstan yäşläre” gäzite jurnalistı Näzilä Säfiullinanıñ bu turıda mäqäläse çıqtı. Bu adımğa awırular çarasızlıqtan barğan. Uzğan yılnıñ oktäber ayında invalidlarğa däwlät kürsätä torğan xezmätlärdän baş tartıp, alar urınına ay sayın birelä torğan 450 sumlıq kompensatsiäne saylaw mömkinlege birelde. Häm respublikadağı 20 meñgä yaqın invalid buşqa daru alu mömkinlegen dä üz eçenä alğan älege sotsial' xezmätlär cıyılmasınnan baş tarttı. Ä ul invalidlar arasında şikär çire belän awıruçılar ğına tügel, yaman şeş, bronxial' astma, epilepsiä häm başqa qatlawlı awırular belän integüçelär dä bar. Mondıy awırular qimmätle darulardan başqa yäşi almıy.
Şulay bulğaç alar xökümät birgän buşlay darulardan baş tartırğa tieş tügel ide. Ämma eş şunda, respublika Ministrlar Kabinetınıñ uzğan yılnıñ ğinwar ayında qabul itkän qararı buyınça awırular sotsial' xezmätlär cıyılmasınnan baş tartqan oçraqta da, alarğa yäşäw öçen kiräkle darular buşqa birelergä tieş. Çınlıqta isä bu awırularğa insulin birelmäde.
Diabet belän awıruçılar berençe 10-15елда ğädäti tormış belän yäşi ala. Ämma inde soñraq, bik sıyfatlı insulinnı qullanğan oçraqta da, qanda şikär däräcäse arta bara. Häm keşe tomana suqır qalırğa yäki gangrena, böyer awırularına duçar bula ala. Üzen beraz ğına yaxşı xis itkän diabetikka da insulinnı alır öçen şaqtıy küp eşlärgä kiräk. Ämma inde xäle bik naçarlanğan awıruğa insulinnı qayan tabarğa? Qayğığa töşkän diabetiklar deputatlarğa, ä alar aşa Rusiäneñ Sälämätlek saqlaw ministrı Zurabovqa da möräcäğät itkännär. Ämma wäğdäläre süzdä genä qalğaç, açulı-üpkäle invalidlar Qazanda protest aksiäse, ä annarı Qamal teatrı mäydanında miting ütkärde. Läkin awırularnıñ bu yarsulı ğämälläre dä bernindi näticä birmäde. Kiresençä, çinovniklar awırularnıñ üzlären ğäyıpläde. Üz problemaların yuğarıdağılarğa ber niçek tä añlatıp birä almıy azaplanuçı diabetiklar 4 fevral'dä açlıq iğlan itte. Ber atna buyı alar yanına ber räsmi dä kilep qaramadı. Barı tik yäkşämbedä genä awıruların xälen belergä respublikanıñ Däwlät Şurası deputatları Çıñğız Mäxmütov häm Näsimä Stolyarova häm alar belän endokrinologiä dispanserı baş tabibı Svetlana Cäñgärova kilde. Alar awırularğa insulinnı kazar öçen waqıtlıça şähär dispanserına häm 7хастаханәсенә barırğa täqdim itte. Ämma köngä biş tapqır şähärneñ ikençe yağına barıp ukol kazarğa awırular riza bulmadı. Bu real' närsä tügel, dip sanıy alar.
Ä insulin belän tä'min itü öçen cawaplı federal' üzäk awırularnıñ ğazapların işetmi dä, kürmi dä. Ämma qarşılıq aksiäse barıber däwam itä.
Al'bina Zäynulla
