Accessibility links

Кайнар хәбәр

Başqort milli oyışmalarına qağılışlı ığı-zığı däwam itä


Başqortstanda “Berdäm Rusiä” firqase citäkçeläreneñ berse Vyaçeslav Volodinnıñ “İzvestiä” gäzitenä birgän äñgämäsenä qarata mönäsäbät belderü däwam itä. İnde xäbär itelüençä, Vyaçeslav Volodin üzeneñ äñgämäsendä Başqortstanda 90 yıllar başınnan uq eşläp kilüçe “Ural” başqort xalıq üzägen häm Başqort yäşläre berlege digän milli oyışmanı faşistik oyışmalarğa tiñlägän ide. Şuşı belderüne Başqortstandağı başqort milli oyışmaları wäkilläre “yala yağu”, dip bäyäläde häm Volodin äfändene mäxkämägä biräçägen äytte. Şul uq waqıtta alar Volodinnı “Berdäm Rusiä” firqäsennän çığarunı da taläp itä.

Şul taläpne Başqort milli oyışmaları üzläreneñ 22 fevral könne Ufanıñ Lenin isemendäge üzäk mäydanında ütkärgän uram cıyınında da yañğırattı. Ul uram cıyınında Ufadağı başqort milläte wäkilläre genä tügel, ä respublikanıñ törle rayonnarınnan avtobuslarğa töyäp alıp kilgän meñnärçä keşe dä qatnaştı. Başqala xakimiäte binası qarşındağı üzäk mäydan törle şiğar''lär belän çuarlanğan ide. Anda respublika prezidentı Mortaza Räximovnı yaqlaw turındağı süzlär dä, Rusiä belän Başqortstannıñ mäñge bergä buluı da, häm başqa distälärçä şundıy Mäskäwgä tuğrılıqnı çağıldırğan belderülär dä bar ide. Şuşı cıyın respublika xakimiätläre qaramağındağı ğammäwi mäğlümat çaralarında da bik kiñ yaqtırtıldı.

Uzğan programmalarybızda bez başqort milli oyışmaları liderlarınıñ Vyaçeslav Volodinnıñ äñgämäsendä äytelgän süzlärgä fikerlären işettergän idek inde. Alar hämmäse dä Volodin äfändeneñ belderülären “yala yağu” , “oyatsızlarça yalğanlaw” dip qatğıy äytä. Ämma respublikada başqa fikerle şäxeslär dä bar. Misal öçen, ruslarnıñ “Rus''” ictimaği berläşmäse, Tatar cämäğätçelek oyışmaları berlegenä kerüçe milli oyışmalar häm başqa cämäğätçelek üzäkläre Volodin äfändeneñ süzlärendä xaqlıq bar, dip belderä.

“Ural” başqort xalıq üzäge dä, Başqort yäşläre berlege eşçänlege dä Başqortstanda barı tik başqortlarnı ğına töp xalıq, asaba millät dip sanap, barı tik başqortlarğa ğına östenlek birelüne yaqlıy. Respublikada cirgä, qazılma baylıqlarğa häm başqa mölkätkä başqortlar östenlekle däräcädä xuca bulırğa tieş, digän fiker tuqsanınçı yıllar başınnan uq alğa sörelä. Ä soñğı waqıtta barlıq millätlär balaları da başqort telen öyränergä tieş digän taläp qanun belän nığıtıp quyıldı. Monısı da respublikadağı başqa millätlärgä qarata basım bulıp tora”, - dip belderä respublikada üzgä fikergä iä milli oyışmalarnıñ berse – “Rus''” oyışası räise Dubovskiy äfände.

Başqortstan Tatar milli-mädäni moxtariäte räise, Berläşkän oppozitsiä şurası räise Ramil Bignov 22 fevraldä Ufada uzdırılğan uram cıyınına kiñräk mäğnä birä. “Ul cıyınnı Vyaçeslav Volodinnıñ äñgämäsenä qarşılıq cıyını, dip kenä uylarğa yaramıy, - dip äytä Ramil Bignov. – Älege cıyın uzğan yılnıñ 16 aprelendä başqort milli oyışmaları ütkärgän cäncallı cıyınnı xäterlätte. Üzençä respublika xakimiätlären yaqlaw da, Mäskäwgä kisätü dä bulıp tora bu”.

Başqortstan Tatar milli-mädäni moxtariäte citäkçese, Başqortstannıñ Berläşkän oppozitsiäse şurası räise Ramil Bignov fikerlären işettegez. Ramil äfände äytüençä, başqort milli oyışmalarınıñ respublika rayonnarınnan da meñnärçä keşene kitertep, Ufa üzägendä uram cıyının ütkärüe üze dä qanunsız eş. Ni öçen digändä, andıy kümäk çaralarnı oyıştıruğa röxsät alu öçen yaña qanunnar buyınça kimendä 10 kön elek ğariza tapşırılırğa tieş. “Ä bu taläp älege oçraqta ütälmäde, - di Ramil Bignov. - Ber süz belän äytkändä, Başqortstan xakimiätläre qanunnarnı üzläreneñ faydasına törleçä eşlätä ala. Başqort milli oyışmaları uram cıyının ütkärgändä, qanunnıñ ütälmäwenä küz yoma alar, ä başqa milli oyışmalar häm oppozitsiäneñ andıy cıyınnarın oyıştıruğa nıqlı ayaq çala. Başqortstan Berläşkän oppozitsiäse bu çärşämbedä, Ufada ütkärelgän uram cıyınınıñ qanunlı yäki qanunsız buluın tikşerü öçen, respublika prokuraturasına möräcäğät tapşırdı”.

Şul uq waqıtta 4 mart könne Ufada tağın ike uram cıyını kötelä. Aların Berläşkän oppozitsiä wäkilläre häm Ufa Tatar milli-mädäni moxtariäte oyıştıraçaq. Bu cıyınnarnı ütkärüne sorap, respublika xakimiätlärenä möräcäğätlär küptän tapşırılsa da, alar öçen älegäçä röxsät alınmağan. Şulay da röxsät bireler, dip ömetlänä bu cıyınnarnı oyıştıruçılar. 4 mart cıyınnarında Başqortstanda sotsial'' mäs’älälärne xäl itügä, keşe xoquqları bozıluğa, milli mäs’älälärdäge citeşsezleklärgä iğtibar yünälteläçäk, dip kötelä.

Fänis Fätxi, Ufa
XS
SM
MD
LG