Accessibility links

Кайнар хәбәр

Omski ölkäse Ülänkül awılı tatarları niçek yäşi?


Bolşereçye rayonınıñ Ülänkül awılı Omski ölkäsendä bulğan 66 tatar awıllarınıñ berse. Başqa awıllardan ul ällä ni ayırılmıy kebek. Barlıq tatar awıllarındağıça, biredä dä xalıq cir eşkärtä, xucalıq tota, bala-çağa üsterä, ğomumän, tırışıp-tırmaşıp kön kürä. Ämma bu berençe qaraşqa ğına. Ülänkül awılın Omski yağında tatarlıq saqlanıp qalınğan ber utraw dip äytergä mömkin. Başqa awıllarda inde yuğala başlağan milli yolalar, ğöref-ğadätlär, tuğan tel, mädäniät häm mäğrifät biredä saqlanıp qına qalınmağan, xätta üseş tä alğan. Bu turıda “Azatlıq” tıñlawçıları da berniqädär xäbärdarlar.

Ölkä üzägennän 270 çaqrım yıraqlıqta urnaşqan Ulänqul awılında 700-dän artıq keşe yäşi. Alarnıñ küpçelege tatarlar. 4-5 kenä keşe başqa millättän. Ämma alar da küptän inde, cirle xalıq belän quşılıp, tatar bulıp betkännär. Härxäldä, awılda tatarça söyläşä belmägän ber genä keşe dä yuq. Awılda urta mäktäp eşli. Elek anda uqıtu tulısınça tatar telendä alıp barılğan. Xäzer isä barlıq däreslär dä rus telendä , tatar tele ayırım däres bularaq qına uqıtıla. “Qızğanıçqa qarşı, uqıtu programmasında tatar tele däreslärenä waqıt yıl sayın azraq birelä. Kiläçäktä alarnıñ cirle üzidarä qaramağına qalıp, fakul''tativqa äylänüe dä ixtimal, - di mäktäp direktorı Zölfiä Axmadeeva. Mondıy xäl bezdä genä tügel. Bu problema tizdän Qazanda ütäçäk tatar tele uqıtuçıları qorıltayında kütärelsä, çişü yulları tabılmas ideme ikän”,- digän ömet tä belderä ul.

Ülänküldä balalar, ber rus mäqälendägeçä, “Tuğannarın belmägän İvan” bulıp üsmilär. Alar awıllarınıñ, ğailäläreneñ tarixın öyränälär, şäcärälären tözilär, xörmätle keşeläre turında inşalar yazalar, ğomumän, tarixi tikşerenülär, ezlänülär alıp baralar. Yazma eşläre belän törle konkurslarda, fänni-ğamäli konferensiälärdä qatnaşalar.

Uzğan şimbädä rayon üzägendä uquçılarnıñ eşläre buyınça çirattağı fänni-ğamali konferensiä bulıp uzdı. Anda tarix uqıtuçısı Nailä xanım Şixovanıñ 2 uquçısı qatnaştı. 11 sıynıf uquçısı - Zemfira Mäcitova häm 8 sıynıf uquçısı – El''mira Axmadeeva. Zemfira üzeneñ eşendä tuğan awılı Qaraqül, anıñ keşeläre turında yaza. Ul awılına bağışlap şiğer dä yazğan.

Tuğan awılım, Qaraqülem minem, Şundıy güzäl, şundıy söykemle. Sindägedäy küllär, urman-qırlar Ber qayda da yuqtır şikelle.

Nailä Şixovanıñ uquçılarınıñ eşlärenä älege konferensiädä dä yuğarı bäyä birelde. Qızlar bu eşläre belän ölkä külämendä ütkäreläçäk konferensiädä dä qatnaşaçaqlar.

Şunı da assızıqlarğa kiräk, Ülänküldä uquçı balalar ğına tügel ölkännär dä awıllarınıñ tarixına bitaraf tügellär. Mädäni yäki nindider başqa ber çara ütkärelä ikän, anda tarixqa bağışlanğan kürgäzmälär oyıştırılmıy qalmıy. Menä xäzer dä, yäkşämbe könne uzğan icat kollektivlarınıñ smotr konsertı aldınnan foyeda awıl tarixına bağışlanğan yazmalar, milli kiemnär, räsemnär, qul eşläre, borıñğı yort cihazları häm başqa äyberlär quyılğan kürgäzmä oyıştırılğan ide. Anı äzerläwdä Ülänkül awıl xakimiäte qaramağında bulğan Çernalı, Tozqazan häm Qaraqül awıllarınnan da qatnaştılar.

Ülänküldä qul eşe ostaları bulğan kebek, sänğät ostaları da bar. Andıylarnıñ berse – pensiädäge uqıtuçı Artur Şixov. Ul tuğan awılınıñ tabiğäten tasfirlagan räsemnär yasıy, awılına bağışlap cırlar häm şiğerlär yaza.

Üzeşçännärneñ smotr-konsertı teatrlaştırılğan säxnä küreneşe räweşendä äzerlängän ide. Anda balalar ölkännär belän bergä tatar xalqınıñ borınğı cırların häm uyınnarın kürsättelär. Nänilärneñ “Bez-bez bez idek...” digän, ölkännärneñ “Zäñgär çiläk” digän cırlı uyınnarı tamaşaçılar küñelenä ayıruça bihuş kilde. Axırda awıl xakimiäte başlığı Läylä Muxametşina “Naza” ansambleneñ bayançısı Ämir Safarmetovqa Bötendönya tatar kongressı Başqarma komitetınıñ räxmät xatın tapşırdı. Ämir äfände dä , zalda utıruçılar da, anı zur büläk itep qabul ittelär.

Saniä Mirxaleeva, Omski

XS
SM
MD
LG