Accessibility links

Кайнар хәбәр

İzraildä parlament saylawları ütte


Fiker beleşülärgä qarağanda tawışlarnıñ küpçelegen Qadima partiäse alırğa tieş. Elekke premier Ariel Şaron tözep qaldırğan bu firqä İzrailne Fälästinlelärdän ayıru öçen tırışa. Ul arada, berniçä atna elek kenä Fälästin saylawlarında ciñgän Hämas törkeme İzrailne tanudan baş tarta.

Yäxüdlärneñ cıyınğa çaqıra torğan borıñğı uyın qoralı – şofar, yağni, täkä mögeze - bügen Qadima partiäse citäkçese Ehud Olmert öçen uynıy. İke ay elek Ariel Şaronnıñ başına qan sawğannan birle premier wazifasın näq menä ul başqara. Saylawda ciñgän oçraqta Olmert Şaronnıñ säysäten däwam itergä cıyına. Fälästinnän ayırım torğan İzrail däwläten tözü eşen Şaron uzğan yılnıñ Sintäberendä beryaqlı adım yasap - İzrail ğäskärlären Gaza sızığınnan çığarudan başlap cibärde. Olmert şuşı eşne däwam itergä häm ğäzkärlärne Könbatış yardan çığarırğa wäğädä itä. Läkin berük waqıtta ul ere yäxüd utırmaların qaytarırğa cıyına. Şul isäptän könçığıñ İeruslaem bistälären dä.

Näticädä, 2010 yılğa İzrail belän İordannıñ Könbatış yarı arasında iminlek diwarı qalqıp çığarğa tieş. Şuşı niätlär İzrail saylawçılarınıñ kübeseneñ küñellärenä xuş kilä bulsa kiräk. Fiker beleşülärgä qarağanda, Qadima partiäse Knessettağı 120 urınnıñ 34en alırğa mömkin. Bu oçraqta ul xökümät tözüdä töp urın alıp toraçaq.

Şulay da, älegä özderep äytep bulmıy. Misal öçen, menä bu İerusalem keşese tawışın Qadimağa birergä cıyınmıy. "Min dinçelär partiäsenä - Mafdalğa tawış biräçäkmen. Çönki, ägär bu Yäxüd däwläte ikän, bez döres keşelärne yaqlarğa tieş. Yäxüd mäğärifen üsterergä, yäxüd qimmätlären köçäytergä tieşbez", di ul. Saylawçınıñ ikençese tawışın kemgä biräsen belmi, läkin yaña citäkçe kilüen teli, häm ul elekkennän yaxşıraq bulır dip ışana.

Qadima partiäsenä uñ yünäleştäge berniçä firqä qarşılıq kürsätä ala. Şul isäptän, Şaronnıñ elekke Likud partiäse. Häm dä nigezdä sovet immigrantlarınnan torğan Yisrael Beiteinu, yağni "İzrail bezneñ yortıbız" partriäse. Bu firqäneñ ikese dä Qadimanı Fälästinlelärgä artıq küp cir birüdä ğäyepli.

Sişämbedä Fälästin prezidentı Mäxmüt Abbas İzrail saylawçıların tawışların beryaqlı adım yasawçılarğa tügel, ä solıx söyläşülärenä qaytuçılarğa birergä çaqırdı. "İzrail saylawçıları solıx, tınıçlıq teläwçelärgä tawış birer dip ışanabız. Çönki tınçılıq bulmasa, alarğa da bezgä dä kiläçäk yuq", dide ul.

Bu süzlären Abbas bügen Xartumda, Ğäräp illäre sammitına kilgäç äytte. Şul uq cıyında çığış yasağan Sudan prezidentı Ğömär Bäşir İzrailgä tänqit belderde. "Şuşı mönbärdän min dönya cämäğätçelegen, bigräk tä aradaşçılar kvartetın, İzrail alğan yöklämälären, şul isäptän Bäyrüt kileşülären ütäsen öçen çaralar kürergä çaqıram", dide ul.

Düşämbedä Fälästin premier-ministrı İsmail Xäniä xalıqara aradaşçılar belän söyläşülärne yañartırğa çaqırdı. Yaqın könçığış kvartetı dip atalğan – Quşma Ştatlar, Rusiä, Europa Berlege häm Berläşkän Millätlär belän Yaqın Könçığışta solıx urnaştıru xaqına bergäläp eşlärgä äzerlek belderde. Tik menä şuşı tırışlıqlar arasında Hämasnıñ İzrailne tanuı küzä aldında totılamı – bu turıda Xäniä berni dä äytmäde.

Ali Gilmi
XS
SM
MD
LG