Accessibility links

Кайнар хәбәр

Belarus oppozitsiäse çığışları ozaqqa suzılmasa da, ul üzen kürsätä aldı


Belarustäge uram cıyınnarı yañadan saylanğan Lukaşenka xakimiate tarafınnan tiz genä taratılsa da, oppozitsiä citäkçese Aläksander Milinkeviç alar ildä urnaşqan zalim idarä nığıtmasında berençe yarıqlar xasil buluğa kiterde, dip belderä. Anıñ süzlärenä qarağanda, oppozitsiä xäzer saylawlarnı qabatlaw öçen köräş alıp baraçaq. Könbatışnıñ saylawlarnı tanımawı, oppozitsiä çığışları Belarustä çınnan da berär üzgäreşkä kiterdeme soñ?

Räsmi Minski häm añardan da bigräk kürşe Mäskäw şürlägän xakimiat inqilabı Belarus''tä bulmıy qaldı, il başında prezident itep inde öçençe märtäbä, konstitutsiäne üzgärtep saylanğan Lukaşenka qala birä. Şuña da qaramastan, oppozitsiä citäkçese Aläksandr Milinkeviç ömeten cuymıy, Belarus cämğiate döres yuldan bara, dip isäpli:

"Bez inde kiläçäktä ni eşliäçägebez xaqında da fiker alıştıq, bu bik tä möhim. Bez şulay uq töşenkelekkä birelmäw yulların da qaradıq. Bez üzebez ber dä töşenke ruxta tügel, häm ciñügä taba berençe citdi adımnı atladıq dip isäplibez", di Belarus oppozitsiäseneñ bügenge käyefe turında anıñ citäkçese Milinkeviç.

Oppozitsiäneñ saylawlarda qatnaşuı, ä tawış birüdän soñ uramnarğa çığuı Belarus cämğiate tormışına nigezdä uñay tä''sir yasadı digän fiker belän küplär kileşä. Moña qädär Belarustä oppozitsiä bötenläy kürenmi ide, xäzer inde alay dip äytep bulmıy - tawış birügä äzerlänü waqıtında da, saylaw näticälären iğlan itkännän soñ da oppozitsiä üzeneñ buluın äytä aldı.

Londondağı Economist İntelligence Unit dip atalğan tikşerenü üzäge xezmätkäre Stuart Hensel, qazanışlarnı arttırıp kürsätergä kiräkmi, şulay da Belarus oppozitsiäse öçen xällär alay uq naçar tügel, dip belderä:

"Şuşı mizgeldä oppozitsiä ildäge säyäsi säxnädä üze öçen keçkenä genä bulsa da urın buldıra aldı, häm monı kiläçäktä küzätep baru qızıqlı bula ala. Lukaşenka xäzer oppozitsiäneñ Milinkeviç kebek citäkçese aldında qaldı, ä ul elekkelärennän ayırıla", di Stuart Hensel.

Äle ber yıl elek kenä cämäğätçelekkä bötenläy tanış bulmağan Milinkeviç, saylawlarda küzätüçelär kötkängä qarağanda zurraq uñışqa ireşte. Xäzer ul üzenä yaña ber säyäsi xäräkät qora häm anıñ prezident köräşendä qatnaşuı säbäple Lukaşenka Milinkeviçtän inde tiz genä qotıla almayaçaq. Ämma şul uq Hensel, oppozitsiäneñ bu uñışı hiç kenä dä, ul Lukaşenkanı tiz arada citläşterä alaçaq digänne añlatmıy, di:

"Oppozitsiä Lukaşenkağa citdi qurqınıç tudıra aluğa oşamağan, aldağı aylarda bigräk tä, häm asılda anıñ öçençe mötdäte tulğançı diärgä bula. Ämma bez xäzer Belarustä Ukrainada äle 4-5 yıl elek bulğan xällärne küräbez - oppozitsiäneñ xalıqnı cälep itü, awır säyäsi şartlarda da üz tawışın işetterä alu säläte arta bara", di Hensel.

Belarustäge wäzğiat öçen ber Lukaşenkanı ğına ğäyepläw bik ğadi bulır ide. Hensel fikerençä, töp problema bulıp ildäge oppozitsiäneñ tarqawlığı tora. Bu xätta soñğı saylawlarda da sizelde, inde mäğlüm Aläksandr Milinkeviçtän tış anda oppozitsiäneñ ikençe ber wäkile Aläksandr Kozulin dä qatnaştı.

Mäskäwdäge Carnegie üzägennän Aleksey Malaşenko isä, Belarus oppozitsiäseneñ tarqawlığı ber närsä, töp problema bulıp Belarus cämğiateneñ provinsianalizmı, anıñ kürşe illärdä barğan täräqqiattän çittä qaluı tora, di:

"Bu Belarus cämğiateneñ provinsianalizmı, andağı säyäsi kul''turanıñ provinsianalizmı. Şundıy xis qala ki, andağı cämğiat 10-15 yılğa artqa qala. Bu ğäyep tä tügel, bu faciğä. Bälkem kölke dä kürenäder, ämma ul cämğiat äle sovet inertsiäse belän bara", di Aleksey Malaşenko Belarustäge täräqqiat turında.

Oppozitsiä wäkilläre, soñğı waqiğälär xalıqnı näq menä şul yoqıdan çığaru eşen, ruxi inqilapnı başlap cibärde, dip isäpli.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG