Yurğanıña qarap ayağıñnı suz digännär borınğılar. Äle 10-15 yıllar elek kenä Tömän ölkäseneñ könyağındağı tatar awılları bersennän berse uzdıra-uzdıra mäçetlär saldı. Bügenge köndä isä, alarnıñ qayberläre bötenläy yabıq tora. Qayberlärenä barı tik comğada ğına distägä yaqın ölkän keşe cıyıla. Borovoy awılında yäşäwçe Altınbikä apa äytüenä qarağanda, şundıy zur awıldağı bolın xätle mäçetkä comğa könnärendä 10-15 ir-at häm 4-5 qarçıq kilä. İr-atlar da Borovoy poseloğı keşeläre tügel, ä Tömännän kilep comğa namazın uquçı başqa millät wäkilläre. Altınbikä apa bu awılda mäçet açılğanğa qädär üz işek aldına tağın ber keçkenä genä yort saldırıp anı namazxanä itep totqan ide.
Bügenge köndä Tömän ölkäseneñ könyağındağı mäçetlär yazmışı yaña basqıçqa kütäreldeme, töşteme... Süz tabu qıyın. Qayberläre ut, su häm başqa çığımnar öçen muyınnan burıçqa batqan. Bu problemalarnı Tömän ölkäse diniä idäräseneñ räise Ğalimcan xäzrät Bikmullin awıllardağı mäçetlärneñ mullaların cıyıp rayon xakimiäte, Duma türälären çaqırıp alarğa da söyli.
18 april' könne şundıy oçraşu Tömän rayonındağı Yambay awılında ütte. Mäçetlär aldında torğan moñ-zarlarnı tıñlarğa Tömän rayonı xakimiäte türäse Usol'sev, rayon Duması räise Krupin häm mäçetläre bulğan awıllarnıñ xakimiät başlıqları da kilde.
Ğalimcan xäzrät süzlärençä, Tömän rayonında 13 mäçet bar. Rayonnarnıñ bügenge köndä üzläreneñ byudjetları bulğanğa kürä, teläsälär yärdäm itü yulın tabırğa mömkin. Misal öçen, Tübän Täwde rayonı xakimiäte başlığı Zöfär Äxtäriev mäçetlärgä yärdäm itü yulların taba.
Tömän ölkäseneñ könyağındağı küp mäçetlär elektr utı belän cılıtıla. Ä ut öçen zavod-fabrikalarğa quyılğan tarifı belän tülärgä kiräk. Tömändäge Cämiğ mäçete genä dä fevral' ayında ut öçen 20 meñ sum tülägän. Awıllardağı mäçetlär isä zurlıqlarına qarap 3 meñnän 8 meñ sumğa qädär tülilär.
Ğalimcan xäzrät bu problema turında söylärgä Tömän ölkäse milli eşlär komitetı başlığı Mal'çewski yanına kergän bulğan. Ğalimcan xäzrät süzlärençä, Mal'çewski: “Bu yılnıñ ikençe yartısında bu mäs'älä Rusiä xökemäte däräcäsendä qaralaçaq. Uñay xäl iteler”,- digän.
Tömän rayonı türäläre belän oçraşu nindi dä bulsa näticälär birdeme soñ? “Nindi dä bulsa problemanı üz öslärenä alırğa teläp süz birüçe bulmadı”,- di xäzrät. Mäçetlärgä gaz ütkärü öçen, bälki, bulışırbız digännär. Salayır, Aqyar häm tağın berniçä awılğa gaz kersä dä mäçetlärgä citmägän. Bıyıl diniä idaräse Yambay awılındağı mäçet-mädräsägä gaz kertte. Ämma awıldağı tağın ber mäçet elektr utı belän cılıtıla. “Xäräkättä bäräkät”,- di xäzrät. Bu çaranı da alar “alma peş, awızıma töş” dip yatmas öçen ütkärgännär.
Bu yazmanı “Azatlıq” radiosı öçen efirğa äzerlägändä xäzrätneñ häm mäçet açu tantanalarında qatnaşqan qunaqlarnıñ härwaqıt äytelä torğan “Mäçetlärebez tulı bulsa ğına tormışıbızğa iman nurı iñär!”,- digän süzläre iskä töşte.
Nail Alan. Tömän.
