13 April könne Volgograd ölkäsendä qullarına timer tayaqlar, beysbol küsäkläre totqan yäşüsmerlär törkeme ber çegän ğailäsenä taşlanğan. 80 yäşlek äbi belän 40 yäşlek ir-atnı alar ütergänçe qıynağan, 3 yäşlek qız bala awır cäräxätlär alğan.
Bu höcümgä bäyle räweştä 3 yäşüsmer totqarlanğan, "xuliğanlıq" digän matdä nigezendä tikşerü başlanğan. Mäğlüm ki, bu matdä öçen barı tik ciñel caza birelä.
Xoquq yaqlawçılar häm çegän aktivistları bu xälgä açuların belderde. Çärşämbedä Mäskäwdä tügäräk östäl artında cıyılıp alar Rusiä çegännäreneñ bügenge xälen tikşerde.
2002 yılda alınğan can isäp näticälärenä kürä, Rusiädä 183 meñ çegän yäşi. Çegän citäkçeläre bu san küpkä zurraq di. Alar fikerençä, Rusiäneñ mäğlümät çaralarında çegännärne gel qarağa buyap, narkotik satuçılar häm cinäyätçelär itep kürsätü tuqtatılmasa, çegännärne kimsetü dä tuqtalmayaçaq.
Rusiä çeğännäreneñ milli-mädäni möxtariät citäkçese Aleksandr Barıyev jurnalistlarnı çegännärgä qarata mönäsäbätlären üzgärtergä çaqırdı:
"Min mäğlümät çaralarına möräcäğät itergä telim: çegännärneñ, başqa millätlärneñ xälenä keregez, dalilsez mäglümätkä nigezlängän mäqälälär yazuığıznı tuqtatığız, andıy mäqälä-tapşırular çegännär turında yalğış, tiskäre fiker tudıra. Äydägez, bu mäsäläne bergäläp xäl itik. Jurnalistlar cämğiätne kamilräk itä ala di", Rusiä çeğännäreneñ milli-mädäni möxtariät citäkçese.
Aleksandr Barıyev çegännärneñ mädäniäten, ğöref-ğädätlären yaqtırtu öçen radio häm televideniedä ay sayın ber säğät waqıt birergä çaqırdı.
Çegännärgä höcümnär Rusiädä ğädäti küreneş. Qayber gäzitlär monı tänqitli, läkin kübese küz yoma, qayberläre xättä xuplıy.
2005 yılnıñ Fevral, April, Noyäber aylarında Novosibirski ölkäseneñ İskitim awılında çegän utırmalarına höcümnär bulğan. Alarnıñ öyläre talanğan, yandırılğan, näticädä 40lap çegän ğailäse yort-qurasız qalğan.
Veçerni Nosobirski gäzite awılnı narkotiklardan tazartqan öçen höcümçelärgä xuplaw beldergän. Mäskäwdä çığa torğan Moskovski Komsomolets çegännärgä qarata näfrätle mäqälä bastırğan.
Yaroslavl qalasında ber deputat çegännärgä qarşı pogromnar başlarğa öndi. Mondıy fikerlär xättä Däwlät Dumasında işetelä. Duma deputatı Yevgeni Roizman açıqtan-açıq çegännärne öylärennän quarğa çaqıra.
Xoquq yaqlawçılar räsmilärne şuşı xällärgä küz yomuda ğäyepli. Näticädä Rusiädä çegännärgä häm başqa azçılıqlarğa qarata cinäyätlär sanı arta, di alar.
Rusiä Fännär Akademiäseneñ Etnografiä häm Antropologiä institutı xezmätkäre, Xalıqara Çegän Berlege vitse-prezidentı Nadejda Demeter süzlärençä, Rusiädä çegännär ber kemgä dä kiräk tügel:
"Çegännärgä qarata tiskäre mönäsäbätneñ säbäbe – alarnıñ kübese uqımışlı tügel, yäşäw şartları naçar, älbättä monı üzgärtergä kiräk. Ämmä moña bezneñ köç kenä citmi, däwlät yärdäme kiräk. Bez küp xatlar yazdıq, läkin alar kire qağıla, çegännärgä bağışlanğan bernindi däwlät programması yuq", di Nadejda Demeter.
Mäskäwdä ütkän tügäräk östäldä qatnaşuçılar, xökümätne, çegännärne Rusiägä 5 ğasır elek kilep urnaşqan çirle xalıq dip tanırğa çaqırğan qarar qabul itergä çaqırdılar. Alar fikerençä, bu qarar, xoquq saqlaw oyışmaların çegännärneñ konstitutsion xoquqların ixtiram itergä mäcbür itergä tieş.
ali ğilmi
Bu höcümgä bäyle räweştä 3 yäşüsmer totqarlanğan, "xuliğanlıq" digän matdä nigezendä tikşerü başlanğan. Mäğlüm ki, bu matdä öçen barı tik ciñel caza birelä.
Xoquq yaqlawçılar häm çegän aktivistları bu xälgä açuların belderde. Çärşämbedä Mäskäwdä tügäräk östäl artında cıyılıp alar Rusiä çegännäreneñ bügenge xälen tikşerde.
2002 yılda alınğan can isäp näticälärenä kürä, Rusiädä 183 meñ çegän yäşi. Çegän citäkçeläre bu san küpkä zurraq di. Alar fikerençä, Rusiäneñ mäğlümät çaralarında çegännärne gel qarağa buyap, narkotik satuçılar häm cinäyätçelär itep kürsätü tuqtatılmasa, çegännärne kimsetü dä tuqtalmayaçaq.
Rusiä çeğännäreneñ milli-mädäni möxtariät citäkçese Aleksandr Barıyev jurnalistlarnı çegännärgä qarata mönäsäbätlären üzgärtergä çaqırdı:
"Min mäğlümät çaralarına möräcäğät itergä telim: çegännärneñ, başqa millätlärneñ xälenä keregez, dalilsez mäglümätkä nigezlängän mäqälälär yazuığıznı tuqtatığız, andıy mäqälä-tapşırular çegännär turında yalğış, tiskäre fiker tudıra. Äydägez, bu mäsäläne bergäläp xäl itik. Jurnalistlar cämğiätne kamilräk itä ala di", Rusiä çeğännäreneñ milli-mädäni möxtariät citäkçese.
Aleksandr Barıyev çegännärneñ mädäniäten, ğöref-ğädätlären yaqtırtu öçen radio häm televideniedä ay sayın ber säğät waqıt birergä çaqırdı.
Çegännärgä höcümnär Rusiädä ğädäti küreneş. Qayber gäzitlär monı tänqitli, läkin kübese küz yoma, qayberläre xättä xuplıy.
2005 yılnıñ Fevral, April, Noyäber aylarında Novosibirski ölkäseneñ İskitim awılında çegän utırmalarına höcümnär bulğan. Alarnıñ öyläre talanğan, yandırılğan, näticädä 40lap çegän ğailäse yort-qurasız qalğan.
Veçerni Nosobirski gäzite awılnı narkotiklardan tazartqan öçen höcümçelärgä xuplaw beldergän. Mäskäwdä çığa torğan Moskovski Komsomolets çegännärgä qarata näfrätle mäqälä bastırğan.
Yaroslavl qalasında ber deputat çegännärgä qarşı pogromnar başlarğa öndi. Mondıy fikerlär xättä Däwlät Dumasında işetelä. Duma deputatı Yevgeni Roizman açıqtan-açıq çegännärne öylärennän quarğa çaqıra.
Xoquq yaqlawçılar räsmilärne şuşı xällärgä küz yomuda ğäyepli. Näticädä Rusiädä çegännärgä häm başqa azçılıqlarğa qarata cinäyätlär sanı arta, di alar.
Rusiä Fännär Akademiäseneñ Etnografiä häm Antropologiä institutı xezmätkäre, Xalıqara Çegän Berlege vitse-prezidentı Nadejda Demeter süzlärençä, Rusiädä çegännär ber kemgä dä kiräk tügel:
"Çegännärgä qarata tiskäre mönäsäbätneñ säbäbe – alarnıñ kübese uqımışlı tügel, yäşäw şartları naçar, älbättä monı üzgärtergä kiräk. Ämmä moña bezneñ köç kenä citmi, däwlät yärdäme kiräk. Bez küp xatlar yazdıq, läkin alar kire qağıla, çegännärgä bağışlanğan bernindi däwlät programması yuq", di Nadejda Demeter.
Mäskäwdä ütkän tügäräk östäldä qatnaşuçılar, xökümätne, çegännärne Rusiägä 5 ğasır elek kilep urnaşqan çirle xalıq dip tanırğa çaqırğan qarar qabul itergä çaqırdılar. Alar fikerençä, bu qarar, xoquq saqlaw oyışmaların çegännärneñ konstitutsion xoquqların ixtiram itergä mäcbür itergä tieş.
ali ğilmi