"Min tatarça söyläşäm!" aksiäse niçek ütte?

Bu atnada töp waqiğa bulıp Ğabdulla Tuqaynıñ 120 yıllıq yubileyın bilgeläp ütü tordı. Olı yubiley uñayınnan respublika buylap küpsanlı çaralar uzdı. Xäyer, alar elekkege yıllarda ütä torğan çaralardan ällä ni ayırılmadı. Şul uq şağirgä bağışlanğan kürgäzmälär, şiğer kiçäläre, iskä alu tantanaları. Läkin şular arasında Tuqay bäyräme uñayınnan bu yulı şaqtıy üzençälekle ber çara da uzdı. Süz Üzebez xäräkäteneñ Min tatarça söyläşäm aksiäse turında bara. Anı oyıştıru turında bez sezgä inde söylägän idek. Bügenge tapşıruda isä bez aksiäneñ maqsatları, niçek uzuı, anıñ näticäläre xaqında söyläşep alırğa buldıq. Azatlıq radiosınıñ Qazan studiäsendä uzğan tügäräk östä söyläşüendä Min tatarça söyläşäm aksiäsen ütkärgän Üzebez xäräkäteneñ koordinatorı, Molodej Tatarstana gäciteneñ jurnalistı Aliä Sabirova, filologiä fännäre kandidatı, iketellelek mäsälläre belgeçe Zäytünä İsxaqova, Azatlıq jurnalistları Rimzil Wäli, Räfis Cämdixan qatnaştı. Tügäräk östälneñ töp teması itep Üzebez çarası bulsa da, anda süz Min tatarça söyläşäm aksiäse turında ğına barmadı. Studiäbez qunaqları, ğomumän, tatar teleneñ torışı, anıñ kiläçäge, ana telenä yäşlärne cälep itü, telne öyrätü mäs’äläläre xaqında da fikerläşte. Şuşı söyläşüne sez dä tıñlap qarağız äle.

Zäytünä xanım, söyläşüne sezdän başlıyq äle, sez Üzebezneñ aksiäse turında närsä uylıysız.

Z.İ. Min üzem bu çarada qatnaşmadım, läkin televideniedän kürsätkännän, işetkännän küzätep bardım. Häm şulardan çığıp äyter şunı äyter idem, bu çara yuğarıdan quşıp eşlänelgän çarağa oşağan ide. Monda kilüçelär dä şul tatar filologiäse, tatar jurnalistikası fakul’tetlarınnan kilgän studentlar ide

A.S. Bezneñ aksiäne uzdırırğa xakimiätlär ğomumän bernindi dä yärdäm kürsätmädelär. Bu yäşlärneñ üzläreneñ teläklärennän barlıqqa kilgän çara. Xäyer, bezgä Yaña ğasır kanalı yärdäm itte. Alar aşa bu aksiä turında kübräk keşelär belde. Qatnaşuçılar sanına kilgändä, bezneñ çaranı berniçä meñ keşe qaradı.Äye, Min tatarça söyläşäm aksiäsendä kübräk awıldan kilgän tatar studentları qatnaştı. Läkin alar öçen mondıy çara kiräkmi dip kem äytä ala. Alar da bit şähärgä kilep urıslaşıp kitärgä bik mömkin

Z.İ. Min pedagogiä universitetında uqıtam. Minem studentlarnıñ küpçelege – awıldan kilgän tatar balaları. Läkin tänäfestä alar barısı da diärlek urısça söyläşlär. Läkin şunısında äytergä kiräk, xäzer yäşlärneñ telgän mönäsäbäte yaxşı yaqqa üzgärde. Moña respublikada qabul itelgän tellär turındağı qanun häm tatar teleneñ däwlät tele bulıp iğlan itü da bulışqandır, dip uylıym min

A.S. Tatar tele däwlät tele bulıp inde bik küptännän däwlät tele bulıp tora, läkin bu bezneñ könküreştä ällä ni sizelmi, yäşlär tatar telendä söyläşmi. Minemçä, yäşlärne cälep itär öçen bezgä yaña, zamança ısullar qullanırğa kiräk, iskelärneñ yaxşı näticä birmägänen kürdek bit inde

R.W. Yäşlär tatar telen üz itmi şul. Menä Tuqay bäyrämendä dä qarap tordım, bäyräm uzğan urında bik az keşe cıyılğan, alarnıñ da kübese olılar. Min Üzebez oyıştırğan aksiädä dä buldım häm min anı bik qızıqsınıp qaradım. Bauman uramında tatar yäşläreneñ tatarça yäşi başlağanı kürende

Z.İ. Nindider yılına ber uzdırıla torğan çara belän genä yäşlärne ana telenä cälep itep bulmıy. Bu mäs’älägä komplekslı kilergä kiräk. Bez balalarnı daimi çaralar belän cälep itärgä, ana telen mäktäptä dä, balalar baqçasında uq uqıtırğa kiräk

A.S. Bez aksiä barışında keşelärgä Min tatarça söyläşäm dip yazılğan tüştamğalar da tarattıq. Bu keşelärgä tatar telendä aralaşunı ciñeläytü öçen eşlände. Sez şuşındıy tüştamğa taqqan keşene oçratsağız, anıñ belän qurıqmıyça tatarça söyläşä alasız. Kiläçäktä bez äle kibetlärdä Monda tatarça söyläşälär digän yazular da elärgä niätlibez. Üzebez xäräkäte kiläçäktä dä telne üsterü yünäleşendä eş alıp barırğa cıyına. Bez mäktäplärgä dä kerergä telibez. Menä bu eşlärdä bezgä Tatarstannıñ Fän häm mäğärif ministrlığı yärdäm itsä bik äybät bulır ide

Menä şundıy söyläşü buldı Qazan studiäsendä. İsegezgä töşeräm, anda Üzebez xäräkäte koordinatorı Aliä Sabirova, filologiä fännäre kandidatı Zäytünä İsxaqova, jurnalistlar Rimzil Wäli, Räfis Cämdixam qatnaştı, söyläşüne Gölnaz İlgizär alıp bardı.