Yaznıñ soñğı könendä uzğan älege brifing eçke eşlär ministrlığınıñ yäşüsmer balalar belän eşläw bülegeneñ tuğan köne uñayınnan oyıştırılğan ide. Yäş cinayätçelär belän eşläwçe bülek wäkilläreneñ hönäri bäyrämnäre balalar köne belän yänäşädä buluı yuqqa ğına tügelder. Balalarğa tieşle däräcädä matdi, ä bigräk tä ruxi iğtibar birü bügenge cämğiättä ciñel tügel. Ata-anası yun'le bulsa da äle, balağa adım sayın küz-qolaq kiräk. Ä eçkeçelekkä sabışqannar yanında üz üze belän genä qalğan bala nişli?
Qazannıñ balalarnı waqıtlıça totqarlaw üzägendä torğan balalarnıñ kübese änä şundıy bäxetsez ğailälärdän. Ämma alar arasında normal' ğailädä yäşäwçe balalar da bar. Alar barısı da yäş xoquq bozuçılar. Bıyıl dürt ay eçendä 457 bala älege waqıtlıça totqarlaw üzägenä kiterelgän. Alarnıñ 350se - tärtip bozu öçen, ä 100dän artığı - cinayät öçen. Barlığı bıyıl dürt ay eçendä eçke eşlär ministrlığı tarafınnan 3 meñnän artıq yäş cinayätçe xisapqa alınğan. Şulay da brifingta qatnaşqan eçke eşlär ministrlığı xezmätkäre Vil Latıypov älege mäs'älä buyınça bolay dide:
Nigezdä soñğı yıllarda yäşüsmerlär tarafınnan eşlängän cinayät eşläre kimi bara - üterü, köçläw kebek qatlawlı cinayätlär sanı kimi. Ämma şulay da tärtip bozular, bigräk tä käräzle telefonnar urlaw bıyıl 50%qa diärlek artqan.Belgeçlär qayber ata-anarnıñ balalarğa bik qimmätle käräzle telefonnar alıp birügä ğäcäplänüen belderde häm inde näticäneñ küp oçraqta küñelsez buluın da citkerde. Vil Latıypov äytüençä, mäsälän, Yäşel Üzändä ike yäşüsmer 77 tapqır käräzle telefon urlağan. Alar arasında balalar qulınnan tartıp alınğan qimmätle telefonnar da şaqtıy bulğan.
Bigräk tä cäy könnärendä xoquq bozu oçraqları kinät arta, di belgeçlär. Cäy äle başlanıp ta ölgermägän, Piträç rayonında inde yäşüsmerlär arasında qatı qıynaşu bulğan. Aru ğına zıyan kürgän 3яшьүсмер şifaxanädä yata. Älege mäs'älä buyınça cinayät eşe quzğatılğan. Yäşüsmerlär tarafınnan tärtip bozular, cinayätlär eşlänüneñ töp säbäbe itep eçke eşlär ministrlığı xezmätkärläre balalarnıñ eşsez bulın atadı. Monıñ öçen ministrlıq tarafınnan törle çaralar, şul isäptä balalarnı maxsus kvota buyınça eşkä urnaştıru oyıştırıla. Brifingta äytelüençä, xisapqa alınğan yäş cinayätçelärneñ 50%tı eşli.
Qazandağı balalarnı waqıtlıça totqarlaw üzägendä uzğan matbuğat oçraşuı qısalarında jurnalistlarğa yäş xoquq bozuçılarnıñ aşxanälären, uqu häm yoqı bülmälären kürsättelär. Balalar inde yäşüsmerlär bulsa da, bik keçkenä kürenä, alarnıñ küzendä qurqu xise çağılğan. Töşerü kamerasın kürgäç keçkenä ber malay yılap cibärde. Ul teleekrannan cinayätçe räweşendä kürenergä telämi.
Bügen dönyada ike märtäbä balalar köne ütkärelä. Balalarnıñ xoquqların yaqlaw köne dip tä atıylar anı. Läkin tiennär alıp eşlägän ildä, balalar köne dip atap qına, ildä xalıq sanın arttırıp bulmağanı härkemgä mäğlüm.
Al'bina Zäynulla
