Accessibility links

Кайнар хәбәр

Rusiä: "Fallos simvolı" häm İnternet ireklege


İnternetta dönya kürgän "Putin – Rusiäneñ fallos simvolı" digän satirik mäqälä avtorı jurnalist Vladimir Raxmankov östennän cinäyät eşe açılqaç, küplär moña başta ğäcäplänü beldergän ide. Rusiäneñ İvanovo ölkäsendä başlanğan bu eş aqrınlap xalıqara tösemer ala sıman. "Çiklärne tanımağan jurnalistlar" oyışması Rusiädä İnternet ireklegen yaqlaw kompaniäsen başlap cibärde.

Başlap şunı äytü kiräkter, "Kursiv" isemle İnternet-basma möxärrire Vladimir Raxmankovnıñ türälärneñ açuın elegräk tä çığarğanı bulğan. Mart ayında ul İvanovo gubernatorı Mixail Menne rişwät aluda ğäyeplägän. Ul mäqälädän soñ nilär bulğanın jurnalist radiobıznıñ urıs bülegenä söyläde:

"Mine İvanovo xökümäteneñ matbuğat xezmätenä çaqırdılar. Läkin matbuğat wäkile tügel, saqçı qarşı aldı häm berni äytmiçä qıynıy başladı. Eçkä 3 tapqır suğıp, bu mäqäläne yazırğa kem quştı, dip qıçqıra başladı" di Vladimir Raxmankov.

Raxmankov 2002 yılda da qıynalğan bulğan, ul çaqta cirle militsiä citäkçese korrupsiädä ğäyeplänep urınınnan alınğan.

İnde uzğan ayda prezident Putin Rusiädä xalıq sanın arttırrığa öndägännän soñ, Raxmankov anı irlek simvolı belän çağıştırıp satirik mäqälä yazğaç, İvanovo räsmiläre başqa taktika saylağan – alar anıñ Cursiv.ru säxifäsen yabıp quyğan, öyendä tentülär ütkärep, sanağın alıp kitkän.

Cirle prokuror jurnalistqa "däwlät wäkilen kimsetü" digän ğäyepläw beldergän. Xäzer ul öy sağı astında, ğäyeple tabılsa aña 1 yılğa qädär awır xezmät cäzası yanıy.

Şuşı waqiğa turında dönya bälki işetmi dä qalğan bulır ide. Läkin Parijda urnaşqan Çiklärne Tanımağan Jurnalistlar oyışması Raxmankov eşenä tayanıp Rusiädä süz ireklegen yaqlaw kampaniäsen başlap cibärde. Oyışmanıñ İnternet ireklege burosı başlığı Julien Pain:

"Rusiädä İnternet – bäysez mäglümät bastıru öçen bedän-ber urın bulıp qaldı. Ägär Rusiä räsmiläre İnternetta da, başqa çaralarda şikelle kontrol urnaştırsa Rusiädä xällär yaman bulaçaq" di Çiklärne Tanımağan Jurnalistlar oyışması citäkçese.

Äytergä kiräk, Rusiä Duması İnternetta kontrol urnaştıru yulların inde berniçä yıl tikşerä. İnternet providerların örketü ğädäte inde küptän ğämäldä. Raxmankovnıñ İnternet säxifäsen dä räsmilär tügel, provider yabıp quyğan, aqça tülämäde digän sıltaw belän, gärçä ul xezmät buşqa bulsa da.

Rusiäneñ Matbuğat turındağı qanun avtorlarınıñ berse, advokat Vladimir Entin uzğan ayda radibıznıñ urıs telendäge "Matbuğat säğäte" isemle tapşıruda Raxmankovnı ğäyeplägän prokurorlarnı yaqlap çıqtı:

"Däwlät başlığı – flag, gerb, xakimiätneñ başqa atribuları kebek ük – ğorurlıq bilgese bulıp tora, häm üzenä qarata tieşle mönäsäbät taläp itä" di Rusiä advokatı.

Şul uq tapşıruda qatnaşqan jurnalist Raxmankov monıñ belän kileşmi:

"Minemçä, bu oçraqta däwlät başlığın ğadi watandaştan ayırırğa yaramıy. Prezidet - flag yä gerb kebek şundıy uq simvol, digän fiker belän kileşmim. Kimsetü belän ironia arasındağı çikne här watandaş üze bilgeli, şuña kürä bu eş cinäyät tügel, watandaşlar kodeksı qısalarında qaralırğa tieş" di jurnalist Raxmankov.

Mäxkämä köne älegä bilgelänmägän. Ul arada tikşerüçelär lingvistika belgeçlärenä möräcäğät itkän. Bu belgeçlär şuşı mäqälä Putinğa küpme zıyan kitergänen açıqlarğa tieş bulaçaq.

ali ğilmi
XS
SM
MD
LG