Accessibility links

Кайнар хәбәр

AQŞ-Europa Berlege sammitı aldınnan: Atlantik-ara mönäsäbätlär yänä cılındı


21 Yün çärşämbe könne Venada Quşma Ştatlar-Europa Berlege sammitı ütäçäk. Kön tärtibendä iqtisadtan alıp İrannıñ atom programasına qädär törle mäsälälär bulır dip kötelä. Ämmä belgeçlär fikereçä, iñ möxime - bu cıyın Washingtonğa ber ara kierenkelektän soñ Europa illäre belän yänä yaxşı mönäsäbättä buluın kürsäter öçen forsat bulıp toraçaq.

Quşma Ştatlar prezidentı George Bush häm däwlät sekretare Condoleezza Ricenı Austria başqalasında şaqtıy tığız kön tärtibe kötä. Europa Berlegendä xäzer Austria räislek itä, yağni xuca wazifasın bu ilneñ kanslerı Wolfgang Schüssel başqaraçaq. Söyläşülärdä şulay uq Europa komissiäse prezidentı Jose Manuel Barroso, Berlekneñ tışqı säyäsät öçen cawaplı räsmie Javier Solana qatnaşaçaq.

Çiklängän sanda citäkçelär qatnaşında ütäçäk berençe oçraşuda İran häm başqa töbäktäge çeterekle mäsälälär tikşerer dip kötelä. Soñnan ütäçäk plenar utırışta tınıçlıq, demokratiä, keşe xoquqları, energetika iminlege, yoğışlı awırular mäsäläläre kütäreläçäk. Terrorğa qarşı köräşne inde äytep torası da yuq.

Şuşı küp sanlı mäsälälärgä qaramastan, ber närsägä ayırım basım yasalır dip kötelä – ber ara bulıp alğan kierenkelektän soñ, Quşma Ştalar belän Europa Berlege arasında xäzer yänä yaxşı mönäsäbät.

Quşma Ştatlarnıñ däwlät iminlege kiñäşçese Stephen Hadley Bushnıñ bulaçaq säfäre aldınnan bolay dide:

"Prezident süzlärençä, Amerika köçle Europanı xuplıy, dönyada ireklek taratu eşendä aña köçle tarafdar kiräk" di prezident kiñäşçese.

Europa räsmiläreneñ dä sammit aldı käyefläre şul uq. Europa komissiäse süzçese Emma Udwin: "Kön kebek açıq: Ğiraq suğışınnan soñğı awır mizgellär inde artta qaldı. Europa Berlege belän Quşma Ştatlar arasında xäzer bik cılı, eşlekle mönäsäbät, häm bu sammit bik küp yünäleştä uñışqa ireşü öçen forsat bulaçaq" di Euro-komissiä süzçese.

Räsmilärneñ mondıy bäyälämäläre belän belgeçlär dä kileşä. Londondağı Saqlanu ölkäsendä tikşerenülär institutı belgeçe Tim Williams: "Busnıñ ikençe administratsiäse, xakimiätkä kilü belän, söyläw räweşen üzgärtte, Europa yağı monı qabul itte, xäzer mönäsäbätlär cılı, İran mäsäläsen bergäläp xäl itälär, Ğiraqta da uñay täräqqiät küzätelä" di Tim Williams.

Atlantik-ara mönäsäbätlärne yaxşırtu öçen Quşma Ştatlar da, Europa Berlege dä küp tırıştı. Monnan tış, soñğı 5 yılda Quşma Ştatlarnıñ ğäyräte sizelep kimede, xäzer alar da mönäsäbätlärne tözätügä moxtac.

Döres, bu äle bar qarşılıqlar da betkän digän süz tügel. Ber genä misal, xäzerge waqıtta Europa Şurası häm dä parlamentı, Quşma Ştatlar Küzläw idaräseneñ Europadağı yäşeren törmälären, terrorğa qarşı köräşäm dip keşe xoquqların bozu oçraqların tikşerä.

Vena sammitınnan soñ George Bush Budapeştqa kitä. Ul anda 1956 yıl Macarstan inqilabınıñ 50 yıllığına bağışlanğan çaralarda qatnaşaçaq.

ali ğilmi
XS
SM
MD
LG