Accessibility links

Кайнар хәбәр

Amnesty International Rusiäneñ Çeçnädä keşe xoquqların yaqlawçı 2 jurnalistın büläkläde


Dönyada keşe xoquqları torışın küzätep baruçı Amnesty İnternational törkeme sişämbe könne keşe xoquqların yaqlawçı Rusiäle 2 jurnalistqa Tönyaq Kafkazdağı eşçänlekläre öçen büläk birde. Qurqınıç astındağı jurnalizm dip atalğan bu büläk Londonda tantanalı räweştä Stanislav Dmitrievsky belän Oksana Çelışevağa tapşırıldı.

Amnesty İnternational Dmitrievski belän Çelışevağa bu büläkne alarnıñ Çeçnädäge xezmätlären tanu bularaq birä. Dmitrievski belän Çelışeva Çeçnädä keşe xoquqları torışı turında mäğlümät taratuçı häm Çeçen suğışınnan zıyan kürüçelärne xoquqıy yaqlawçı Rusiä-Çeçen duslıq cämğiäten citäkli. Bu xökümättän bäyse oyışma. Dmitrievski Azatlıq radiosına bez xakimiätlärdän basım buluın sizsäk tä eşebezne däwam itäbez dide.

"Bez Çeçen respublikasında keşe xoquqları turında xäbärlär äzerlibez. Alarnı kön sayın diärlek çığarabız. Yaqın arada Pravozaççita basmasın çığarunı yañartırğa cıyınabız" dide Dmitrievski.

Bu cämğiät Tübän Novgorodta urnaştqan häm Groznıy belän Nazranda anıñ bülekçäläre bar. 2000-nçe yılda oyıştırılğannan birle ul Çeçnädä häm aña kürşe töbäklärdä keşe xoquqların bozularnı tänqitläp kilä.

Dmitrievski citäklägän Pravozaççita basması elekke Çeçen citäkçese Aslan Masxadovnıñ anıñ wäkile Äxmät Zakayevnıñ tınıçlıq urnaştıru turında möräcäğäten bastırğan öçen xakimiätlärneñ iğtibarın cälep itte. Monıñ öçen Tübän Novgorod prokuraturası Dmitrievskinı millätara häm dinara näfrät, doşmanlıq taratuda ğäyepläde.

Rusiä-Çeçen duslıq cämğiäte isän qalsa da, näticä bularaq Pravozaççita çığudan tuqtadı häm salım xezmätläre cämğiätneñ eşendä finans bozıqlıqların ezläwne däwam itä.

Dmitrievski belän Çelışeva üz eşçänlekläre näticäsendä başqa problemalarğa da duçar bulğan. Şul isäptän bilgesez çığanaqlar alarğa ülem belän yanağan.

Çelışeva qayçaq Çeçnädä keşe xoquqların yaqlaw Rusiädä mömkin bulmağan eş sıman toyıla di. Şul uq waqıtta bu oyışmanıñ Çeçnädäge eşçänlegeneñ şul qädär möhim buluı eşne däwam itärgä köç birä di.

"Çeçnägä kiläseñ dä konkret yardämgä moxtac çiratağı ğadi ber keşene oçratasıñ. Şunnan tıyılıp qala almıysıñ. Äyye, yal itäse kilä. Bez barıbız da keşelär. Bez normal tormışqa, uñay täesoratlarğa moxtac. Ämma älegä bu mömkin tügel" di Çelışeva.

Çelışeva bezgä oyışmanıñ başqarğan eşläre öçen räxmät belderep Rusiäneñ törle cirlärennän xatlar kilä, telefonnan şaltıratalar di. Amnesty İnternationalnıñ Londondağı süzçese Neil Durkin Dmitrievski belän Çelışevağa bu büläk alarnıñ qıyulıqları öçen birelä dip belderde.

"Stanislav belän Oksanağa Amnesty bu büläkne alar citäklägän Rusiä-Çeçen duslıq cämğiäteneñ bügenge Rusiädä bigräk tä möhim häm qurqınıçlı eş başqaruın tanu bularaq birde" dide Durkin.

Dmitrievski häm Çelışevağa ülem belän yanawlar buluın iskä alıp Durkin "Amensty İnternational bu ike keşeneñ tormışı çınnan da qurqınıç astında dip isäpli. Ägär dä bez jurnalistlarğa büläk birä alabız häm ul büläk alarğa östämä ber iminlek häm cämäğätçelek aldında tanılu bula ala ikän, bez näq şunıñ öçen tırışabız" dide Durkin.

Durkin äytüençä bu büläk aqça tügel häm ul aqça belän bäyälänmi. Bu dönyanıñ törle qurqınıç urınnarında eşläwçe aktivistlarğa häm jurnalistlarğa xörmät belderüçe büläk di Durkin.

Naif Aqmal, Praga.
XS
SM
MD
LG