Accessibility links

Кайнар хәбәр

RİUnı nindi kiläçäk kötä?


11 may 2006 yıl, Qazan burosı

Räfis Cämdixan: Azatlıqnıñ Qazan studiäsendäge çirattağı tügäräk östäle islam häm mäğärif sistemasına qağıla. Ayırım alğanda, Rossiä islam universitetı tiräsendäge soñğı waqıttağı ğawğalar mäsäläläre. Eş şunda ki, Rossiä islam universitetın moña qadär xäzerge möfti Ğosman xäzrät İsxaqi citäkläde. Universitetnı oyıştıruçılar urtaq rizalıq belän Ğosman xäzrätne rektorlıyktan aldılar häm dönyawi belgeç bulğan İldus Zahidullin digän keşene rektor itep quydılar. Şunnan soñ ğawğa kitte. Rusiä İslam universitetı dini bulıp qalamı, yäisä dönyawi uqu yortı bulırmı. İke fiker tarafdarları da bügen bezdä, “Azatlıqta”, qunaqta: RİUnıñ ğamäldäge rektorı İldus Zahidullin häm RİUnı oyıştıruçılarnıñ berse bulğan Tatarstannıñ Diniä nazäräte, ayırım alğanda Wäliulla xäzrät Yağqup, möftineñ berençe urınbasarı.

Matbuğatta çıqqan yazmalarğa qarağanda Wäliulla xäzrät Yağqup Rossiä islam universitetıytın dini uqu yortı bulıp qalsın dip bara, ä İldus Zahidullin, älbättä, inde dönyawi tarafdarı. älege ike taraf ta “Azatlıq”nıñ Qazan byurosında berençe märtäbä küzgä küz qaraşıp utıralar. Söyläşüebez näq menä şuşı islam universitetı tiräsendäge wäzğıät turında, aña açıqlıq kertü, ike tarafnıñ da ber ük waqıtta fikeren belü. Bügenge tügäräk östälne başlap cibärä “Azatlıq” radiosınıñ Qazan byurosı citäkçese Rimzil Väliev. Tapşırunı alıp baram min – Räfis cämdixan.

Rimzil Väliev: Bu äñgämä başlanır aldınnan min, Rimzil Väliev, şuşı Qazan bülege citäkçese, uyın qağidälären äytäsem kilä. Mondıy söyläşülär mäğlümat citmägänlektän yäki mäğlümatlarnıñ qarşılıqlı buluı säbäple oyıştırıla, häm yaqlar ber-berse belän tieşle räweştä söyläşmägän waqıtta. Alar fikerlären ber-bersenä äytä alalar, mäğlümat tögäl barıp citsen, imeş-mimeş, berse ber poçmaqtan ikençese ikençe poçmaqtan bulmasın öçen.

Qazanda islam universitetı mäsäläsenä näq şundıy wäzğıät kilep tudı. Normal' wäzğıät tügel. Mäğlümatlar tögäl tügel: ber yaqtan basılıp çığa uqudan kitkän şäkertlär möräcägäte, ikençe yaqtan interv'yu birä eştän kitkän mögällimnär, öçençe yaqtan rektor üzeneñ qaraşların “Molodej' Tatarstana” ğazetında basa, “Kommersant” gazetasında Wäliulla xäzrät Yağqup häm xökümät wäkile üzläreneñ fikerlären äyttelär.

Räfis Cämdixan: Bu oçraqta “Azatlıq” ta çittä qalmadı. “Azatlıq”ta här taraf üz fikeren belderep kilde.

Rimzil Väliev: Bez “Azatlıq” radiosı yärdämendä bu mäsäläne qatlawlandıru yäki bolğatu yağında tügel. Kiresençä, minemçä, bu şaqtıy ğadi mäs'älä bulıp kürenä. İslam dine Tatarstanda häm Rusiä töbäklärendä üsärgä tieş. Ul üzebezneñ tatar, milli traditsyaläre belän niçekter sanlaşıbraq dip äytergä kiräk. ä bez – dönyawi keşelär, jurnalistlar islam ähelläre eşenä eçkäre kerep qatnaşmıybız häm öyrätmibez. İslamnıñ reformasın yäki anda mullalarnı, möftilärne tözätüne curnalistlar, cämäğät eşlekleläre üz aldına quymıy. Min üzem şul äheldä toram. Bu bäxäs äz genä ädäp normalarında, xaqiqat normalarında bulsın ide.

İldus Zahidullin: Min dönyawi belem tarafdarı tügel. Dini uqu yortında dini belem bulırğa tieş. Bügenge köndä Rossiädä Rossiä möftilär şurasına kergän respubliqa häm ölkälärendä ike model' yäşäp kilä. Berençese, Wäliulla xäzrät äytkän model': ul model' Mäskäw islam universitenda tormışqa aşırıla. Bu dönyawi uqu yortı, anda teologiä buyınça yuğarı dönyawi belem birelä, häm anı beterä torğan studentlar, şunda uq yäşäp kilüçe Mäskäw islam institutı şäkertläre bularaq, şuşındağı dini fännärne häm elek uqığannarın isäpkä alıp, imam-xatıb digän kvalifikatsiäne alıp çığalar. Berençe urında alarnıñ dönyawi belem tora, anda çığarma räweştä dini belem tora. Bu model' Mäskäwdä tormışqa aşa. Qazandağı model ikençe törle.

Räfis Cämdixan: Menä bu sez täqdim itkän model'?

İldus Zahidullin: Min yaqlıy torğan model' ikençe törle. Bügenge köndä RİUda dönyawi fännärdän teologiä uqıtıla. Ul dini fakul'tetlar belän qatışmıyça üzeneñ programması buyınça eşli. Läkin anda möselmannar qabul itelä. Alar uqırğa kergändä “min şuşı universitetta eçke tärtip qağidälären saqlıym” dip qul quydılar, ä anda “min möselman bularaq yäşärgä tieşmen” dip yazılğan. Monnan tış, Şäriğat häm Qorän fakul'tetlarında şäkertlär dini belem alalar. häm kiläçäktä şuşı dön'yavineñ häm dinineñ üzara mönäsäbäte öç törle däräcädä küzallana. Berençese: Rossiä Federatsiäsendä xäzer dönyawi uqu yortı dini belem birä almaw säbäple, yaña institut oyışa, Şäriğat häm Qorän fakul'tetı, bezneñ şäkertlärebez şunda belem alaçaqlar, telägän oçraqta alarğa şuña östämä räweştä, Qorän tele bulğan “ğaräp tele uqıtuçısı” digän kvalifikatsiä biräçäkbez. Bu – berençe model'. İkençese: bügenge köndä teologiä buyınça uquçılar şaqtıy öleş islam fännären uqilar häm bez alarğa telägännärenä, älbättä, şuşı dini fakul'tetlarda östämä belem alırğa mömkinlek biräçäkbez. Bu äle Mäskäwdäge variant tügel. Bu şulay uq ikençe urında tora torğan mömkinlek bulaçaq. ä inde student anı alırğa telämäsä, şuşı birelgän programma külämendä islam fännären uqıp çığaçaq häm şulay uq möselman bularaq häm islam dine qanunnarın añlap yäşäwçe dönyawi belgeç bulaçaq. Kilep çığa ike model'. Öçençese: keşe uqırğa kergäç, programmada qaralğan fännärdän tış, citäkçelek täqdim itä torğan fännärne dä üzläşterep, üzeneñ belemen tiränäytergä tieş. Yäğni ul belgeç bularaq qına tügel, ä islam ğilemendä şaqtıy xäbärdär şäxes bulıp çığarğa tieş.

Räfis Cämdixan: Wäliulla xäzrät, menä İldus äfände ber digän öç model kiterep birde. Sez anıñ qaysısına qarşı?

Wäliulla Yağqup: Sez döres añlarğa tieşsez. Bez bit İldus äfändegä yäisä ul äytkän süzlärgä qarşı äytmibez, bez prinsipial' räweştä menä şundıy närsäne äytep kiläbez: ägär ul islam universitetı bularaq oyıştırıldı häm din ähellären äzerläwne östenlekle yunäleş itep aldı ikän, şul östenlek saqlanırğa tieş, ä menä bu dönyawi belgeçleklär östämä räweştä, alar nindider yärdämçe funksiäne ütärgä tieş. Monda dönyawi belgeçleklär buysınu xälendä, instrument räweşendä bulırğa tieş. Bu bezneñ maqsat häm prioritet. Anı añlarğa kiräk. Bez bu universitetta yuğarı belemle häm kvalifikatsiäle din ähellären äzerlibez. Bu dönyawi komponent şuşı zur maqsatqa yärdäm itä torğan bulıp qalsa, bezneñ yaqtan bernindi qarşılıq bulmadı häm bulmayaçaq.

İldus Zahidullin: Wäliulla xäzrätne min xuplıym. Şäriğat häm Qorän fakul'tetlarında uquçı şäkertlär fäqät üz teläkläre belän genä dönyawi belem alaçaqlar, alarnı berkem dä dönyawi belem alırğa mäcbür itmäyäçäk. Şunısı da mäğlüm bulsın, bügenge köndä bezneñ 3нче kursta yegetlär bar, çittän torıp Qazan däwlät gumanitar-pedagogiqa universitetınıñ könçığış tellär fakul'tetında uqıp 14 meñ tülilär, ä bez alarğa şuşı uq belemne, şuşı uq kvalifikatsiäne buşqa alırğa täqdim itäbez.

Räfis Cämdixan: Monda din ähellären qurqıtqan tağın ber äyber bar. Rafael' Xakimov täqdim itkän, inde niçä yıllar buyı Wäliulla xäzrät anıñ opponentı bulğan Yevroislam ideyäsı. Qayber din ähelläre, yä bulmasa bu Rossiä islam universitetınıñ dönyawilaşuına qarşı toruçılar äytälär: anda yevroislam täğlimatı öyräteläçäk häm öyräneläçäk, ul şunıñ laboratoriäse bulaçaq. Bu döreslekkä niqadär turı kilä?

İldus Zahidullin: Menä bu sorawğa tögäl itep şuşı süzlärne taratuçılar cawap birerlär dip uylıym. Menä bu könnärdä bez äzerlägän yaña uqu plannarın Rossiä möftilär şurası yanında dini belem buyınça komissiäsenä jibäräbez. Bezneñ uqu plannarın häi dini fännär buyınça uqu programmaların alar qarıylar häm ekspertiza yazıylar. Şunnan soñ ğına bez litsenziä mäsäläse belän Rossiä Federatsiäseneñ mäğärif häm fän ministrlığına märäcäğät itä alabız. Bügenge köndä bez yaña fän kertäbez. Ul “Tatarsqoyı bogoslovskoe nasledie” dip atala, häm bez şunda Urta İdel töbägendä islam täğlimatınıñ üseşe turında şäkertlärgä mäğlümat biräbez.

Räfis Cämdixan: Wäliulla xäzrät: “Yuğarı kvalifikatsiäle imamnar citeşmi”, – dip äytep ütte, şunı sorıysı kilä: bezneñ Qazanda bügenge köndä “Möxämmädiä” yuğarı mädräsäse, İslam dine qabul itügä 1000 yıl isemendäge yuğarı mädräsä bar. Alar yuğarı kvalifikatsiäle imamnar äzerlämi meni?

Wäliulla Yaqup: Yuq. Beläsezme, böten din belgeçlären imamnarğa ğına qaldıru döres bulmas. Çönki din ğalimnäre ğolämä bulırğa tieş, fätvä birügä qadir bulğan, fänni ezlänülärne alıp barırday keşelär bulırğa tieş. Bez şundıy yuğarı belemle, zıyalılıqnı östägän häm ilahiät belemen tiränten üzläştergän şäxeslärgä ixtıäc kiçeräbez. älbättä, mäsälän, yuğarı belemle imamnarnı äzerli torğan mädräsäbez bar, älhämdülillah. ämma alardan zurraq sıynıfnı bilägän ğalimnärne äzerläw öçen, fän belän şöğıllänüçe keşene äzerläw öçen universitet açıldı da bit inde.

Räfis Cämdixan: Qızıq äyber: ber könne min Rusiä islam universitetında buldım häm andağı şäkertlär belän söyläştem. Mäsälän, ber şäkert: “Miña dönyawi fännär kiräkmi. Min Qorän häm Şärigätne öyränäm, fikxnı öyränäm, – dip äytä. Bötenese dä äybät äytelgän. – ämmä menä bu könnärdä Rusiäneñ ğailä kodeksın qulıma aldım, uqıp çıqtım, çurtıma kiräk ul”, – di. Yäğni älege keşe bu cämğıättä, Rusiädä yäşäp anıñ qanunnarın kiräk dip sanamıy. Menä şuşımı ul yuğarı belemle bogoslovlarnı äzerläw? Alar sigez yıl yäşäp kilgän universitetta uqıp kilälär.

Wäliulla Yağqup: (kölep) Bu İldus äfände cibärgän keşe tügel mikän?

İldus Zahidullin: Anda sez cibärgän keşe genä ide.

Wäliulla Yaqup: Rossiä islam universitetında, belgänegezçä, äzerlek sıynıfı da bar. Min bu şäxsi fikerlärgä närsä äytä alam inde. Duraqlar törle ölkädä bulırğa mömkin. Monda bez prinsip buyınça söyläşäbez. Menä bez Rossiä islam universitetınıñ sigez yıl buyı eşlägän çorın ideallaştıyrmıybıyz, häm fän yağınnan, metodiqa yağınnan kimçelekläre yuq tügel. Çönki bez bu kimçeleklär yuq dip äytsäk, bez İldus äfände kilüenä rizalıq birmäs idek. Çönki möfti xäzrät syezd aldınnan rektorlıyktan kitäm dip äytkän ide. Bez bu urınğa rektor kilügä äzer idek häm tawış ta birgän idek. Şunıñ öçen bez söyläşik: närsägä ireşergä telibez. ä inde çastnost'lar, alar bit...

Räfis Cämdixan: Çastnost'lar da bar, läkin şul uq qarşılıq aksiälären studentlar oyıştırdılar.

İldus Zahidullin: Bez barıbız biredä yuğarı belem alğan keşelär. Mäktäp däräcäsendä belem alu häm universitet beleme arasında zur ayırma bar. Bezneñ qaraşlarıbız şäxes formalaşu çorında qalıplandı. Alay ğına da tügel, şuşı belemne alğan möselmannar Rossiä Federatsiäsendä azçılıq täşkil itälär häm alarnıñ kübese urıs moxitendä yäşilär. Şuşı tormışqa caylaşu häm üzeñ telägän wäzğıätne alıp baru öçen, bu tormışnıñ qanunnarın yaxşı belergä kiräk. Monnan çığıp qarağanda, bügenge imamnarnıñ dini belemnän tış ikençe pozitsiädä torğan yuğarı dönyawi belem aluları alarnıñ kvalifikatsiälären arttıraçaq. Min qarağan materiallardan kürenä: RİUnı tämämlağan şäkertlärneñ küpçelege bügenge köndä çittän torıp belem alalar.

Räfis Cämdixan: Başqa uqu yortlarında?

İldus Zahidullin: RİUnı tämämlağaç uqilar, çönki başqaça mömkin tügel. ägär alarğa mäxällä yuq ikän, eşkä urnaşqanda şul xäldä qalalar: Qazanda iñ tübän kvalifikatsiäle eşkä urnaşqanda da diplom sorıylar bit, bu diplom alarnıñ eşenä turı qaramasa da.

Räfis Cämdixan: ütkän eşkä salawat dip äytsälär dä, RİUda uzğan qaşılıq aksiälärenä qaytası kilä. Alar uzıp kitte, piketlar da buldı. Bu aksiälär artında ni tora häm bu qarşılıq aksiäläre turında ni uylıysız? Bu studentlarda häm keşelärdä informatsiä citmäwdänme ällä oyıştırudanmı?

Wäliulla Yağqup: Bezneñ diniä näzärätenä, uçreditel' bularaq, universitettan kitkän uqıtuçılardan xatlar kilgän ide. İke distägä yaqın xat. Alar, minem uylawımça, unikal' pedagogik kollektiv ide. Yaña citäkçelek inde yıllar buyı tuplanıp kilgän ul kollektivnı saqlıy almawı bezneñ öçen bik qızğanıç. Şäkertlär tarafınnan Tatarstan prezidentına ğarizalar kitte, bezgä dä ğarizalar kilde. Alarnıñ riza bulmawları turında mäğlümat diniä näzärätendä ireşte. Şundıy qarşılıq aksiäläreneñ uzuı, häm alarnıñ tınıç räweştä üz fikerlären belderüläre, minemçä, tabiği xäl. Çönki rizasızlıq alar tarafınnan sizelä, häm ul yazma räweştä dä kertelde. Bez, diniä näzäräte, uçreditel' bularaq häm Mäskäwdän tağın ber uçreditel', möftilär şurası, belän berlektä urtaq pozitsiä belderdek häm ul pozitsiäne däwlät orğannarına citkerdek.

Räfis Cämdixan: Ul nindi pozitsiä?

Wäliulla Yağqup: Ul öç punktan ğibarät: berençese – Rossiä islam universitetında dini uqıtu prioritet xäldä qalırğa tieş; ikençese – RİUda din ähele citäkçelek itärgä tieş; öçençese – ber ay öçendä RİUnıñ kiläçägen qalıplağan konsepsiäne äzerläw mäsäläse. Bez anı kollegalarıybıyzga citkerdek.

Räfis Cämdixan: ä näticä?

Wäliulla Yaqup: älegä bez kötäbez, çönki anıñ öçen yäisä uçreditel'lär sovetı utırışın ütkärergä kiräk, yäisä protsessual' yul belän kileşergä kiräk.

İldus Zahidullin: Menä bu östenlek mäsäläse buyınça azraq tögällek körtäse kilä. Bügenge köndä Qorän fakul'tetında 36, Şäriğat fakul'tetında 46, Teologiä, yäğni dönyawi fakul'tetta 36 bala uqi. Teologiä belgeçlegenä 2000 yılda litsenziä alınğan. Ul ike yıl soñğa qalıp açıldı, ä uzğan yıl Teologiä belgeçlege buyınça – gumanitar gruppalarına standart – 25 keşe alına, ä anda 13 keşelek yegetlär gruppası alındı, ä qızlarnıñ uqırğa kilgän 25 keşelek gruppa imtixannar başlanğaç tarqatıldı. Dini belemne prioritet qaldıru öçen şulay eşlängän dip näticä çığarıp bulmıy. Çönki bıltır şul waqıtta problema tuğan ide: dini belgeçlekneñ litsenziäse bette, häm bu şul qısqartularğa kitergender. ä inde piket waqıtında min xalıq yanına çıqtım. Anda öç gruppa ide: berençese – bezdä uqi torğan 4-5студент, çönki yazğı kanikul waqıtında barısı da diärlek öylärendä, ikençe gruppa – mäçetlärdän kilgän äbilär, öçençe gruppa – Ğosman xäzrät İsxaqinıñ yaqın häm çıbıq oçı tuğannarı ide. äbilär cıyılğan xalıqnıñ 90% täşkil ittelär.

Menä mart azağı mäğlümatläre buyınça bezdä 194 student uqi. Bügenge köndä 5 keşe kitü turında ğariza yazdı. Bügenge köndä studentlarnıñ 60 % yaqını uquda.

Räfis Cämdixan: Däreslär başlandı?

İldus Zahidullin: Kiçä däreslär başlandı. Uqular bara. Uqıtuçılar tieşle külämdä bar.

Räfis Cämdixan: Yäğni 24 uqıtuçı kitüe ällä nindi qurqınıçlıq kitermäde?

İldus Zahidullin: 24 uqıtuçı tügel, 24 xezmätkär. Şularnıñ unısı ikençe semestrda däres alıp baralar ide. 10 keşeneñ cidese 2002 häm 2003 yılde RİUnı tämämlağan kiçäge şäkertlär.

Räfis Cämdixan: Öç punktan torğan qarar turında fikeregezne äytsägez ide. Anda rektor dini keşe bulırğa tieş, dini fännär östenlek alırğa tieş dielgän. Sezneñ fikeregez niçek?

İldus Zahidullin: İnde Mäskäw universitetın qarasaq, anda Marat Mortazin dini uqu yortı bulğan Mäskäw islam institutınıñ da rektorı, dönyawi institutnıñ da rektorı bulıp tora. härxäldä, RİU – ustavı buyınça dönyawi uqu yortı, häm kiläçäktä açıla torğan Rossiä islam institunıñ başında yuğarı belemle, dini belem alğan keşe bulırğa tieş.

Räfis Cämdixan: äle ul institut açılu mäsäläse nindi yuğarılıqta tora xäzer?

İldus Zahidullin: Bügenge köndä bezneñ taraftan Tatarstan Diniä näzärätenä yaña ustavnıñ proektı tapşırıldı. Anıñ bulırğa tieş oyıştıruçıları – Tatarstannıñ dini näzäräte häm Rossiä möftilär şurası. Yäğni RİUnıñ oyıştıruçıları.

Räfis Cämdixan: Xäzer monda protsessual' kodeks dip äyttegez. ägär dä ul oyıştıruçılar tarafınnan xäl itelmäsä, sezneñ mäxkämägä barıp citüegez ixtimalı barmı?

Wäliulla Yaqup: Min bu däräcädä maqsat quyılırğa tieş tügel dip uylım. Minemçä, Tatarstanda dinara, millätara mäsälälärne xäl itärlek täcribä bar. Lokal' problemanı da üzebez xäl itmäsäk, bu bezneñ öçen ğar'lek bulır ide. Bu mäs'älädä niçekter urtaqlıq tabarğa häm kileşergä bezneñ xikmät häm zihenebez citäçäk.

Räfis Cämdixan: Menä bu urtaqlıq turında soñğı soraw: sezneñ farazlarığız buyınça, bu xäl ni belän betär, ike taraf ta nindi fikergä kiler? İkençedän, sezneñ kileşer öçen nigezegez barmı? “Bezneñ urtaq pozitsiä” dip äyterlek fikeregez barmı?

İldus Zahidullin: älbättä bar, min monda bezneñ opponentlar tarafınnan üpkäne häm ambitsiäne alırğa kiräk dip uylıym. Bez xezmättäşlekkä härwaqıt açıq.

Wäliulla Yaqup: İldus äfände, sezneñ soñğı süzläregezdän kürengänçä, üpkä häm ambitsiä bu mäs'älädä kübräk üzegezgä xas bu mäs'älädä. Çönki min mondıy illyustratsiä kiterer idem: menä sez rektor itep bilgelängännän soñ ber ay däwamında möfti xäzrät häm min dä, şäxsän, universitetqa kilep möğamälä qorırğa, eşlekle elemtälär urnaştırırğa aşqınıp torunı belderdek, ämmä sez qızğanıçqa qarşı Diniä näzäräte busağasın ber tapqır da atlap kermägänsez, nindider elemtä qorırğa teläk beldermädegez häm şulay uq, Mäskäwdä bulıp ta, uçreditel' bulıp sanaluçı Rawil xäzrät Gaynetdin yanına kerüdän baş tartqansız ikän. Şunıñ öçen sezneñ taraftan açıqlıq kürenmi. älbättä, bu buş däğwalar, pretenziälär sez äytkän süzlärdän kürenep tora. ä xaqiqat'tä bit inde islam, din, izgelek mänfägatendä eşkä kereşkänbez ikän, andıy subyektiv faktor bulırğa tieş tügel häm, minemçä, sezgä, yaña keşe bularaq, kem nindi däräcäne bilägänen kürergä kiräk, üzegezneñ urınığıznı añlap eş itärgä kiräk. ä inde bu ike uqu yortı nigezläw buyınça protsessual' yaqqa kilgändä, älbättä, ägär başqa yul yuq ikän, bu yul belän bulsa da, şul uqığan şäkertlärne häm möğallimnärne saqlap qalırğa kiräk, eş belän tä'min itep. Bez dini konfessiä bularaq üz mänfagatebezne yaqlap, yuğarı belemle kadrlarnı äzerläwdä eşne däwam itärgä kiräk.

İldus Zahidullin: Beraz tögällek kertmi bulmas. Bez Mäskäwgä şul bulaçaq islam institunıñ oyıştıru eşe belän bardıq. Gabdräşid xäzrät, Ruslan xäzrät bardı. Barğanda uq minem Rawil Gaynetdin belän oçraşuım turında xäbär ireşterelgän ide. Qızğanıçqa qarşı, ul awırıy ide. Bez Morat Mortazin kabinetında utırğanda, ul anıñ belän: “Qazan qunaqları anıñ belän”, – dip söyläşep aldı. Şul säbäple, bezneñ oçraşular kiçekterelde. ägär dä diniä näzärätenä üpkä belderä başlasaq, üpkälär küp cıyıla. Mäsälän, mine rektor itep quyğaç, mine uqıtuçılar belän dä, uquçılar belän dä möfti xäzrät tanıştırırğa tieş ide. Minnän yış qına: “Nişläp möfti şulay eşlämäde?” – dip sorıylar. Min: anıñ waqıtı yuq dip, ul ikençe könne komandirovkağa kitte dip añlatırğa tırıştım. Minem Diniä näzärätenä kilüem boykot bulu häm başqa qayber waqiğalar säbäple beraz totqarlandı. 3 may könne Mäskäwdän komissiä kilde, alarnı kön azağında çaqırğan idem, läkin alarnıñ waqıtları bulmadı, çınnan da alar arğannar ide, kilä almadılar. Min üzem kiç belän alar yanına barıp kildem häm bez xezmättäşlek turında söyläşep aldıq. Andıyğa kitsä, 4 may könne bezneñ popeçitel'lar sovetı utırışı buldı, häm Diniä näzärätennän berkem dä kilmäde. Min näzärätkä RİUnıñ üzgärtelgän ustavın kerttem, annarı islam institutınıñ yaña ustavın kertep birdem. Miña qalsa, ütkän eşkä salawat. älbättä, minem yaqtan da xata bulğandır. ämma bezgä kiläçäktä xezmättäşlek itärgä kiräk. Çönki bez ber ük eşne eşlibez, här keşe üz ölkäsendä eşli.

Räfis Cämdixan: Xörmätle tıñlawçılar sez “Azatlıq” radiosında tügäräk östäl tapşıruın tıñladığız. älege söyläşüdä qatnaştılar: Rossiä islam universitetı rektorı İldus Zahidullin häm Diniä näzärätene möftiyeneñ berençe urınbasarı Wäliulla Yağqup. Rossiä islam universitetınıñ kiläçägenä ike törle yünäleştä älegä açıq itep qala.

XS
SM
MD
LG