Accessibility links

Кайнар хәбәр

Gruziä NATOğa üzeneñ ostalığın kürsätergä teläde, ämma bötenläy başqa maqsatqa ireşte kebek


Uzğan atnada Gruziä citäkçelege Abxaziägä iltkän Kodor tarlawığında öç könlek ğäskäri çara ütkärgän ide, xörmätle tıñlawçılar. "Azatlıq" bu xaqta atna buyı mäğlümat birep bardı, bügen isä bez şuşı çaranıñ ixtimal säyäsi näticälärenä tuqtalabız. Kodordağı ğäskäri çara Gruziäneñ NATOğa quşılu omtılışına zian kiterä alamı?

Kodor tarlawığınıñ ähämiate şunda - ul inde 90-nçı yıllar başınnan uq Tifliskä buysınudan tuqtağan häm xäzer üz könen üze kürgän Abxaziäne Gruziägä totaştıra. Formal töstä abxaz cire sanalsa da, älege tarlawıq gruzin-abxaz suğışınnan soñ Tiflis kontrolendä qalğan ide.

1999-nçı yılda Gruziäneñ ulçaqtağı prezidentı Eduard Şevardnadze Kodornıñ wälie (gubernatorı) itep Emzar Kvitsianine bilgelägän ide. Ul üz urının xakimiatkä Mixail Saakaşvili kilgännän soñ da saqlap qaldı. Ämma bıyıl april ayında Kvitsiani saqlanu ministrı İrakli Okruaşvilineñ üze citäklägän qorallı militsiäsen tarqatu häm anı qoralsızlandıru taläben kire qaqtı.

Uzğan atnada Kodor tarlawığındağı xällär näq menä şuña bäyle ide - Tiflis anda meñläp ğäskäri cibärep, Kodornı yänä üz qulına aldı häm anıñ formal'' yaqtan abxaz cire bulıp sanaluın iskä alıp, moña qädär Gruziä başqalasında utırğan qurçaq abxaz xökümäten dä şul töbäkkä küçerde.

Mixail Saakaşvili monı Gruziäneñ zur ciñüe dip atadı, xäzer inde Kodordağı xucalıq qorılmaların, yullarnı tözekländerü eşläre başlanaçağın wäğdä itte. Berük waqıtta Tiflis sovetlar tarqalğannan birle üz beldege belän yäşägän Abxaziä häm Könyaq Osetiägä dä köçle işarä yasadı. Tsxinvalda da, Suxumda da monı yaxşı añladılar häm inde düşämbedä Könyaq Osetiä prezidentı Kokoytı, gruzinnar Abxaziägä höcüm itä qalsa, bez aña şunda uq yardämgä kiläçäkbez, dip belderde.

Belgeçlär fikerençä, Kodordağı ğäskäri çarası belän Tiflis asılda tağın da kiñräk ber maqsatqa ireşmäkçe ide. Gruziä citäkçelege üzeneñ däwlätçelekne, möstäqillekne nığıtırğa tırışuın, bu ölkädä dä Könbatış yaqlawına ömetlänüen kürsätergä teläde.

2004-neñ ğinwarendä xakimiatkä kilgännän birle Mixail Saakaşvili Gruziäne Könbatışnıñ iminlek buınnarına quşu eşen alıp bara. Ul üz ileneñ NATO äğzası buluın teli, Yewropa Berlege belän tığızraq xezmättäşlek urnaştırunı alğa sörä. Ämma ni ğäcäp, wäzğiatne küzätep baruçı belgeçlär, Kodordağı soñğı ğäskäri çara Gruziäne NATOğa yaqınaytmadı, kiresençä, yırağayttı ğına, dip isäpli.

Kodorda Tiflis, NATO häm Quşma Ştatlar yardämendä äzerlängän qorallı köçläreneñ zamança itep köräşä aluın kürsätergä telägän ide. Ämma anıñ urınına Könbatışqa başqa törleräk işarä kitte - Yewropağa omtılğan gruzin citäkçelege üzendäge cir nizağların säyäsi tügel, ä xärbi yullar aşa çişüne saylawın açıp saldı.

Şul mäğlüm - eçke nizağları, kürşe däwlätlär (bu oçraqta Rusiä) belän cir bülü problemaları bulğan ilne äğza itep aluğa NATO zur şik belän qarıy. Oyışmanıñ general'' sekretare Jaap de Hoop Scheffer inde aylar däwamında, NATOnı kiñäytü älegä tuqtatıldı dip kilä, häm anıñ süzlärenä qarağanda, şuşı saqlanu berlegeneñ noyäbrdä Latviä başqalası Rigada uzaçaq olı cıyınında oyışmağa quşılu täqdimnäre yasalmayaçaq.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG