Rusiä belän İslam dönyası arasında mönäsäbätlärne kileşterü törkemeneñ 2нче utırışında Tatarstan xakimiäteneñ barlıq citäkçeläre dä qatnaştı diärgä bula. Monnan tış Rusiä Prezidentınıñ İdel buyı federal' okrugıyndagı tulı wäqälätle wäkile Aleksandr Konovalov, Rusiäneñ Säwdä-sänäğät palatası prezidentı Yevgeniy Primakov, Rusiäneñ tışqı eşlär ministrlığınıñ maxsus wazıyfalar başqaruçı ilçese Veniamin Popov, kilgännär ide. Şulay uq Aljir, Banladış, Misır, İndoneziä, İran, Yemen, Quwäyt, Ğaräp Ämirlege, Soğud Garäbstanı, Törkiä, Qazaxstan, Qırğızstan wäkilläre qatnaştı.
Utırış ike öleştän tordı. Berençesendä kübräk sälamläw süzläre yañğıradı. Tatarstan Prezidentı Mintimer Şäymiev üz çığışında liberal' fikerlär keşelekneñ zur qazanışı, ämma alar maşinalar kebek eksportlanmıy dip bilgeläp uzdı. Şulay uq Şäymiev İslam dönyası Könbatışqa taba barırğa tieş, ä annan «Berlin» divarı belän qaplanmasqa dip assızıqlandı. Mintimer Şäymiev
Dönya xristiannar, möselmannar häm yähüdilärgä bülende. Bu upqınğa kiterergä mömkin. Dönyanı yaña qimmätlär genä berläşterä ala. Alar liberal' ğına bula almıy, şul uq waqıtta çista möselman da buluı mömkin tügel.
İslam konferensiäse oyışmaları citäkçese Ekmaletdin İxsanuğlı üze kilmäsä dä, sälamläw xatın cibärgän ide. Häm ul şaqtıy eçtäşlekle bulıp çıqtı. Anıñ süzlären qabul itelergä tieşle deklaratsiägä dä kertergä täqdim ittelär. Sälämläw xatın Rusiäneñ tışqı eşlär ministrlığınıñ maxsus wazıyfalar başqaruçı ilçese Veniamin Popov citkerde. Veniamin Popov
Bügen ekstremizm artuın küräbez häm monda möselmannar iñ küp zıyan kürä. Rusiä isä islam dönyasın añlap kiläçäkkä xezmättäşlek buldıruğa yullar ezli.
Yevgeniy Primakov isä üz çığışında terror aktlarınıñ hiç kenä dä İslam belän bäylärgä yaramıy dip başladı.
Utırışta qatnaşuçılar Rusiä İslam illäre belän Könbatış arasında küper bula alır ide dip belderdelär. Xäzer Rusiä 90нчы yıllar başında kebek saylaw yulında. Küp illär anıñ nindi yunäleştä baraçağın kötä dip assızıqlandı utırışta. Rusiäneñ İslam konferensiäse oyışmasına kergänlektän, aña küp burıçlar yöklänüe dä äytelde. Burıçlar berençe tapqır Mäskäüdä uzğan utırışta uq bilgelände. Ul Mäskäw deklaratsiäsenä kertelde. Ä pänceşämbe könne Qazan deklaratsiäse tözelde. Utırışnıñ ikençe öleşe näq şuña bağışlandı. Anda kerteläçäk täqdimnär turında kübräk İslam illärennän kilgän wäkillär çığış yasadı. Mäsälän Ğäräp Ämirlegeneñ diplomatik institut citäkçese Yusef äl Xäsän Rusiä belän İslam dönyası arasında mönäsäbätlärne kileşterü törkemeneñ berençe utırışınnan soñ wäzğıät qatlawlandı, berni yaxşırmadı dip bilgeläde. Misal itep Livan belän İzrail arasındağı suğışnı kiterde. Xäzer İranda suğış başlanu qurqınıçı tudı dip assızıqladı. Ul deklaratsiägä älege mäs’älälärne cayğa salu buyınça täqdimnär kertergä kiñäş itte. Quwäytnıñ vakflar ministrı urınbasarı Ğadel äl Fäläx älege utırışnıñ Başqarma komitetın buldırırğa täqdim itte. Monda söylängännär süzdä genä qalmasın öçen kiräk bu, ğämäldä başqarılırğa tieş barısı da dide.
Şulay uq massaküläm mäğlümat çaraları xaqında da äytelde. Rusiä İslam konferensiäse oyışmasına kergänlektän anıñ İslam xaqında citkerä torğan matbuğat çaraları bulırğa tieşlege äytelde.
Utırışta İslamnıñ terrorlıqtan yıraq toruına ayıruça basım yasaldı. Bu xaqta Rusiä möftilär Şurası Rawil Gaynetdin añlatma birde
Utırıştan soñ matbuğat oçraşuı oyıştırıldı. Anda jurnalistlarğa näticälär xaqında söylände.
Landış Xarrasova
