Tuğan cire Bavariägä qaytqan Benedict 16nçı sişämbedä 70nçe yıllarda üze uqıtqan Regensburg universitetında yasağan çığışında Vizantia imperatorınıñ İslam turıda äytkän süzlärennän sitat kiterde. 14nçe ğasırda Konstantinopol, xäzerge İstanbuldan idarä itkän Manuel Palaeologus mondıy süzlär öytep qaldırğan bulğan:
"Möxämmät päyğämbär nindi yañalıq alıp kilde soñ, kürsätegez miña, fäqät yawızlıq häm keşesezlek tabarsız, häm dä üze totqan dinne qılıç belän taratu färmannarın".
Manuelnıñ Dinne köç belän taratıp bulmıy digän süzlären kiterep, Papa: "Köç qullanu Allahnıñ da, cannıñ da tabigätenä qarşı kilä" dip östägän.
Belgeçlär fikerençä, bu sitatlar belän Papa Xristian dine belän borıñğı Gretsiäneñ aqıl belän eş itü traditsiäläre arasında ezleklelek buluına basım yasarğa telägän.
Möselmannar isä monı İslamnı räncetü dip qabul itte. Parij uramında protest belderüçe Möxämmät isemle yeget:
"Papa dinnär arasında tatulıq turında söyläsä yaxşıraq bulır ide. Ä ul İslamnı aqılsızlıqta ğäyepläde. Ä bit üze Täre yawların oyıştıruçılardan, axırsı Bush yulı belän bara. Bu bar dönyanı räncette – xristiannarnı da, möselmannarnı da, yäxüdlärne dä" di Parij keşese.
Fransiäneñ möselman mädäniäte şurası räise Dälil Bubäker:
"Minemçä Papa mäglümätle bulırğa, İslamnı İslamizmnan ayıra belergä tieş. Alar ikese ike äyber. İslam ul din, ä İslamizm – ideologiä. Minemçä, monda añlaşmawçanlıq bar. Min anıñ täübä itüen soramıym, läkin añlatma birü kiräk" di Fransiäneñ möselman mädäniäte şurası räise.
Germaniä kanslerı Angela Merkel papanı yaqlap çıqtı. Bild gäziteneñ bügenge saınnda ul, papanı döres añlamağannar, ul dinnär arasında söyläşügä çaqıra, dide.
Vatikannıñ Ğiraqtağı wäkile Thomas Xälim Xäbib, ul sitat belän papa köç qullanunı din belän aqlap bulmıy, dip äytergä telägän ide di:
"İslam dönyasınıñ mondıy reaksiäsennän soñ bez ul çığışnı centekläp tikşerdek. Papa köç qullanuğa qotırtu öçen dinne qullanuğa qatğıy qarşı. Anıñ İslam yä Cihad turında leksiä uqırğa da, möselmannarnı räncetergä dä niäte yuq ide" di Vatikannıñ Ğiraqtağı wäkile.
Benedict 16nçı moñarçı da elekke Papa belän çağıştırğanda İslamğa qarata qırısraq qaraşta tora dip sanala ide. Papa bulırına ber ay qala ul Törkiäne Yewropa Berlegenä alırğa yaramıy, İslam mirası Yewropanıñ Xristian tamırlarınnan bik nıq ayırıla digän ide.
İke aydan anıñ Törkiägä barası bar. Törkiäneñ Diniä nazaräte räise Ali Bardaqoğlı Papanı bu säfärgä qädär añlatma birergä çaqırdı.
Simbä könne Vatikan, Papa Bebedict 16nçı, üze dä belmiçä, möselmannarnı täncetkäne öçen bik nıq borçıla digän belderü tarattı. Vatikan sekretare kardinal Bertone, Papanıñ möselmanarnı räncetergä niäte yuq ide, anıñ süzlären döres añlağannar, ul bu uñaydan tirän borçılu kiçerä dip belderde.
Ali Ğilmi
"Möxämmät päyğämbär nindi yañalıq alıp kilde soñ, kürsätegez miña, fäqät yawızlıq häm keşesezlek tabarsız, häm dä üze totqan dinne qılıç belän taratu färmannarın".
Manuelnıñ Dinne köç belän taratıp bulmıy digän süzlären kiterep, Papa: "Köç qullanu Allahnıñ da, cannıñ da tabigätenä qarşı kilä" dip östägän.
Belgeçlär fikerençä, bu sitatlar belän Papa Xristian dine belän borıñğı Gretsiäneñ aqıl belän eş itü traditsiäläre arasında ezleklelek buluına basım yasarğa telägän.
Möselmannar isä monı İslamnı räncetü dip qabul itte. Parij uramında protest belderüçe Möxämmät isemle yeget:
"Papa dinnär arasında tatulıq turında söyläsä yaxşıraq bulır ide. Ä ul İslamnı aqılsızlıqta ğäyepläde. Ä bit üze Täre yawların oyıştıruçılardan, axırsı Bush yulı belän bara. Bu bar dönyanı räncette – xristiannarnı da, möselmannarnı da, yäxüdlärne dä" di Parij keşese.
Fransiäneñ möselman mädäniäte şurası räise Dälil Bubäker:
"Minemçä Papa mäglümätle bulırğa, İslamnı İslamizmnan ayıra belergä tieş. Alar ikese ike äyber. İslam ul din, ä İslamizm – ideologiä. Minemçä, monda añlaşmawçanlıq bar. Min anıñ täübä itüen soramıym, läkin añlatma birü kiräk" di Fransiäneñ möselman mädäniäte şurası räise.
Germaniä kanslerı Angela Merkel papanı yaqlap çıqtı. Bild gäziteneñ bügenge saınnda ul, papanı döres añlamağannar, ul dinnär arasında söyläşügä çaqıra, dide.
Vatikannıñ Ğiraqtağı wäkile Thomas Xälim Xäbib, ul sitat belän papa köç qullanunı din belän aqlap bulmıy, dip äytergä telägän ide di:
"İslam dönyasınıñ mondıy reaksiäsennän soñ bez ul çığışnı centekläp tikşerdek. Papa köç qullanuğa qotırtu öçen dinne qullanuğa qatğıy qarşı. Anıñ İslam yä Cihad turında leksiä uqırğa da, möselmannarnı räncetergä dä niäte yuq ide" di Vatikannıñ Ğiraqtağı wäkile.
Benedict 16nçı moñarçı da elekke Papa belän çağıştırğanda İslamğa qarata qırısraq qaraşta tora dip sanala ide. Papa bulırına ber ay qala ul Törkiäne Yewropa Berlegenä alırğa yaramıy, İslam mirası Yewropanıñ Xristian tamırlarınnan bik nıq ayırıla digän ide.
İke aydan anıñ Törkiägä barası bar. Törkiäneñ Diniä nazaräte räise Ali Bardaqoğlı Papanı bu säfärgä qädär añlatma birergä çaqırdı.
Simbä könne Vatikan, Papa Bebedict 16nçı, üze dä belmiçä, möselmannarnı täncetkäne öçen bik nıq borçıla digän belderü tarattı. Vatikan sekretare kardinal Bertone, Papanıñ möselmanarnı räncetergä niäte yuq ide, anıñ süzlären döres añlağannar, ul bu uñaydan tirän borçılu kiçerä dip belderde.
Ali Ğilmi