22 nçe sentäberdä Çiläbe ölkäseneñ milli rayonnarınıñ berse – Konşak rayonında Tatar kongressınıñ konferensiäse ütte. Bu yaña milli-ictimaği oyışmanıñ oyıştıru cıyılışında Konşak rayonınıñ tatar awıllarınnan 67 delegat qatnaştı. Oyıştıru konferensiäläre başta tatarlar küpläp yäşägän töbäklärdä: Üzbägäräk, Möslim, Qarabolaq awıllarında häm Konşaknıñ üzendä ütkärelä. Här töbäktä bu yaña milli oyışmanıñ kiräklegen bilgeläp, rezolyutsiälär qabul itelä, delegatlar saylana. Bu konferensiädä Çiläbedän qunaqlar da qatnaştı. Ölkä tatar kongressınıñ räise Al''bert Yenaleev, delegatlarnı täbrikläp, bu könne Konşak tatarları tormışında tarixi waqiğa dip bilgeläp, alarnıñ millätne üsterügä niätlängän bu izge eşlärendä uñışlar teläde.
Maxsus statusı bulmasa da, Konşak rayonı milli rayon dip isäplänä. Xalqınıñ 48 protsentın başqortlar, 36 protsentın - tatarlar täşkil itä. İldä demokratiä protsessları başlanğaç, 1989 yılda rayonda tatar häm başqort xalıqlarınıñ berläşkän üzäge oyıştırıla. Berençe yıllarnı bik aktiv eşli başlağan milli oyışma soñğı yıllarda sülpänräk eşläsä dä, äle dä eşläp kilä. Ä menä 95 nçe yıllarda rayonda yaña ictimaği oyışma – Rayon başqortlarınıñ qorıltayı oyıştırıla häm Bötendönya başqort qorıltayınıñ başqarma komitetı belän tığız elemtälär urnaşa. Başqortostan respublikasınıñ yärdäme belän rayonda sünep barğan milli xäräkät canlanıp kitä. Monıñ iñ möhim näticäse - Konşak rayonında başqortlar küpläp yäşägän awıllarnıñ barsında da diärlek mäktäplärdä başqort tele öyrätelä başlıy. Başqort balalarınıñ 87%-ı, ä tatar balalarınıñ nibarı 14%-ı ğına tuğan tellären öyränä. Rayonnıñ Tatarstan respublikası belän elemtälär älegä cayğa salınmağan.
Rayon tatar kongressın oyıştıruğa da başqort qorıltayınıñ başqarma idaräse etärgeç bula. Başqort qorıltayınıñ räise Mönir Şagiev tatar kongressınıñ oyıştıru cıyılışında da tatar xalqına möräcäğät belän çıqtı. Anıñ çığışınnan ber sitat: «Bu oyışmalar, ber maqsat belän, ber yunäleştä eşläsälär, bik yaxşı bulır ide, şul waqıtta ğına bez urtaq maqsatıbızğa ireşä alır idek. Bezneñ maqsatıbız ber: ike tuğandaş başqort häm tatar xalqın millät bularaq saqlap qalu, alarnıñ üz-ara tatulığın nığıtu, millätlärebezne aldınğı xalıqlar däräcäsenä kütärü.Tatar belän başqort xalqı ber ananıñ igezäk balaları. Kön-küreşläre, yäşäw-räweşläre, ğoref-ğadätläre bertörle, dinnäre ber, telläre bik yaqın, bügenge problemaları da ber törle. Şulay bulğaç, bezgä berdäm xäräkät itärgä kiräk, bez şul möräcäğät belän tatar kongressına çığabız», - dide. Sitat tämam. Delegatlar Mönir Şağeewnıñ täqdimnären xupladı.
Konferensiädä çığışlardan soñ, yaña milli oyışmanıñ ustavı tikşerelde. Konşak rayon tatar kongressınıñ başqarma komitetı 13 keşedän tözelde, anıñ citäkçese itep rayon xaqimiäte başlığınıñ urınbasarı Ramil Vakilov saylandı. Ramil äfände «Azatlıq» radiosı öçen şul süzlärne äytte:
– Odnim iz initsiatorov sozdaniä Kongressa tatar bıl Qurultay başkir. Vzaimodeystvie s Qurultayım başkir u nas nalajeno dostatoçno xoroşo. Vot to, çto Qurultay başkir bıl sozdan u nas dawno, eto polojitel''no povliälo na to, to s Respublikoy Başqortostan ustanovilis'' oçen'' xoroşie delovıye svyazi. U nas oçen'' mnogo studentov uçitsya besplatno v vuzax Başqortostana. Kul''turnıye svyazi – postoyanno obmenivaemsya delegatsiämi Çasto, oçen'' çasto priezjayut artistı s Başqortostana. To je samoyı, mı nadeemsya, çto vot s sozdaniem Kongressa tatar, nalajivat'' otnoşeniä s Tatarstanom. Vse natsii v rayone u nas jivut drujno, sploçenno, i sleduyuşçaya zadaça, vot qotoruyu mı oboznaçili, mı obyazatel''no sozdadim i Slavyanskiy sentr, çtobı vse natsii bıli predstavlenı v obşçestvennıyx organizatsiäx.
– Ramil äfände, Rayonnıñ başqort awılı mäktäplärendä başqort telen predmet bularaq uqıtıluın işetep beldek, ä tatar awıllarında tatar tele fakul''tativ bularaq qına uqıtıla. Şunıñ turıda berniçä süz äytsägez ide.
– Qurultay başkir rabotayıt, eto pozvolilo, u nas uje wo mnogix şkolax yest'' imenno başkirski yazıq, ne fakul''tativ, eto yazıq. YÄ dumayu, çto vot seyças v svyazi s sozdaniem Kongresa tatar, imenno, toje budem probivat'' eto. U nas vot v Ust''-Bağryaqsqoy zone yest'' tatarski yazıq, seyças mı planiruem v Muslyumove, planiruem v Kunaşake. Oni yest'', no v nedostatoçnoy mere, oni nas ne ustraivayut. Yestestvenno, zdes'' odna problema – eto vse pojelaniä svoix uçenikov i roditeley, to yest'' ne nasil''stvenno.
Sez Konşak rayon tatar kongressınıñ räise Rämil Vakilovnıñ fikerlären işettegez.
