Accessibility links

Кайнар хәбәр

Sarapuldagı İlgiz Mansurov milli canlı, kiñ küñelle şäxes


Berniçä distä yıl oktäber ayı-ölkännär ayı bularaq iğlan itelä. Ay buyına äbi-apalarğa, ağaylarğa-babaylarğa iğtibar arta. Eş urınnarına qunaqqa çaqıru, alar öçen qızıqlı çaralar uzdıru ğädätkä kerde. İkençe yıl rättän respublika prezidentı çaqıruı buyınça ölkännärne berençe oktäberdä yaña açılğan sirk binasına tamaşağa cıyalar.

Ölkännär ğömerläre buyı eşläp, layıqlı yalğa çıqqaç qına üzläreneñ xıyalların tormışqa aşıra yäisä küñelenä xuş kilerlek eş taba.

Udmurtiä respublikasınıñ Sarapul rayonında millättäşlärebez küpläp yäşi. Alarnıñ yaratqan şöğellänä dä törle.

Xärbi xezmättän soñ bu töbäkkä qaytıp urnaşqan, berniçä yıl Sarapul tatar ictimaği üzägen citäklägän İlgiz Mansurov milli canlı, kiñ küñelle şäxes. Ul milli xäräkätkä kilü belän şähärneñ ike mäktäbendä tatar sıynıfların açuğa ireşte.

İlgiz ağa täbiğat''qe ğaşıyq, Sarapul rayonnıñ matur poçmağında -Ryabinovqa awılında öy satıp alğan. Küp itep ağaçlar utırtqan, çäçkälär üsterä. Monıñ säbäbe — xärbi xezmät yıllarında küñelendä ser bulıp yörtkän xıyalı - umartaçılıq belän şöğellänü.

Bügen İlgiz Mansurovnıñ xuçalıgında 30 dan artıq umarta oyası bar. Här cäy sayın tonnadan artıq bal ala. E eşen ike umarta oyasınnan başlap cibärgän. Qış könnärendä umarta oyaların, aña barlıq kiräkle cihazların üze yasıy. Monda üze uylap tapqan yañalıqları da bar. İlgiz ağa bu yaqlarda ğädättä bulğan umarta oyaları belän berrättän cılıtılğan zur umarta oyaların da yasağan. Alarnı xättä qışqa umarta öyenä kertep torası da yuq, üz urınnarında qışlıy. Umartaçı dusları şuşındıy qort oyaların polyarnıy dip atağan.

Bal qortı totu bik mäşäqätle eş, dip urtaqlaştı İlgiz ağa. Yäş balalarnı üstergändä küpme köç biräseñ, bal qortları belen şöğellänü dä keşedän bik zur tırışlıq, tüzemlek taläp itä.

Bal qortlarınıñ ğädätläre turında da İlgiz Mansurov qızıqlı oçraqlar söyläde İlgiz Mansurov.

Umartaçılar küp itep bal alırğa tırışa. Monda da üzeneñ neçkälekläre bar ikän. Berençedän, umarta oyasınıñ qayda toruında da bal cıyuğa tä''sir itä. Oyalarnı gel ber urında torırğa kiräk. Alarnı un santimetrğa çitkä küçersäñ, bal qortları oyanı yuğalta, ikençesenä kerergä tırışa. Ä anda alarnı saqçılar kertmilär ikän. Şulay itep, oyada bal çıyılmasqa mömkin. Dimäk, uñış ta az bulaçaq. İkençedän, ışıq urınnarı da ışıq çirdä bulırğa tieş.

Bal qorlarına bal cıyu öçen törle üsemleklär dä kiräk. Yaz qortlar yılğa buylarında üskän ağaçlardan tuqlansa, soñraq baqçada maxsus çäçep üsterelgän çäçkälärdän nektar cıyalar. İlgiz ağa üze dä baqçağa berniçä törle çäçkälär çäçep üsterä.

Nihayät, bal alu waqıtı. Umartaçı başta härber ramanı kütärep, tikşerep qarap, alarda küpme bal buluın açıqladı. İlgiz Mansurov isäpläwençä, yaqınça här oyadan 50 kilogramm bal çığarğa tieş. Maxsus caylanmağa ramalarnı quyıp, bal ayırtıp alına.

Bal ayırtqan könne öydä bäyräm. Yaña ayırtqan balnı tatıp qararğa İlgiz ağaynıñ onıqları da kilgän. Altın kebek ağıp torğan balnı berençe balalar teläde. Awıllarda üsüçelär xäterlider, umartaçı berençe tapqır bal ayırtqan könne şul öygä bala-çağa cıyıla. Zur bal sawıtlarınnan ipi kisägen balğa manıp aşamağan keşe siräkter. Borınğıdan kilgän ğädät -umartaçı berençe ayırtqan bal belän balalarnı, ğäriplärne sıylağan. İlgiz ağa Mansurov ta bu yolanı ütäde. Kürşe yorttan balalar tuyğançı bal belän sıylandı.

Bal qortların uz balaları kebek yaratqanğa, alar mina räxmätle, küp itep häm bik tämle bal birälär dip basım yasadı xuca.

Dörestän dä İlgiz Mansurov üzeneñ umartaçılığında alğan balına törle bäygelärdä qatnaşıp, sıyfatlılıq sertifikatlarına iä bulğan. Ul berniçä yıl rättän Mäskäw merı Lujkov oyıştırğan yärminkälärdä qatnaşa. İlgiz Mansurov berniçä tapqır umartaçılarnıñ cıyınnarında da qatnaşqan. Çığışlar yasağan. Bu ölkädäge problemalar turında Däwlät Duması deputatlarına da xat-möräcäğät yazuda da qatnaşqan. Alarnıñ täqdimnäre kiläçäktä umartaçılıq belän şöğellänüçelärgä yärdäm itär digän ömettä.

Bügen dä İlgiz Mansurov Mäskäwdä — awıl xucalığı produktsiäse yärminkäsendä qatnaşa.

Xämidä Ğayfullina, Udmurtiä

XS
SM
MD
LG