Accessibility links

Кайнар хәбәр

Meditsina: Här millätneñ üz daruı bula alamı?


Darular törle millät wäkillärenä törleçä täesir itäme? Millätlärneñ üz çirläre bulamı? Ägär şulay ikän, monı däwalaw ölkäsendä niçek qullanıp bula?

Eçäseñ-eçäseñ, bu darunıñ ber faydası da yuq. Mondıy zarnı işetkänegez bardır, xörmätle tıñlawçılar. Bu turıda tabiplar üzläre dä belä. Yuq isä, darularnıñ täesiren arttıru yulların ezlämäs ide. Meditsina ölkäsendä soñğı qazanış – darunı awırunıñ üzenä yaraqlaştıru.

Tabiplar äytüenä qarağanda, ber ük daru törle keşegä törleçä täesir itä ikän. Ni öçen digändä, keşelärneñ gennar tözeleşe ayırıla. Menä şunı tabiplar üz eşendä qullanırğa cıyına.

Könbatışta bu yünäleştä berençe adımnar inde yasala. Daru bilgelär aldınnan awırunıñ gennarı tikşerelä. Bu tikşerü şaqtıy qimmät, 3 meñ dollar çaması. Şuña kürä ul xäyerçeräk illärgä tiz arada ğına barıp citmäs, di tabiplar.

Amerikan ğalimnäre şuşı mäsäläne başqaça çişergä bulğan. Dawalaw strategiäsen alar ayırım ber keşegä tügel, ä milli törkemnägä yaraqlaştırırğa täqdim itä. Ber millät wäkillärendä gennar tözeleşe oxşaş digän fikerdän çığıp.

Şuşı yaña proyekt "Farmogenetika. Här millät öçen" dip atala. Anıñ citäkçese Tönyaq Carolina universitetı professorı Dr. Howard McLeod:

"Bez Dönya Sälämätlek Oyışmasnıñ Töp Darular isemlegen aldıq, anda här ildä qullanılğan darular kiterelgän. Şul darularğa tiskäre yoğıntısı bulğan gennarnı bilgeläp çıqtıq. Xäzer qaysı ildä nindi xalıq yäşäwgä qarap, tege yä bu darunıň bu il öçen faydası-zıyanı turında äytä alabız."

Dr. McLeod süzlärençä, bu mäğlümät törle ildäge tabiplarğa döres dawalaw yulın saylarğa yärdäm itä ala.

Misal öçen, revmatoid artritlarnı däwalawda qullanıla torğan methotrexate daruı. Dr. McLeod törkeme açıqlağança, bu daru Könçığış Aziädä, şul isäptän Qıtayda, Quşma Ştatlarda kebek ük näticäle tügel ikän. Könçığış Aziä tabipları aňa steroid östärgä mäcbür.

Dr. McLeod süzlärençä, alarnıñ kiñäşläre Sälämätlek ministrlığı räsmilärenä faydalı bula ala, döres darular saylap alar aqçanı canğa qaldıra ala:

"Darular öçen çiklängän külämdä aqça qaralğan illärdä. Ägär sez, äytik astmağa qarşı 5 darunıñ berse näticä birmäwe, yä isä anıñ yan täesire buluın beläsez ikän, sez başqa darular saylıy alasız."

Amerikan ğalimnäreneñ Darular törle xalıqlarğa törleçä täesir itä digän fikere turında Tatarstanda, Başqortstanda ni uylıylar. Qazandağı xäbärçebez Albina Zäynulla täcribäle farmasevt Soltaniä Zamalieva fikeren beleşte:

"Yuq, yuq, buş süz bu. Här preparat keşeneñ millätenä tügel, organizmına qarap täesir itä. Amerikannar waqıtnı buşqa uzdıra, dip uyılıym."

Darularnıñ törle millät wäkillärenä törleçä täesir itä digän fiker belän kileşmäsä dä, Soltaniä xanım, awırularnıñ millätkä bäyle bula aluı belän kileşä:

"Ä menä awırunıñ millätkä bäyle buluı da bar, här millät bit üzençä yäşi. Menä äytälär, tatar xalqında xatın-qız awıruları belän yışraq aqırıy dilär, çönki bez kübräk ğösellänäbez. Annarı menä bu äşäke awırular da tatar xatın-qızlarında kübräk dip işetkänem bar."

Ufadağı xäbärçebez Rämzit Abulyaev xäbär itüençä, awırularnıñ millätlärgä bäyle bulu mäsäläsen Başqortostan Däwlät Medetsina Universitetı ğalimnäre dä tikşerä ikän.

"Täwźä här xalıqtıñ genetik awırıuźarı tikşerelgän, şul ıñğayźa başqorttarźıñ etnik sostawı la asıqlanğan. Professor Läylä Äxmäźiewa äytewensä, miotonik distrofia awırıuı här millättä törlösä ikän. Başqort häm tatarźa ul, urıźtarğa qarağanda, bik yış osray. Başqort häm tatarźa qatnaş nikaxtar bik küp bulıu säbäple gen da tigeź bülengän, ti Läylä xanım. Miotonik distrofianı dawalaw mömkin tügel, unı küźallap qına bula."

İnde Amerikan ğalimnäreneñ näticälären kötep qarıyq. Kem belä bälki, alar tatar-başqorlar öçen iñ yaxşı daru – bal, qımız häm mätrüşkä digän näticägä kiler. Xäyer, monısı yañalıq bulmayaçaq.

Ali Ğilmi
XS
SM
MD
LG