Accessibility links

Кайнар хәбәр

Qazanda 9 noyäberdä faşizmğa qarşı köräşmädelär


Hitler 1938 yılda uq konslagerlar tözetep, 20 meñ keşene şunda olaqtıra. Bolar barısı da yähüdlär bula. Tuğızınçı noyäberdän unınçı noyäber kiçendä ul böten Almaniä buyınça , tarixta “bällür kiçä ” dip matur yañğıraşlı isem belän kerep qalğan höcüm yasıy. Ber kiç eçendä 267 sinogoga, 815 kibet häm şirkätlär yandırıla häm cimerelä. Bu şirkät wä kibetlärneñ xucaları yähüdlär bula. 20 meñ yähüd konslagerlarğa ozatıla. 36 keşe üterelä. Ni öçen şundıy matur yañğıraşlı isem belän, “Bällür kiçä” dip tarixqa kerep qalğan soñ ul? Çönki, yähüdlär totqan kibetlärneñ täräzä pıyalaları bällür kebek pıran-zaran kilä. Şuşı tönne, soñraq xalıqara cämäğätçelek faşizmğa häm antisemitizmğa qarış köräş köne dip iğlan itelä. Süz dä yuq, faşizm ul afät. Läkin niçä yıllar buyına faşizmnı ciñgän xalıq dip atalğan Rusiä xalqı, bügen üze şuşı faşizm wä antisemitizm afätenä kerep çuma bara. İl buylap “Rusiä –urıslar öçen” digän şiğärlär totqan keşelär yöri. Yähüd wä möselman ziratları pıran-zaran kiterelä, mäçet- sinogogalarga höcümnär äledän äle bula tora. Şöker, tatarstanda bu andıy zur masştabta barmıy. Läkin, monnan berniçä yıl elek, Qazannıñ İske tatar ziratında, Arça ziratında qäberlär, qäber taşları cimerelgän ide. Küptän tügel, Qazan urtasında ber Afrikadan kilep Qazanda belem aluçı qara tänle student qıynaldı. Yäğni, torıp – torıp, Tatarstanda da antisemitizm wä faşizm oçraqları kürep bula.

Tatarstan tolerantlıq üzäge bulsa da, kürşe töbäklärdäge başbaştaqlıq monda da tä'sir itmi qalmıy şulay itep.

Ä inde, 9 noyäberdä bilgeläp ütelä torğan faşizm wä antisimitzmga qarşı köräş könendä Tatarstanda andıy zur çaralar uzmadı. Qazan yähüdläre Sinagogasında da ayırım ğibädät qılular uzmadı. Anıñ qarawı sinogoga binasında, Qazandağı törle millät keşelär qatnaşında vokal konkurs uzdı.

Nik zur çaralar uzmadı disäñ, añlap bula. Faşizm da, antisimitizm da Tatarstanda tamır cibärä almıy. Şöker. Ä inde qayber başbaştaqlıq oçraqları bulğanda , anı eşläwçelär waqıtında qatı ğına cäzasın ala tora.

Räfis Cämdixan

XS
SM
MD
LG