TDGPU 130 yıllığı qısalarında 15декабрьдә mäğrifätçe- pedagog Wäli Xacievqa 100 yıl tulu uñayınnan anı iskä alu kiçäse uzdı.
Ul Ğ. İbrahimov isemendäge tel, ädäbiät häm sänğät institutına nigez saluçılarnıñ berse bulğan tatar tele häm ädäbiäte uqıtuçısı – mäğrifätçese.
Universitetnıñ aktlar zalında uzdırılğan bu tantanalı maxsus tematik kiçägä bik küp kürenekle ğalimnär, uqıtuçılar, studentlar cıyılğan ide. Kiçädä anıñ belän qulğa qul totınışıp eşlägän iptäşläre dä bar ide.
Wäli Xaciev tumışı belän ul Tatarstannıñ Aznaqay rayonınıñ Älki awılınnan. Üzläre awılında mädräsädä belem ala. Annan soñ ul Bögelmädä ike yıllıq uqıtuçılar äzerläw kurslarında uqıy Şunnan Spas kantonınıñ Qarğalı mäktäbendä uqıtuçı bulıp ike yıl eşli. Qazannıñ Şärıq institutında belem ala. 1939 yılda ul TR G. İbrahimov isemendäge tel ädäbiät häm sänğät institutına nigez saluçılarnıñ berse. Suğış waqıtında Mäskäwdän Berlinğa qädär barıp citä. Suğıştan soñğı yıllarda Qazan köllliätendä eşli.
Ğomumän, Wäli Xaciev üz tormışınıñ 75 yılın başlanğıç mäktäptä belem birü häm tärbiä birü sistemasın kamilläşterügä bağışlağan keşe.
Küp yılların Qazan pedagogik köllätendä başlanğıç sıynıf uqıtuçıları äzerläwgä bağışlağan. Wäli Xacievnıñ başlanğıç mäktäptä belem birü buyınça bik küp däreslekläre, uqu äsbapları , metodik yärdämlekläre bar. Şulay uq 80-90 yıllarda Wäli ağa Xaciev ölkän yäştä buluğa qaramastan başlanğıç sıynıflar , häm urta mäktäplärdä tatar tele häm ädäbiäte uqıtu buyınça bik küp kenä kürsätmä materiallar eşlärgä başlap yörüçe.
“Mäğrifät” gäziten oyıştıruda, propagandalawda , kiñ cämäğätçelekkä citkerügä dä Wäli Xacievnıñ role zur .
“Bezneñ aldınğı mäğrifätçelärneñ mirasın barlaw anı propagandalaunı mäğärif tarixı, fälsäfäse buyınça ezlänülär alıp baruı da, bügenge uqıtuçılar öçen bik qimmätle miras bulıp tora”, dide anıñ turında universitetnıñ tanılğan ğalime Änwär Xuciäxmätov. “Min anı bik yaqın belgän keşe. Bergä eşlägändä min anıñ şul qädärle energiäle, belemle, ğilemle, ziräk pedagog buluına inandım, ”dide ul.
Anıñ tormış iptäşe Möftäğidä apa anıñ mirasın taratuda anı propagandalawda bik zur eş alıp bara. Respublikanıñ Mäğärif tarixı muzeyında Wäli Xacievnıñ icatına bağışlanğan maxsus ekspozitsiä açıla. Eksponatlar şulay uq TDGPUnıñ tarix muzeyında da äzerlänä. Başlanğıç belem birü fakul'tetında maxsus kabinet äzerläw eşe tögällänep kilä.
Mälikä Basıyr
