Accessibility links

Кайнар хәбәр

Pentagon xisabında Ğiraqtağı xällär bik yaman itep sürätlänä


Ğiraqta köç qullanu artqannan arta bara. Düşämbe könne AQŞ saqlanu ministrlığı iğlan itkän xisapta Ğiraqtağı wäzğiät bik qara töslär belän sürätlänä. Amerikan häm Ğiraq hädäflärenä höcümnär avgust ayında kisäk artıp kitte. Bağdadta iñ zur qurqınıç xäzer şığıy suğışçılardan kilä. İñ tınıç xalıq arasında ülüçelärneñ häm yaralanuçılarnıñ küp buluına da xäzer äl-Qaidä kebek terror oyışmalarınnan bigräk alar säbäpçe.

AQŞ kongressı öçen äzerlängän çirek yıllıq bu xisap "Ğiraqta totrıqlılıqnı häm iminlekne bäyäläw" dip atala.

Ämma avgust urtasınnan noyäber urtasına qädär çornı üz eçenä alğan xisap öçen anda ällä ni bäyälärlek totrıqlılıq ta, iminlek tä yuq ikän.

Xisapta AQŞ citäkçelegendäge köçlärgä, cirle iminlek saqçılarına häm tınıç xalıqqa höcümnär 22 protsentqa arttı dielä. Anda şulay uq AQŞqa qarşı köçlär sönnilär belän şığıylar arasında mäzhäbara bäreleşlär çığarıp strategik uñışqa ireşte, bu bäreleşlär Ğiraqnıñ säyäsi qorılışına yanıy häm watandaşlar suğışına äwerelergä tora dip yazılğan.

Xisap AQŞ Ğiraqta yaña strategiä ezlägän çorda, Saqlanu ministrlığına yaña citäkçe Robert Gates kilgän könne iğlan itelde.

"Barıbız da Amerikanıñ ulların häm qızların öygä qaytaru yulın ezli. Ämma prezident äytkänçä, bez Yaqın Könçığışta uñışsızlıqqa duçar bula almıybız. Bu xäldä Ğiraqtan kitü distälärçä yıllarğa xalqıbızğa ber bäla bulıp yağılaçaq, bezgä qarata ışanıçnı kimetäçäk, amerikannarnı qurqınıç astına quyaçaq" dide Gates.

Qatı tänqitlängän Donald Rumsfeldnı almaştıruçı Gates prezident George Bush belän urtaq matbuğat oçraşuında bu xisap turında berni äytmäsä dä aldağı atnalarda häm aylarda aña xisapta yazılğan xällär belän bik qatı şöğellänergä turı kiläçäk.

Xisapta Ğiraqta äl-Qaidäne mäzhäbara bäreleşlärne arttıruçı iñ qurqınıçlı köç bularaq şığıy mulla moqtada äs-Sardrnıñ Mähdi ğäskäre almaştırdı dielä.

Anda mäzhäbara bäreleşlärneñ fevral ayında Sämärrädäge şığıy törbäsen şartlatudan soñ kontroldän çığuı turında da äytelä.

Tınıç xalıq arasında qorbannarnıñ artuı turıdan-turı mäzhäbara ülem törkemnärenä bäyle. Xisapqa qarağanda, Ğiraq iminlek köçlärendä andıy törkemnärgä yardäm itüçelär dä bar.

Saqlanu ministrı urınbasarı Peter Rodman xäbärçelärgä mäzhäbara bäreleşlär ğisyançılıqtan qurqınıçraq, çönki ul bik möhim bulğan däwlät tözeleşen qaqşata dide.

Gates xälne yaxşıraq añlaw öçen Ğiraqqa barırğa cıyınuın belderde.

"Tizdän min Ğiraqqa barıp andağı xärbi citäkçelärebez häm başqa xezmätkärlär belän oçraşırğa cıyınam. Min alarnıñ andağı wäzğiätne annan torıp açıqça bäyäläwen işetergä, aldağı atnalarda häm aylarda niçek eş itü turında alarnıñ yaltıratılmağan, turıdan-turı äytkän kiñäşlären faydalanırğa telim" dide Gates.

Xisaptağı qayber sannarğa kilgändä may ayınnan avgustqa qädär Ğiraqta atnasına 800-läp höcüm bulsa soñğı arada alar meñgä yaqınlaşqan. Tınıç xalıqtan könenä urtaça 93 keşe üterelä.

Şul uq waqıtta 50 bitlek bu xisapta sannar tögäl tügel, çönki alar tikşerelmägän berençel xäbärlärgä nigezlänä häm bu sannar barı elekke çorlar belän çağıştıru öçen genä qullanılırğa tieş dielgän.

Naif Aqmal, Praga.
XS
SM
MD
LG