Accessibility links

Кайнар хәбәр

Niyazov wafatına Törkiä reaksiäse


Saparmurat Niyazov Törkmänbaşınıñ wafat xäbäre aynıñ 22-sendä Törek kiñ küläm mäğlümat äsbapları tarafınnan Törek xalqına işetelde. Televiziälär monı berençe yäki ikençe xäbär bularaq birdelär. Qayber kanallarda maxsus programmalar da kürsätelde. Anıñ wafatı bigräktä Törkmänistandağı Törek eşquarların qızıqsındıra. Şul säbäple dä televiziälärdä bigräktä monnan soñ Törek-Törkmän mönäsäbätläre niçek bulaçaq soñ digän sorawlar kütärelde. Tışqı eşlär minustır Gül “Buşlıq bulmasqa tieş. Bez qulıbızdan kilgänne eşläyäçäkbez” dip äytte. Tışqı eşlär ministrı belän Premyer Tayip Erdoğan 24-ndä Aşhabatta ütkäreläçäk cinaza yolasına qatnaşalar. Törkmänistan Qazaqstannan soñ törek eşquarlarınıñ iñ küp investitsiä yasağan ile. Başta Çalık Holding häm başqa şirkätlär tekstil belän törle industriä tarmaqlarında eşlilär.

Ğomumän alğanda Törkiä belän Törkmänistan arası Niyazov xakimiäte çorında yaxşı dip isäplänä ide. Säyer keşe bulu säbäple anda eş qorğan törek biznesmennarı anı maqtağan jurnallar çığaralar ide. Xätta däwlät organnarı da Törkmänbaşın açulandırmas öçen anıñ “Ruhname” isemle äsären qayber akademiklardan maqtatıp ta aldılar. Şulay da Niyazov Törkiä Rossiädän Zängär Ağım ütkergeçe aşa tabiği gaz ala başlağaç, ul çorda Premiere bulğan Mesut Yılmaznı qatı tänqitlägän, Aşhabatqa vizit yasağan energiä ministrı Cumhur Ersümärne qunaqlar aldında sükkän ide. Ğomumän Niyazov diplomatik normalarğa sıymağan adımnar atlıy diktatorlarça qılına ide.

Törek gazetalarınıñ hämmäse diärlek 22-nçe dekaber sannarında Niyazovnıñ wafatı turında uquçılarına xäbär ittelär. Sabah belän Milliyet “Yörägenä çiñelde”, Akşam belän Zaman “Törkmänistan citäkçesen yuğalttı”, Cumhuriyet, Milli Gazete häm Yeni Asya “Törkmänbaşı ülde” kebek ğädäti rubrikalar belän wafat xäbären beldergändä, Tercüman “Törek Dönyasında zur yuğaltu”, Yeniçağ “Zur törekçene yuğalttıq” kebek qayğılı rubrikalar belän çıqtılar. Yeni Şafak “Tawlarğa da isemen quyğan ide”, Vakit “Urta Aziädän säyer ber diktator uzıp kitte” kebek bu xäbärne tänqitle räweştä belderelgändä, Hürriyet “Qurqınıç şik” digän rubrikası belän Törkmänbaşınıñ wafatında qayber şik-şöbhälär bıuluwına işarä itte. Yeni Mesaj gazetası isä “ Kritik könnär kötä” rubrikası belän Törkmänbaşınıñ wafatı belän Törkmänistanda xasıyl bulaçaq säyäsi vakuumğa işarä itte. Vatan, Güneş, Orta Doğu kebek gazetalar anıñ wafatına isä hiç ähämiät birmädelär.

Radikal gazetası berençe bitendä zur xäreflär belän “Törkmänistan diktatorı ülde. Ber yoldız şuwıdı. 21 yıllıq diktatorlığı möddätençä Törkmänistannı intektergän ğädättän tış aktiflıqları belän dönyanı köldergän Törkmänbaşı, yörägenä iä bula almadı” dip yazğan. Gazeta şuşı xäbär belän genä çiklänmiçä 12-nçe häm 13-nçe bitlärendä törle xäbärlär, mäqälälär häm qayber säyäsi liderlarnıñ süzlären urnaştırğan. 9-nçı prezident Demirel “Tuğanım, qimmätle dustım Törkmänbaşı Törek Dönyası häm Törkmänistanda möhäbbät häm xörmät belän iskä alınaçaq” dide. Radikal gazetası “Törmänbaşınnan soñ tufan mı?”, “Xalıqara cämäğätçelektä panika” häm “Ankara Aşhabat öçen qayğıra” isemle xäbärlärendä anıñ wafatı artınnan Törkmänistanda xaos mı bulaçaq digän sorawğa cawap ezlägän. Törkmän oppozitsiäseneñ xäbär çığanaqlarınnan Gündoğar internet säxiese dä “ wafatı Urta Aziädä vakum xasıyl itäçäk” dip yaza. Radikalnıñ ikençe ber xäbäre “Dönyanıñ iñ säyer citäkçese cirgä havağa üz isemen birde, telägänen üz käyefenä kürä tıydı” dip atala häm anda “Ruhname” isemle kitabın izge kitap däräcäsenä kütärüwennän başqa unlağan säyerlekläre surätlänä. Radikal gazetasında Deniz Zeyrekneñ mäqaläse isä “Törkmänistannı büleşü suğışı qabınaçaq” dip atala. Aftor “ Törmänistan liderı Törmänbaşınıñ wafatı trilyonlarça kubik metrlıq tabiği gaz rezervçası öçen däwlärneñ köräşenä säbäp bulaçaq. Bu suğışta AQŞ rayondağı köçen häm ekonomik östenlegen, Rossiä borınğı mönäsäbätlären häm Gazpromnıñ monopoliäsen qullanaçaq” dip yaza.

Qısqası Saparmurat Niyazov Törkmänbaşınıñ kinättän wafat buluı Törkiäneñ atna azağındağı iñ möhim temalarınnan bere buldı. Törkmänistandağı täräqqiät’lär äle baytaq kön tärtibendä qalaçaq buluğa oxşıy.

Äxtäm İbrahim, İstanbul

XS
SM
MD
LG