Mäktäp radiouzelınnan “Azatlıq”nı tıñlağanı öçen uquınnan kitärgä mäcbür bulğan Razil Wälievnıñ 4 ğinwar könne tuğan köne. Aña 60 yäş tula. Razil äfände xäzer inde zur keşe, deputat, şağir, Rusiäneñ häm Tatarstannıñ atqazanğan mädäniät xezmätkäre.
Razil Wälievnıñ ätise kolxoz räise bula. Şağir abzıynıñ ätise kebek balta eşenä dä qulı bara. Raifadağı yortın da üze citkerä. Miç çığarırğa öyränä. Tuğızınçı sıynıfta uqığanda şabaşta yörep üzenä mototsikl ala. Bolarnı Razil abzıy Yaña yıl aldınnan “Watanım Tatarstan” gazetasına birgän äñgämäsendä dä äytep kitä. “Azatlıq” radiosında da yış işetelä Razil Wälievnıñ tawışı. Radiodağı tügäräk öställärneñ bersendä ul Tuqaynı maqtadı da şunnan soñ bez aña şundıy soraw birgän idek:
-
Sez bezgä Tuqay kebek miras qaldırır idegezme!? -
Min üzemne Tuqay kebek ük bay dip äytmäs idem!.. Tatar ASSRnıñ Tübän Qama rayonı Taşlıq awılında tuğan Razil abzıynıñ cawabı şundıy buldı. Bälki ul alay uq bay keşe dä tügelder, iñ möhime anıñ milli canlı, xalıqçan buluı soqlandıra, küñele bay anıñ di, dus-işläre, tanışları. Xäzerge köndä Razil Wäliev Däwlät şurası deputatı, mäğärif, fän, mädäniät, milli mäs'älälär komitetı räise. Şunıñ östenä anıñ äsärläre tom-tom bulıp dönyağa çığa tora. P'yessaları buyınça spektakl'lär uynala. Deputat bularaq ta Razil abzıy sessiälärdä tatar xalqın qayğırtıp qaynar çığışlar yasıy. Yäşlegendä Mäskäwdä qızına Söyembikä iseme quşuğa qarşı çıqqan ZAGS xezmätkärläre aldında ğar'legennän yılap cibärä. Axır çiktä barıber üz digänenä ireşä, qızına Söyembikä iseme quşa. Şundıy uq awır mizgellärne ul Tatarstan prezidentın xalıq saylap quyu xoquqın mäskäwlär tartıp alğaç, latin yazuı kire qağılğaç kiçerä, küñelennän ränci. 60 yäşen tutıruğa qaramastan Razil abzıy tatar xalqı öçen qulınnan kilgänneñ barsın da eşli di anıñ turıda tatar zıyalıları. “Dönyalar bolay ğına barmas äle. Tatar dönyada üz urının alır. Tatar ul – böyek isem.” – di ul. Äytkänebezçä, mäktäptä uqığanda qaçıp qına “Azatlıq”nı tınlıy. Berwaqıt uramğa yañğırata torğan knopkağa basa, böten şähär ul waqıtta tıyılğan radionı tıñlıy. Monı işetep mäktäp direktorı işekne bärep kerep Razil abzıynıñ yañağın sıpıra. Şunnan soñ aña uqudan kitärgä turı kilä. Uqıtuçı annan ğafu ütenä-ütenüen. Tatarlar öçen can atıp yörüenä dälil itep yäşlegendäge tağın ber xatiräne iskä töşerä. Mäskäwdä ädäbiät institutında uqığanda SSSR tarixı däresendä ber uqıtuçı qırım tatarları xaqında caysız süz äytä. Razil abzıynıñ cene çığıp:“Min bütän sezneñ däresne tıñlıy almıym” dip äytä dä torıp auditoriädän çığıp kitä. Anıñ belän başqa millät wäkilläre dä iärä. İkençe könne rektorğa çaqıralar, Razil abzıy belän tağın 13 keşe iärgän bulğaç institut citäkçelege ällä ni eşli almıy. Razil Wäliev turında küp söylärgä bula. Anıñ turıda gazeta-jurnallarda yazmalar basıla tora, ul caylap qına millät öçen eşli birä. Bäyräm könnärendä ğailäm belän bulırğa yaratam di ul. Tormış iptäşe Aliä, qızı Söyembikä, onıqları belän üz bäyrämen qarşılawçı Razil Wälievnıñ “Söyembikä” cırında millät yazmışı turında qayğırtu, däwlätçelek idealları işetelä. Röstäm İsxaqi
Sez bezgä Tuqay kebek miras qaldırır idegezme!? -
Min üzemne Tuqay kebek ük bay dip äytmäs idem!.. Tatar ASSRnıñ Tübän Qama rayonı Taşlıq awılında tuğan Razil abzıynıñ cawabı şundıy buldı. Bälki ul alay uq bay keşe dä tügelder, iñ möhime anıñ milli canlı, xalıqçan buluı soqlandıra, küñele bay anıñ di, dus-işläre, tanışları. Xäzerge köndä Razil Wäliev Däwlät şurası deputatı, mäğärif, fän, mädäniät, milli mäs'älälär komitetı räise. Şunıñ östenä anıñ äsärläre tom-tom bulıp dönyağa çığa tora. P'yessaları buyınça spektakl'lär uynala. Deputat bularaq ta Razil abzıy sessiälärdä tatar xalqın qayğırtıp qaynar çığışlar yasıy. Yäşlegendä Mäskäwdä qızına Söyembikä iseme quşuğa qarşı çıqqan ZAGS xezmätkärläre aldında ğar'legennän yılap cibärä. Axır çiktä barıber üz digänenä ireşä, qızına Söyembikä iseme quşa. Şundıy uq awır mizgellärne ul Tatarstan prezidentın xalıq saylap quyu xoquqın mäskäwlär tartıp alğaç, latin yazuı kire qağılğaç kiçerä, küñelennän ränci. 60 yäşen tutıruğa qaramastan Razil abzıy tatar xalqı öçen qulınnan kilgänneñ barsın da eşli di anıñ turıda tatar zıyalıları. “Dönyalar bolay ğına barmas äle. Tatar dönyada üz urının alır. Tatar ul – böyek isem.” – di ul. Äytkänebezçä, mäktäptä uqığanda qaçıp qına “Azatlıq”nı tınlıy. Berwaqıt uramğa yañğırata torğan knopkağa basa, böten şähär ul waqıtta tıyılğan radionı tıñlıy. Monı işetep mäktäp direktorı işekne bärep kerep Razil abzıynıñ yañağın sıpıra. Şunnan soñ aña uqudan kitärgä turı kilä. Uqıtuçı annan ğafu ütenä-ütenüen. Tatarlar öçen can atıp yörüenä dälil itep yäşlegendäge tağın ber xatiräne iskä töşerä. Mäskäwdä ädäbiät institutında uqığanda SSSR tarixı däresendä ber uqıtuçı qırım tatarları xaqında caysız süz äytä. Razil abzıynıñ cene çığıp:“Min bütän sezneñ däresne tıñlıy almıym” dip äytä dä torıp auditoriädän çığıp kitä. Anıñ belän başqa millät wäkilläre dä iärä. İkençe könne rektorğa çaqıralar, Razil abzıy belän tağın 13 keşe iärgän bulğaç institut citäkçelege ällä ni eşli almıy. Razil Wäliev turında küp söylärgä bula. Anıñ turıda gazeta-jurnallarda yazmalar basıla tora, ul caylap qına millät öçen eşli birä. Bäyräm könnärendä ğailäm belän bulırğa yaratam di ul. Tormış iptäşe Aliä, qızı Söyembikä, onıqları belän üz bäyrämen qarşılawçı Razil Wälievnıñ “Söyembikä” cırında millät yazmışı turında qayğırtu, däwlätçelek idealları işetelä. Röstäm İsxaqi
