Accessibility links

Кайнар хәбәр

New York Times: Tallinndağı Sovet soldatı häykäle tiräsendä kierenkelek arta


Estoniä parlementı, premyer ministr Andrus Ansip citäkçelegendä, bu ayda Ciz Soldat sının alıp, anı xärbi ziratqa yäki Fin qultığı buyındağı ber parkka küçerü öçen qanuni nigez äzerläde. Şuşı häykäl ildä kierenkelek tudıra, di şuşı niätne yaqlawçılar.

Bu qarar, ul soñğısı bulmasqa da mömkin, Rusiä yaginnan achulı reaksiägä säbäp buldı, xätta çikläwlär kertü qurqınıçın tudırdı. Estonoäneñ iñ zur kürşese, Ciz soldat häykäleneñ yazmışın xäl itüne üz eşe itep qabul itä.

Rusiä tışqı eşlär ministrı Sergey Lavrov, Estoniäneñ häykälne alu qararın, Natsi Germanisäen ciñgän soldatlarnı masqıl itü dip bäyäläde. Rusiä parlametnı isä, annan da uzıp, Estnoniä xokümäten natsizimnı batırlıq itep kürsätüdä gäyepläde. Parlametnıñ yuğarı pulatı citäkçese Sergey Mironov, sişämbe köne çığış asağanda, Estoniä 21nçe ğasırda fashizm häm neo-natsizmnı xuplaw yunäleşendä berençe adımnı yasadı, dip belderde.

Estonnar öçen Rusiäneñ şuşı açulı reaksiäse başqa ber totalitar däwlätne - sovetlar berlegen danlawnı gäwdäländerä. Estoniä sovetlar berlege tarafınnan, ikençe dönya siğışı aldınnan häm natsi armiäse kitkännän soñ ikençe tapqır 1944 yılda basıp alınğan ide.

Estoniä Justitsiä ministrı häm häykälne küçerü öçen tawış birgän Refromalar firkäse ägzäse Rein Lang, Rusiäneñ räsmi mäğlümat çaraları alıp barğan propaganda miña 1930nçı yılılardağı Germaniäne xäterlätä, di. Mr. Lang bu häykäl 1947 yılda Rusiäneñ bäyeklege häm Estoniädäge xakimlege bilgese bularaq tözelgän, dip äytä. Şuña kürä aña, NATO häm Yewropa Berlege ägzäse bulğan bäysez eston däwlättendä urın yuq, dip belderä ul.

Estoniä prezidentı Toomas Hendrik İlves fikerençä, Ciz soldatnı küçerüne ildäge urıslar, şuña protest çaraları oyıştırıp Estoniäneñ säyäsi kursın şik astına alu öçen faydalanırğa tırışa, -- häm bu Rusiäneñ Tallinndäge ilçelege yardämdnä häm ruxlandıruı belän alıp barıla, di eston prezidentı.

Saqlanu mäs''älälären öyränü üzäge başlığı Kadri Liik, Rusiäneñ reaksisäse, anıñ üz kürşeläre belän tarix ölkäsendä talaşuı säyäsätenä bik turı kilä, di. Anıñ fikerençä, bu Rusiä prezidentı Vladimir Putin öçen bigräk tä möhim, çönki ul Rusiä xalqınıñ milli üzañın sovet tarixına, ayırım alğanda, anıñ ikençe dönya suğışına qarağan öleşenä nigezlänep tärbiäläw yulların ezli.

Kem bulsa da tarixqa qaraşların üzgärtsä, alar üzlären bik mısqıllangan itep xis itä, alar mäsäläneñ başqa yağı xaqında da uylarğa tieş, dip äytä Kadri Liik.
XS
SM
MD
LG