Accessibility links

Кайнар хәбәр

Tәhran BMOnıñ çiklәwlәrne tuqtatıp toru tәqdimen qarıy


Iran Berlәşkәn Millәtlәr Oyışmasınıñ әgәr dә Tәhran atom eşçәnlegen küpmeder waqıtqa tuqtatıp torsa şul waqıtqa İranğa qarşı BMO çiklәwlәren dә tuqtatıp toru turındağı tәqdimen qarıy. Şundıy tәqdim belәn BMOnıñ Xalıqara Atom Energiә İdarәse başlığı Mөxәmmәt әl-Baraday çıqqan ide. Әl-Baraday dialog buldıru өçen çiklәwlәrgә tәnәfes kirәk dide.

Uran bayıtunı tuqtatırğa telәmәwçe İranğa qarşı BMO İminlek Şurasınıñ çiklәngәn sanksiәlәre uzğan ayda kertelgәn ide.

Xalıqara Atom Energiә İdarәse başlığı Mөxәmmәt әl-Baradaynıñ әgәr Tәhran uran bayıtunı tuqtatıp torsa BMOnıñ İranğa qarşı çiklәwlәren dә tuqtatıp toru turındağı tәqdimenә Tәhrannıñ cawabı çamalı ğına buldı.

Atom sөylәşülәrendәge İran tөrkeme başlığı Ali Laricani yәkşәmbe kөnne Tәhran bu tәqdimne өyrәnәçәk dip kenә cawap birde.

"Bu tәqdimneñ İran atom mәsәlәsen çişә alaçaqmı-yuqmı ikәnen açıqlaw өçen İranğa beraz waqıt kirәk" dide Laricani.

Laricani Tәhranda matbuğat oçraşuında monı әytkәndә anıñ yanında Rusiә İminlek Şurası rәise İgor İvanov ta bar ide.

İvanov mondıy tәnәfes İrannıñ atom programması mәsәlәsen sөylәşülәr aşa çişügә kiterә alır ide dip İranlılarnı әl-Baraday tәqdimenә yaxşılap qararğa çaqırdı.

Londondağı Xalıqara Strategik Tikşerenülәr üzәgeneñ İran belgeçe Mark Fitzpatrick el-Baradaynıñ bu tәqdime tuqtalıp qalğan eşne quzğatu maqsatındağı küptәnge diplomatik ısul di.

"Tataflar sөylәşülәrdә kөrçekkә terәlgәn oçraqta mondıy ikeyaqlı tәnәfes yasaw tәqdime yış qullanıla torğan diplomatik ısul. Şulay itep taraflar ber-bersennәn ni dә bulsa eşlәwne sorıylar. Әgәr dә alar monı ikese dә ber ük waqıtta eşlәsә, bu yış qına yөzlәren salqap qalıp kөrçektәn çığuğa kiterә" di Fitzpatrik.

İvanov üz çığışında İrannıñ atom programması mәsәlәsen xәrbi yul belәn çişü mөmkin tügel dip tә belderde. Әl-Baraday da, Pakstan premyer ministrı Şәwkәt Ğaziz dә İrannıñ atom qorılmalarına xәrbi hөcüm tulayım bu tөbәk өçen hәlakәtne añlataçaq dide.

Mәğlüm bulğança Quşma Ştatlar İrannıñ atom programması aşa atom qoralı yasawına yul quymıyaçağın belderep Farsı qultığında awır xәrbi diñgez kөçlәren arttıra bara. Tәhran isә üzeneñ atom programmasınıñ barı tik tınıç maqsatlarda ğına eşlәwe turında tәqrarlıy.

Әl-Baraday tәqdimenә qaytqanda, moñarçı İran kompromis tәqdimnәrenә waqıt suzu өçen baştaraq qızıqsınu kürsәtә hәm berniçә aydan ul tәqdimnәrne kire qağa ide.

Әmma analitik Fitzpatrick fikerençә dikәber ayında İranğa qarşı BMO çiklәwlәre kertelgәnnәn soñ Tәhranda prezident Mәxmüt Әxmәdinicat xakimiәteneñ xataları turında bәxәslәr bara.

"İqtisadıy sәyәsәtneñ uñışsızlığı, şunıñ өstenә BMO İminlek Şurasında İranğa qarşı çiklәwlәrneñ 15-kә 0 tawış belәn xuplanuı Tәhranda küplәrneñ küzen açtı" di Fitzpatrick.

Bu İrannıñ sәyәsәten üzgәrterme-yuqmı, әle açıq tügel.

Fitzpatrick BMO çiklәwlәre bik qatı bulmasa da axır çiktә tәesir itәrgә tieş di.

Naif Aqmal, Praga.
XS
SM
MD
LG