Accessibility links

Кайнар хәбәр

İstanbulda “Rusiä-İslam dönyası” strategik küzallaw törkemeneñ 3nçe utırışı ütte


2006 yılnıñ Martında Mäskäwdä 18 İslam ile belän Rusiä arasında “strategik küzallaw törkeme” tözü turında kileşü tözelgän ide. Törkemneñ ikençe utırışı 2006 yıl 29-31 Awgustta Qazanda buldı. Öçençese isä bu yılnıñ 1-2 Fevralendä İstanbulda ütkärelde. Törkemneñ mäqsatı - terrorizm qurqınıçına qarşı urtaq çaralar kürü, tınıçlıq häm tüzemlek tärbiäsenä östenlek birü.

Şuşı wazifa Rusiä isemennän Tatarstanğa yöklängän diärgä bula. Çönki törkemneñ räistäşe itep prezident Şäymiev bilgelängän. Tabiği, Rusiä bu mäsälädä barlıq insiativanı Tatarlarğa qaldırmağan, Rusiä delegatsiäsendä Ruslar da bar ide. Prezident Putinnıñ İdel buyı bülgesendä wäkile Konovalov İnglizçä yasağan çığışında Şäymievqa “mister”, yäğni äfände genä dip äytüwe diqqätne cälep itte. Konovalov, Rusiädä ber genä prezident bar, bilgelängän şäxeslär prezident dip atala almıy, digän närsäne añlatırğa telädeme, mäglüm tügel, bälki kiläçäktä respublika citäkçelärenä prezident isemen qulllanu tıyılır?

Döres, eş isemdä tügel. Şuşı Rusiä-İslam dönyası strategik küzallaw törkemeneñ 3nçe utırışında da Rusiä isemennän kilgän delegatlarnıñ küpçelegeneñ Tatarlardan toruwı İslam illäre belän mönäsäbättä Mäskäwneñ Tatarlarğa moxtac buluwınıñ ber bilgese ide. Şulay, İstanbulğa kilgän delegatsiädä Prezident Şäymiyevtän tış, medeniät ministere Välieva, prezident apparatınnan Akulov, Mäskäw möftiye Gaynettin, Tatarstan möftie Ğosmanov, barlığı unlap keşe bar ide. Konovolov üz qaramağı astındağı Şäymievqa xörmät kürsätüne kiräk tapmasa da, Törek yağı zur xörmät kürsätte, añarğa gel prezident dip kenä möräcäğät ittelär.

Strategik küzallaw törkeme utırışına Rusiä tarafınnan ilçe Popov qatnaştı. Cıyılışta İslam Konferentsiäse Oyışması General Sekretarı Prof. Ekmeleddin İhsanoğlu, IRCICA citäkçese Halit Eren, elekke törek tışqı eşlär ministere Yaşar Yakış, premierneñ baş kiñäşçese häm böyek ilçe Prof. Ahmet Davutoglu belän AK partiäse deputatı Prof. Nevzat Yalçıntaş ta bar ide.

İslam illäreneñ könbatışta isemnäre turıdan turı terorizm belän yänäşä atala başlağannan birle bu illärdä dä rizasızlıq üsä başladı. Alar üzlären könbatış dönyasına añlatırğa mataşalar. Rusiäneñ insiativası belän tözelgän “strategik küzallaw törkeme” asılda menä şuşı ğäybättän qotılırğa öleş kerter ide. Ämma möselmannarnıñ bik ük citdi eş alıp barmawı küzgä çağıla. Misal öçen, İstanbul cıyılışına isemnäre aldan belderelgän bulsa da, törki respublikalardan tik Qırgızstan isemennän Çınğız Aytmatov kilde. Azerbaycan isemennän, programda başqası yazılğan bulsa da, Türksoynıñ ğömerlek citäkçese Bülbüloglu qatnaştı.

İstanbuldağı strategik küzallaw törkeme utırışında Prezident Şäymievneñ çığışında Törkiäneñ Atatörek çorı belän Sovetlar Berlegeñ revolutsiä çorın çağıştırğanda Şeymievneñ Atatörekne anti-islam dip bäyäläwe häm laosizm çorınıñ tämamlanıp yañadan mäğnäwiätkä-dingä qaytış başlandı dip belderüwe törek jurnalistları arasında zur dulqınlanu tudırdı. Çönki şundıy ber äytem Törek rejimen soraw astında qaldıru bulıp tora. Soñında Şäymiev bu äytkännäreneñ yalğış añlaşılğan buluwın belderergä mäcbur qaldı. Monnan tış başqa qızıqlı täräqqiät bulmadı.

Äxtäm İbrahim, İstanbul
XS
SM
MD
LG