Accessibility links

Кайнар хәбәр

Törkmänstanda prezident saylawları irekle dä, ğädel dä tügel dip bäyälänä


Törkmän üzäk saylaw komissiäse prezident saylawlarında kemneñ ciñep çıqqanlığın sişämbe könne iğlan itär dip kötelä. Räsmilär äytüençä, yäkşämbe könne 6 namzät qatnaşında ütkän bu saylawlarda saylawçılarnıñ 98 protsenttan artığı tawış birgän. Törkmännan tawış birüçelärneñ küpkä azraq buluı turında da xäbärlär kilä.

Küpçelek illär öçen 98 protsent iskitärlek bula ala. Ämma Törkmänstan öçen tügel. Anda soñğı prezident saylanğanda 1992 yılda räsmi xäbärlärgä qarağanda 99.8 protsent saylawçı tawış birgän ide.

Bu saylawlardağı räsmi sannar Azatlıq radiosınıñ Törkmänstandağı xäbärçeläre söylägännärdän ayırıla. Bezneñ xäbärçelär Aşxabadta da, könçığıştağı Labap ölkäsendä dä üzläre küzätkän saylaw urınnarına tawış birüçelärneñ bik küp bulmawı turında äytä.

Könbatış räsmiläre häm belgeçläre dä Törkmänstandağı saylawlar turında tänqitçän belderülär yasadı.

Törkmänstanda bu saylawlarnı Yewropada Iminlek wä Xezmättäşlek Oyışmasınıñ Parlament cıyını wäkilläre ğäyre räsmi räwetşä küzätep tordı. Törkemdäge Portugaliä wäkile Jose Soares saylawlar hiç tä irekle, ğädel bulmadı dide.

Açıq Cämğiät Institutınıñ Törkmänstan bülege mödire Erika Dailey baştan uq bu saylawlardan ällä ni kötärgä kiräkmi dip äytep quydı.

"Bu saylawlar Törkmänstandağı berençe küpnamzätle saylawlar dilär. Şulayın şulaydır. Ämma saylaw mömkinlege yuq. Namzätlärneñ programmaları ber-bersenekennän ällä ni ayırılmıy. Häm alarnıñ barısı da ber ük säyäsi firqäne wäkillek itkänlektän bu tawış birüneñ mäğnäse yuq" dide Dailey.

Dailey bu saylawlar qayber demokratik illärdäge saylawlarnıñ berençe adımın - berär partiä eçennän prezidentlıqqa namzät çığaru saylawların xäterlätä di.

Şulay da saylawlarnıñ ütüe Törkmänstan öçen üze zur yañalıq buldı. Uzğan dikäber ayında wafat bulğan, berençe häm soñğı märtäbä 1992 yılda saylanğan prezident Saparmurat Niyazov 99-nçı yılda ğömerlek prezident dip iğlan itelgän ide. Şunlıqtan anıñ warisınıñ da saylawlarsız, xökümät tarafınnan bilgeläp kenä quyıluı da ällä ni ğäcäpländermäs ide.

Xalıqara Krizis Törkemeneñ Üzäk Aziä bülege mödire Michael Hall bu saylawlar xakimiätlärgä xoquqıylıq kürsätü öçen kiräk di.

"Ikençe yaqtan, saylawlarnıñ ütkärelüe üze qızıqlı. Törkmänstandağı yaña citäkçelek il xalqına da, xalıqara cämäğätçelekkä dä üzeneñ qanun nigezendä kilüen kürsätergä teli. Keşelär bu Törkmänstanda berär närsä üzgärergä mömkinlegen kürsätüçe yaxşı işarä dip uylasın öçen" di Hall.

Açıq Cämğiät Institutı wäkile Dailey äytüençä iñ möhime saylawlar aldınnan kütärelgän mäsälälär.

"Şunısı möhim, minemçä bik möhim. Törkmänstan xalqı berençe märtäbä üzgäreşlär wäğdä itkän, qayber tıyularnı, misal öçen qayber sotsial problemalar turındağı, narkomaniädän alıp mäğärif sistemasındağı uñışsızlıqlarğa qädär häm başqa närsälär turında söyläwne tıyularnı bozğan keşegä tawış birü mömkinlegenä iä" dide Dailey.

Bu saylawlar aldınnan Törkmän xökümäte Internet qullanu mömkinlegen arttırırğa wäğdä itkän ide. Törkmänstandağı berdänber Internet providerı Turkmentelekom xäzer ildä berençe däwlät internet kafesın açarğa äzerlänüen iğlan itte.

Saylawlarda prezident wazıyfaların başqaruçı Gurbanğuli Birdemöxämmädovnıñ ciñep çığuı iğlan iteler dip kötelä. Ciñüçene räsmi iğlan itü 13-nçe fevraldä, sişämbe könne bulırğa tieş. Yaña prezidentnıñ inawguratsiä tatnanası isä çärşämbegä bilgelängän.

Naif Aqmal.
XS
SM
MD
LG