Putin çığışınnan soñ küp tä ütmästän Waşingtonnan berençe reaksiäne Däwlät Iminlek Şurası süzçese Gordon Johndroe işetterde. Ul Aq Yortnıñ ğäcäplänüen häm borçıluın belderde.
Putin çığışınnan soñ ikençe könne AQŞ saqlanu ministrı Robert Gates Münxendä şul uq konferensiädä çığış yasadı.
"Salqın suğış çorı keşese bularaq kiçäge çığışlarnıñ berse mindä bügenge kebek ük qatlawlı bulmağan ul çornı sağınu xisläre uyattı diärlek. Kübegez elegräk diplomatiä yäki säyäsät ölkäsendä eşlägän. Minem ütkänem isä kiçäge ikençe bulıp çığış yasawçınıqı kebek ük bötenläy başqa, şpionlıq. Häm minemçä elekke şpionnarnıñ kisken çığışlar yasaw ğädäte bar. Şulay da min yaña belemnär alu mäktäben üttem" dide Gates.
Şunnan soñ ul çığışın citdieräk töstä däwam itte. AQŞ belän Rusiä berniçä eştä xezmättäşlek itsä dä Mäskäwneñ säyäsäte xalıqara totrıqlılıqqa zıyan kiterä kebek dide. Gates bigräk tä Iranğa qoral satunı, energiä çığanaqların säyäsi qoral itep qullanunı atadı.
Bu atna başında Aq Yort süzçese Tony Snow Putin Waşingtonnı beryaqlı eş itüdä, köç qullanunı diplomatiädän östenräk quyuda ğäyepläp yalğışa dide.
"Ägär dä bu administratsiäneñ xalıqara mäsälälär belän niçek eş itüenä küz salsağız, ul härçaq eşne xalıqara diplomatiädän başladı häm kiläçäktä dä şulay itäçäk" dide Snow.
Putin bu çığışı belän närsägä ireşergä teläde soñ?
Cato Institutı dip atalğan Waşingtondağı xosusıy tikşerenülär üzägeneñ saqlanu häm tışqı säyäsät tikşerenüläre bülege mödir urınbasarı Galen Carpenter bu Rusiägä zurraq xörmät kürsätelergä tieşlege turında belderü buldı di.
Carpenter äytüençä, Putin dönyağa monnan arı AQŞnıñ Rusiäne borçığan tışqı säyäsi qararlarına süzsez genä riza bulıp tormıyaçağın citkerergä telägän. Carpenter Mäskäwneñ zamanında Balkan suğışın, NATOnı kiñäytülärne, AQŞ xärbiläreneñ Üzäk Aziägä kilüen häm Ğiraqqa kerüen qabul itärgä mäcbür bulğanlığın telgä aldı.
"Soñğı ber yıldan artıq çorda üsep kilgän häm bu çığış belän kulminatsiäsenä citkän närsä ul süzsez rizalaşu könnäreneñ artta qalğanlığın, Rusiäneñ üz mänfäğätlären nıqlap torıp yaqlıyaçağın açıq itep belderü. AQŞnıñ tışqı säyäsäte Rusiägä oşamıy häm ul bu qaraşların bik açıq itep belderäçäk" dide Carpenter.
Anıñ äytüençä, Rusiä üz mänfäğätlären çığışlar belän genä tügel tabiği gaz diplomatiäse belän yaqlıyaçaq. Yewropağa anıñ energiä mäsäläsendä Rusiägä ni qädär bäyle buluın añlataçaq.
Rusiä şulay uq çitlätep bulsa da AQŞqa da basım yasar dip kötärgä kiräk.
"Rusiä älbättä Üzäk häm Könçığış Yewropa illärenä AQŞ belän artıq yaqın mönäsäbättä bulğan öçen tülärgä turı kiläçägen citkerep basım yasıy ala. Şunıñ belän aldağı yıllarda bu mönäsäbätlärneñ alay uq yaqın buluı telämäwgä ireşä ala. Üzäk Aziädä Mäskäw üz täesiren qullanıp anda soñğı yıllarda AQŞ öçen bolay da qıyınlaşqan xällärne tağın da naçarayta ala" di Carpenter.
Anıñ äytüençä, tabiği baylıqların, bigräk tä neft häm gaz yatmaların satıp köçäygän Rusiä älegä Quşma Ştatlarğa qarşı tora alırlıq xäldä tügel. Şulay da Waşington Mäskäwneñ täesire arta baruın tanırğa tieş.
Naif Aqmal.
Putin çığışınnan soñ ikençe könne AQŞ saqlanu ministrı Robert Gates Münxendä şul uq konferensiädä çığış yasadı.
"Salqın suğış çorı keşese bularaq kiçäge çığışlarnıñ berse mindä bügenge kebek ük qatlawlı bulmağan ul çornı sağınu xisläre uyattı diärlek. Kübegez elegräk diplomatiä yäki säyäsät ölkäsendä eşlägän. Minem ütkänem isä kiçäge ikençe bulıp çığış yasawçınıqı kebek ük bötenläy başqa, şpionlıq. Häm minemçä elekke şpionnarnıñ kisken çığışlar yasaw ğädäte bar. Şulay da min yaña belemnär alu mäktäben üttem" dide Gates.
Şunnan soñ ul çığışın citdieräk töstä däwam itte. AQŞ belän Rusiä berniçä eştä xezmättäşlek itsä dä Mäskäwneñ säyäsäte xalıqara totrıqlılıqqa zıyan kiterä kebek dide. Gates bigräk tä Iranğa qoral satunı, energiä çığanaqların säyäsi qoral itep qullanunı atadı.
Bu atna başında Aq Yort süzçese Tony Snow Putin Waşingtonnı beryaqlı eş itüdä, köç qullanunı diplomatiädän östenräk quyuda ğäyepläp yalğışa dide.
"Ägär dä bu administratsiäneñ xalıqara mäsälälär belän niçek eş itüenä küz salsağız, ul härçaq eşne xalıqara diplomatiädän başladı häm kiläçäktä dä şulay itäçäk" dide Snow.
Putin bu çığışı belän närsägä ireşergä teläde soñ?
Cato Institutı dip atalğan Waşingtondağı xosusıy tikşerenülär üzägeneñ saqlanu häm tışqı säyäsät tikşerenüläre bülege mödir urınbasarı Galen Carpenter bu Rusiägä zurraq xörmät kürsätelergä tieşlege turında belderü buldı di.
Carpenter äytüençä, Putin dönyağa monnan arı AQŞnıñ Rusiäne borçığan tışqı säyäsi qararlarına süzsez genä riza bulıp tormıyaçağın citkerergä telägän. Carpenter Mäskäwneñ zamanında Balkan suğışın, NATOnı kiñäytülärne, AQŞ xärbiläreneñ Üzäk Aziägä kilüen häm Ğiraqqa kerüen qabul itärgä mäcbür bulğanlığın telgä aldı.
"Soñğı ber yıldan artıq çorda üsep kilgän häm bu çığış belän kulminatsiäsenä citkän närsä ul süzsez rizalaşu könnäreneñ artta qalğanlığın, Rusiäneñ üz mänfäğätlären nıqlap torıp yaqlıyaçağın açıq itep belderü. AQŞnıñ tışqı säyäsäte Rusiägä oşamıy häm ul bu qaraşların bik açıq itep belderäçäk" dide Carpenter.
Anıñ äytüençä, Rusiä üz mänfäğätlären çığışlar belän genä tügel tabiği gaz diplomatiäse belän yaqlıyaçaq. Yewropağa anıñ energiä mäsäläsendä Rusiägä ni qädär bäyle buluın añlataçaq.
Rusiä şulay uq çitlätep bulsa da AQŞqa da basım yasar dip kötärgä kiräk.
"Rusiä älbättä Üzäk häm Könçığış Yewropa illärenä AQŞ belän artıq yaqın mönäsäbättä bulğan öçen tülärgä turı kiläçägen citkerep basım yasıy ala. Şunıñ belän aldağı yıllarda bu mönäsäbätlärneñ alay uq yaqın buluı telämäwgä ireşä ala. Üzäk Aziädä Mäskäw üz täesiren qullanıp anda soñğı yıllarda AQŞ öçen bolay da qıyınlaşqan xällärne tağın da naçarayta ala" di Carpenter.
Anıñ äytüençä, tabiği baylıqların, bigräk tä neft häm gaz yatmaların satıp köçäygän Rusiä älegä Quşma Ştatlarğa qarşı tora alırlıq xäldä tügel. Şulay da Waşington Mäskäwneñ täesire arta baruın tanırğa tieş.
Naif Aqmal.