Accessibility links

Кайнар хәбәр

Guardian Ahtisaarinıñ Kosovo planı turında


Serbiä parlamentı BMO maxsus wäkile Martti Ahtisaari täqdim itkän Kosovo nizağın çişü planın kire qaqtı. Çärşämbe könne 250 urınlı parlamentnıñ nibarı 15 äğzası ğına Kosovoğa xalıqara idarä qaramağındağı bäysezlek birü täqdimen xupladı. 225 deputat isä aña qarşı tawış birde. Serbiä parlamentı Ahtisaari täqdime xalıqara xoquq nigezlärenä qarşı kilä häm Serbiä cirendä yaña bäysez däwlät tözü öçen qanunsız räweştä nigez äzerli digän belderü belän çıqtı. Serbiä premyer ministrı wazıyfaların başqaruçı Vojislav Kostunica bu plan Serbiäne bülgäläwne häm anıñ cireneñ 15 protsentın tartıp alunı küzdä tota dide. Bolar turında International Herald Tribun gazetınıñ pänceşämbe sanında yazıla. Guardian gazetında şul uq könne çıqqan mäqälädä Timothy Gardon Ash Ahtisaari planı turında bolay dip yaza.

"Ni genä bulmasın, bügen Kosovo bügen xalıqara cämäğätçelek, bigräk tä Yewropa Berlege öçen bik zur problema. NATO annan xärbi çaralar belän Serbiä ğäskärlären bärep çığarıp anda üz ğäskärlären kertkännän soñ BMO Iminlek Şurası 1244-nçe resolütsiäse nigezendä Kosovoda BMO idaräsen urnaştırdı. Şunnan soñ 7 yıldan artıq inde Kosovo bilgesezlektä yäşäde.

BMO general sekretarenıñ Kosovo kiläçäge öçen maxsus wäkile Martti Ahtisaari şul bilgesezlektän çığu öçen şaqtıy sallı täqdimnär yasadı.

Ul täqdim itkän planda bäysezlek süze qullanılmasa da härkem bu plannıñ Kosovoğa qatı xalıqara idarä nigezendä bäysezlek birüen añlıy.

Kosovonıñ üz äläme, himnı, konstitutsiäse, xökümäte, parlamentı häm watandaşlığı bulaçaq.

Anıñ şulay uq xalıqara kileşülär turında söyläşülär ütkärü, xalıqara oyışmalarğa quşılu xoquqı bulaçaq.

Şulay da bu bäysezlek xalıqara xärbi köçlärgä tayanuçı Xalıqara Sivil wäkil dip atalğan idarä qaramağında häm qısalarında ğına bulaçaq.

Ahtisaari planınıñ zur öleşe Kosovoda qalğan serb azçılığınıñ xoquqların saqlawğa bağışlana. Andağı serb cämğiätläre kiñ möxtäriätkä iä bulaçaq. Şul isäptän alar Belgrad belän finans elemtälären däwam itä alaçaq, üz mäğärif programmaları bulaçaq. Ğibardätxanäläre yanında maxsus saqlaw zonaları buldırılaçaq. Bu beräwgä dä tulısınça oşamıy torğan, butalçıq kompromis, xäzerge şartlarda bu iñ yaxşısı bula ala.

Ämma beräwlärgä ul başqalarına qarağanda nığraq oşamıy. Priştinada äle genä tağın ike kosovolınıñ ülemenä kitergän xäzer ük bäysezlek taläp itüçe demonstratsiägä qaramastan küpçelek töp Kosovo alban säyäsätçeläre bu çişeleş belän kileşep bula dip isäpli. Serb säyäsätçeläre isä bu qabul itelerlek tügel di. Rusiä isä süzlären uylap qına bäysezlekne xuplamıyaçağın belderä.

Serblar da qatnaşaçaq kiläse atnada başlanırğa tieşle söyläşülärdän soñ Ahtisaari üz täqdimeneñ täğäyenlängän ölgesen BMO Iminlek Şurasına mart ayında täqdim itärgä ömetlänä.

Soñğı arada Vladimir Putinnıñ bu turıda qatı çığışlar yasawına qaramastan Rusiäneñ niçek eş itäçägen äytep bulmıy. Bälki monı ruslar üzläre dä äle belmider.

Realistlar BMO Iminlek Şurası rezolütsiäsenä häm annan soñ çiklängän bäysezlekkä iltüçe 4 aylıq küçeş çorına yul açaçaq qarar yün ayında ütäçäk sigezlek oçraşuına qädär bulmasqa mömkin di.

Ägär bez kileşügä ireşä almasaq barlıq quyğan xezmätlär yuqqa çığaçaq. Kosovolılar mondıy uñışsızlıqnı tınıç qına qabul itmäs kebek. Näticädä köç qullanu tağın artır kebek.

Yewropa Berlege açıq itep, berdäm, täesirle häm strategiä belän eş itärgä tieş. Üz qısalarınnan çittä eş itkändä ğädättä aña şuşı dürt närsä citep betmi. Berdäm häm näticäle bulırğa kiräk, çönki Rusiäne barı şulay ğına rizalatıp bulaçaq
."
XS
SM
MD
LG