İnde menä ber atna däwamında, Qazanda tatar cämäğätçelege Tarix institutnıñ 10 yıllığın, ä anıñ belän bergä, institut citäkçese Rafail Xäkimovnıñ 60 yıllıq yubileen bäyräm itä. Respublika prezidentı Mintimer Şäymiev, Ğäräp illärendä bulu säbäple, moñarçı bulğan utırışlarda, üzeneñ säyäsi kiñäşçesen qotlıy almağan ide. Nihayät prezident qayttı. Dimäk Tarix institutnıñ kiñäytelgän utırışın yasarğa waqıt. 15 fevral, pänceşämbe könne kiçke biştä, soñ ğına bulsa da, Tarix institutnıñ ütä dä keçkenä zalında, kürenekle tatar zıyalıları cıyıldı. Alar arasında iñ abruylısı älbättä, Respublika prezidentı Mintimer Şäymiev buldı.
Rafail Xäkimovnıñ, qısqaça ğına institut eşçänlege turında, notığınnan soñ, utırış, salmaq qına, yubiley kiçäsenä äylände. Ğäräp illärenä säyäxäte turında xis kiçereşläre belän beraz büleşkännän soñ, Prezident Tarix institutı turında menä nilär söyläde.
Älbättä, tarix institutınıñ küpqırlı eşçänlege härkemne bitaraf qaldırmıy, zur xezmät, köç quyılğan. Läkin, institutnıñ 10 yıllığın inde ul, Xäkimovnıñ 60 yıllığı belän çağıştırıp bulmıy. Bez Tatarstanda däwlät kiñäşçeläre institutın torğızğanda, şunı äytergä kiräk, miña qalsa, Xäkimov arqasında ğına başqa kidäşçelär dä barlıqqa kilde. Äye ğadi keşe tügel, ä ğadi, uñaylı ğalim berqayçan bulmıy. İnstitut eşçänlegen, üz fikerlären bezgä citkerä belü bu zur eş, ul monı eşli ala. Moñarçı başqarğan eşläregezne däwam itegez, bez sezgä moxtac, räxmät sezgä barı öçen dä.Cılı süzlärdän soñ prezident, Rafail Xäkimovqa order tapşırdı. Bu ğämälne qolanda ul, üzeneñ berençe orden alğan waqıtların iskä töşerep, ordennan qalğan başqa büläklärne kiñäşçeneñ tormış iptäşenä yulladı.
Respublika başlığınnan soñ täbrik itüx süzen Tatarstan däwlät şurası räise Färit Möxämmätşin däwam itte.
İñ möhime tarixi qimmätkä iä bulğan dokumentlar basılğan. Äle kitaplar böten ilgä kiräk, bu kitaplarnı çiratlar torıp alar disäm, yalğış bulmas. Härxäldä, yuğarı uqu yortlarında, başqa ğilmi oyışmalarda şçlege kitaplarğa soraw bip yuğarı. Şunısın äytergä kiräk, institutnıñ direktorı Rafail Xäkimov bulu da bezneñ öçen zur bäxet. Ber qarasañ beleme buyınça tarixçı da tügel, läkin institutta şundıy berdäm kollektiv tuplanıp, şundıy uñışlı eş alıp baru kübesençä anıñ tırışlığı. Rafail Sibgatoviç 20 yöz axırı – 21 yöz başındağı säyäsi tormışnıñ üzägendä buldı. Tatarstan öçen awır yıllarda, bäysezlek, möstäqillek öçen köräşkändä Xäkimov härçaq bu mä’sälä üzägendä ide.Färit Möxämmätşin tarafınnan da yubilyarğa zur büläklär tapşırıldı. Şulay uq, utışış axırında, cämämğatçelek iğtibarına Mäskäwdän kilgän wäkil, Rawil xäzrät Gaynetdinovnıñ qotlaw xatın uqıp kitte. Bäyräm ozaqqa suzıldı. Yubilyar, utırışnı tizräk tämamlaw teläge belän, räxmät süzlären citkerergä aşıqtı. Cıyılış axırında prezident kiñäşçese Rafail Xäkimov menä nilär söyläde.
Bezneñ prezident Şäymiev buluı bezneñ öçen zur bäxet. İñ möhime berdäm törkem komanda oyıştıru. Bolay bulğanda sineñ fikerlären ähämiätle, qimmätle. Ä ägär sine añlawçı yuq ikän, sineñ fikerlären nindi genä yaxşı bulmasın, sine barıber añlamıylar. Bezneñ respublikada mondıy komanda bar. Şuña kürä dä bezneñ böten eşlär cayda. Axırda şunı äytäsem kilä, minem qaydadır işetkän bar, bez buldırabız digänne. Dörestän dä bez buldırabız. Räxmät segä barsı öçen dä. Tarix institutınıñ, ğädättägeçä citdi räweştä bulmağan, kiñäytelgän utırışı şunıñ belän tämam buldı. Tağın 10 yıldan, institut citäkçese şaqtıy olığayğannan soñ, mondıy küñelle utırışlarda oçraşıp, şuşındıy matur süzlär äytelerme? Bu xaqta prezidentnıñ säyäsi kiñäşçese inde bügennän ük qayğırta başlağandır.
Ğädel Galämetdinov
