Sverdlovski ölkäsendäge tatar awılları, başqa awıllardan uñğan xuca qulı tigän tözek yortları, matur uramnarı belän ayırılıp torsa da, awıl xucalığınıñ böten il külämendäge möşkel xäle üzeneñ möheren alarğa da suqmıy qalmağan. Äledän-äle oçrağan buş cirlär, cimerek terlekçelek fermaları uzıp kitkän yulçını küñelsez uyğa töşererlek. Xalıq bişege bulğan awıllarnı niçek saqlap qalırğa? Awıl xalqı üze bu turıda nindi fikerdä? Bügen bezneñ äñgämädäşebez – Tübän Sırğa rayonı Qantuğan awılında yäşäwçe ir-yeget Nail Hadi ulı Mortazin. Nail äfände tuğan awılın torğızu öçen canı-täne belän yanıp-köep yörgän keşe.
Nail äfände söyläwençä, bügen awıl cirendä eşlärgä, xucalıqnı torğızırğa qulı qıçıtıp toruçı buldıqlı, uñğan keşelär bar. Yäşlär dä awılda qalıp eşlärgä äzer. Bügen küp kenä irlär ğailälären qaldırıp vaxta ısulı belän eşkä yörergä mäcbür. Qayberäwlär oçraqtan-oçraqqa çığıp torğan waqıtlı eşkä riza bulıp yäşilär. Bötenläy töşenkelekkä birelüçelär eçärgä sabışa, dip söyli Nail äfände.
Tiräsendä meñ yarım gektar buş cir yatqan awılda yäşäwçelär arasında fermer xucalığı oyıştırıp cibärergä teläwçelär bar. Nail äfände dä uzğan yıl 87 gektar cirne 49 yılğa arendağa alırğa dip artınnan yöri başlağan. Dokumentlarnı Tübän Sırğa rayonı xakimiäteneñ munitsipal' milek belän idärä itü komitetına tapşırğanğa ber yıl bula inde, dip söyli ul.
“Uzğan yılnıñ aprel' ayında iltep tapşırğan idem. Şunnan birle törle säbäp tabıp alarnı qarawnı suzalar. Fermer bularaq terkäldem min, salım orğannarına waqıtında xisap yasap, otçetın birep baram. Otçetımda gel nul'lär genä. Cirne miña birü turındağı dokumentlar äzer bulmıy torıp, anı üzemneke kebek itep eşkärtä almıym bit äle.” – di ul.
Şäxsi xucalıqnı üsterergä dip kredit alıp, ul aqçağa 38 baş sarıq, 7 baş sıyır malı satıp alğan Nail äfände. Malqaylarnı urnaştırırğa yaña ferma tözise ide, küpme artınnan yörep tä tözeleş öçen ağaç alıp bulmıy, qul-qulnı yua digändäy, anda da ayırım cay äzerläp quyğannar ikän, di ul. Byurokratlıqmı, citäkçelärneñ awılğa qarata bitaraflığımı bu? Här zur eşne başlap cibärü öçen iñ berençe kapital kiräk bit äle
“Birsennär ide ber biş yılğa kiçekterep tüli başlarlıq itep ssuda. Texnika alıp cibärer idek, cir sörep, mal ürçetep, igençelek, terlekçelek belän şöğelläner idek. Biş yıl waqıt ayaqqa basıp, burıç tülär öçen citärlek bulır ide dip sanıym. Xäzer bit ssudanı alırğa ölgermiseñ, şunda uq zur protsentların tüli başlarğa kiräk. Eşli başlamıy torıp, ul aqçanı qaydan alırğa?”
Bügenge köndä Nail Mortazin bu kirtälärne tiz genä ciñep çığıp bulmayaçağın añlağanğa kürä, üzenä aqçalı partner ezli.
- “Texnika alır öçen yärdäm itüçe bulsa, it belän tülär idem, yä bulmasa bergäläşep eşläwneñ başqa yulların tabar idek”, -di ul.
Nail Mortazin, anıñ awıldaşı, şundıy uq uylar belän yanıp yörüçe Räşit Xatipov, awıl xakimiäte başlığı İl'dar Färxitov belän bergä xökümät orğannarına häm deputatlarğa möräcäğät belän çığarğa qarar ittelär.
Awıl cirendä daimi xezmät xaqı tä'min itep torırlıq eş urınnarı bulmasa, awıl betügä duçar. Eş bulsa, yäşlär dä bulır, balalar da tuar, awıllarğa ğaz da kerer, yullar da salınır. Alarnıñ moña imanı kamil.
Fäwiä Safiullina,Yekaterinburg
