Qazanda möselman teş däwaxanäse 100-nçe awırunı qabul itte

Qazanda Härkem öçen dä üzäklärgä ütä torğan tanış tawıştır bu. Cir yözendä teşen däwalamağan keşe siräkter xäzer. Qazan şähäreneñ näq üzägendä, moñarçı Tatarstan başqalası öçen kürelmägän xäl, möselman teş däwaxanäse 100-nçe keşene qabul itte. Bu “Bolğar-Stom” dip atalağan üzäkne ike dus Ayrat belän Aydar açqan. Alarnı bu ğämälne qılırğa närsä etärgän soñ? Däwaxanä mödire Ayrat Xäkimovnı tıñlıyq äle.

Xäzerge waqıtta möselmannar kübäyä. Möselmannarnıñ kübese küp aqçalı keşelär tügel. Alarğa bulışırğa kiräk. Bez möselman keşelärgä bäyälärne bik arzan itäbez. Min üzem tabip bulğaç, üzem direktor bulğaç bäyälärne üzem köylim. Bik äybät plombalar, gilevıylarnı anesteziä belän 400-gä quyıp bula.

Çınnan da arzanlıraqmı bu digän sorawğa cawap ezläp, Qazan üzägendäge tağın ber xosusıy teş däwalaw üzägenä kerep bäyälär belän tanıştım. Anda Ayrat äfände äytkän eş öçen 600-dän alıp 1200 sumğa qädär aqçañnı çığarıp salırğa kiräk.

Tağın närsäse belän ayırıla soñ bu möselman teş däwaxanäse.

Xatın-qızlarnı xatın-qız däwalıy, ir-atlarnı ir-atlar däwalıy.

di Ayrat Xäkimov. Ägär dä xatın-qız ir-atqa kübebräk ışanıç belderep, anıñ däwalawın teläsä, bezneñ tabiplar qarşı kilmi, di ul. İñ ähämiätlese monda kilgän härkemne dä bik cılı qarşı alalar. Magnitofonnan da tatar köyläre genä ağıla. Menä min Bolğar-Stomnıñ 100 nçe däwalanuçısı belän tanışam. Nail abıy Ramaznovnıñ, aña tizdän 70 tula, Mäskäwdän Qazanğa qunaqqa kilgäç, teşe sızlıy başlağan.

Qunaqqa kildem. Miña äyttelär monda yaxşı. Kildem.

-Teşegezne aldırğansız ikän. Awırtamı?

-Xäzer betä inde.

Teş däwalaw üzägenä arzanraq bäyägä aldırıym äle dip, tatarça suqalawçı ämma islam dinenä bik ük tarafdar bulmağan xatının qıynıy, araqı eçä, atı-yulı belän sügenä torğan keşe kilep kersä häm min möselman dip äytsä, anıñ bit eçen yarıp qarap bulmıy, ul waqıtta nişlisez digän sorawnı Ayrat äfändegä yullıym.

Möselman keşene kilep kerügä ük belep bula. Xatın-qızlar ayulıqlı bula. Ässälämuğaläyküm dip äytälär.

Şuña kürä, monda kilgän härkemne dä Ässälämuğaläyküm dip qarşı alabız, möselmanmı, yuqmı ikäne küzlärennän ük kürenä di mödir. İslam tarafdarlarınıñ başqa taläpläre dä bar bit äle. Qomğan, namazlıq kiräkkän waqıtlar da bula.

Qomğan üzebezdä bar. Tegendä, kürşe bülmädä namaz da uqıp bula. Anda tınğıçıraq. Çit keşelär yörmi. Açılğannan birle namaz uquçılar da buldı. 3-4 keşe bergä kerep namaz uqıylar. Teş däwaxanäsendä barlığı 8 tabip eşli. Alar barsı da tatarça söyläşä ikän. Ämma eşkä alğanda mödir berençe çiratta aldağı taläplärne quya ikän.

Qulı äybät häm beleme äybät bulsın.

-Awırtamı dip sorıy belälärme?

-Belälär, älbättä!

İnternattağı mäğlümatlarğa qarağanda, Qazandağı möselman teş däwaxanäse Rusiädä ikençe üzäk. Mäskäwdägese açılğaç, qayber jurnalistlar eşquar biznesmennar kerem, aqça öçen nindi genä yullarğa barmıy, dip yazıp çıqtı. Parijda möselman McDonald’sı eşli, Dubaydağı Ilkone şirkäte Mäkkäneñ qay yaqta ikänen kürsätä häm namaz waqıtın iskärtä torğan käräzle telefonnar yasıy, Londondağı möselman bankı protsent almıyça kredit birep tora.

Qazan üzägendäge ör yaña binada arenda da at bäyäse, yaña texnologiäle cihazlar häm darular öçen dä aqça küp kiräk. Ayrat äfände Mäskäwdä yılğa 3 tapqır ütä torğan meditsina kürgäzmälärendä qatnaşıp zamana yañalığın şunda uq üz eşendä qullana başlıy. Bu çığımnar keremne älegä qaplamıy bit.

Min Mäskäwdä eşlädem altı yıl. Üzemneñ biznes bar. Ul böten çığımnarnı qaplıy. Şuña kürä min monda metsenat bulıp, tübän bäyälär quyarğa, islam dinenä bulışırğa telim. Kübräk bulsın möselman klinikalar. Bez giperpribıl'gä qaramıybız. Bez äybät eş eşlibez. Kiläse tormışta, axirät könendä bezgä bik sawaplı eş bu. Aqçanı üz kulıbız belän eşlägäç bernindi kreditqa kermädek. Möselman dinebezdä kredit ul bik zur gönah. Protsent belän keşegä birü, yäki keşedän alu zur gönahqa kerä. Bez kermädek Älxämdülillax.

di Qazan üzägendäge möselman teş däwaxanäse mödire Ayrat Xäkimov.

Nail Alan