Tatarstan citäkçelege “Tatarstanda yäşeren uyın biznesı bulmayaçaq!” dip beldersä dä, alarnıñ qayberläre yäşeren räweştä äle dä eşläp kilä. Mäğlüm bulğança, «Uyın biznesı qorılmaların urnaştıru turında» respublika qanunı nigezendä, uzğan yılnıñ oktäber ayında Tatarstanda uyın avtomatları salonnarı yabılğan ide. 2007 yılnıñ 1 ğinwarınnan, uyın binaları maxsus bilgelängän 2 urında – Qazannıñ Xalıqara at - sport kompleksı belän Qama Alanı bistäsenä küçerelde. Şunı da äytergä kiräk, 2009 yılnıñ iyülenä Tatarstannan uyın yortları bötenläy çığarıp beterelergä tieş. Federal' zakon taläp itkänçä, zamança «Las-Wegaslar» ilneñ barı 4 cirendä: Primor'ye, Altay kraylarında, Rostov ölkäse belän Krasnodar krayı çigendä häm Kaliningrad ölkäsendä genä eşlärgä tieş bula. Ämma älege qanunnı çitlätep, yäşeren töstä eş alıp barğan kazinolar häm uyın salonnarı äle dä bar. Şuşı könnärdä miña da yäşeren eşläwçe ber uyın avtomatlarında oçraqlı räweştä bulırğa turı kilde. Häm monda uynawçılarnı qızıqsınıp qarap tordım. Berse 500 sum salıp, 300 sum ottı. Qabat uynıy başladı. Tağın 50 sum saldı, otıldı. Ä berse 250 sum salıp ber tien dä otmadı. Uyınnı däwam itärgä aqçası qalmawın kürgäç kenä, sügenä-sügenä avtomat yanınnan kitep bardı. Süz artınnan süz kitep uyın avtomatlarında ciñüçelärgä aqça birep toruçı qız belän söyläşep aldım. Ul üz isemen äytüdän baş tartsa da, eşe turında barsın da söyläp birde. Häm ni öçen näq menä şundıy eşkä urnaştıñ digän sorawğa ul bolay dip cawap qaytardı. “Uqığanda aqça kiräk ide. Eşkä urnaşu öçen staj sorıylar, ä mindä ul yuq. Şuña kürä şuşı uyın avtomatlarına eşkä kildem. Uyın apparatları räsmi eşlägän waqıtta da min eşlädem häm xäzer dä üz eşemne däwam itäm. Keşelär haman da kilä, uynıy. İppodromğa qädär keşelär barmıy, anda barırğa yıraq. Alar monda ğına kilä.” Mäğlüm bulğança, soñğı berniçä yıl eçendä respublikada uyın avtomatlarına qorılğan biznes şaqtıy kiñ qolaç aldı. Uquçılarnıñ häm studentlarnıñ aşarğa digän aqçaların da uyın avtomatlarında ottıruları, urta yäştägelärneñ, ölkännärneñ dä älege uyın avtomatları belän mawığuı häm şunıñ näticäsendä aqçaların, fatirların ottıru oçraqları härkemgä dä mäğlüm. Älege tutaş isä avtomatlarda uynaw – awıru häm anı däwalaw mömkinlege yuq disä, tabiplar bu awırunı igromaniä dip atıy. Häm narkomaniägä qarağanda da qurqınıçraq dip belderä, çönki igromaniädän sawıqtıru metodikası älegä eşlänmägän. “Awırıylar keşelär menä şul apparatlar belän. Qayber keşelär tämäke tarta, kemder araqı eçä, öçençelär isä narkotik qadıy. Ä menä alar uynıylar.” Bügenge köndä “aqça tozaqları” yabılğan qiäfät çığara da, üz eşlären haman da däwam itälär. Häm monda kerü öçen barı tik aldan şaltıratıp yäisä maxsus şaqıp qına kerep bula dip däwam itte süzen uyın avtomatlarında eşläwçe qız. “Bez telefon yärdämendä eşlibez. Alar şaltıratqaç, işekne açabız häm alarnı kertäbez. Ä qaywaqıt işekkä genä şaqıylar.” İğtibar itkänsezder, älege qız pışıldap qına söyläşä. Ul ğına tügel monda härkem şulay söyläşä. Kem äytmeşli, çeben oçqan tawışnı da işetep bula. Çit keşelär sizmäsen öçen uyın avtomatlarınıñ tawışı sünderelgän, törle töslär genä yanıp tora. Ägär dä inde berär törle tikşerü mazar kilä qalsa, işeklärne açmıyça, yäisä aqça birep qotılabız di. “İşeklärne açmıybız. Yaqın tirädäge keşelär bezgä tikşerüçelär kilde dip şaltıratıp äytälär.” Tıyılğan cimeş tatlı tatlıraq dilär. Küräseñ, aqça tämen keşelärne aldawçı bu avtomatlar yanında eşläwçelär dä, belep tä yaptırmağan rişwät aluçı tikşerüçelär dä kübräk tatıy. Gölnaz Şäyxetdin
